Cần sớm ban hành biểu mẫu về kiểm sát trả lại đơn khởi kiện

Theo quy định tại Điều 192 BLTTDS năm 2015 những trường hợp Thẩm phán ra thông báo trả lại đơn khởi kiện gồm: Người khởi kiện không có quyền khởi kiện hoặc không có đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự; chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật; sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật,…

Ảnh có tính minh họa (nguồn internet)

Mặc dù quy định của BLTTDS năm 2015 đã có nhiều điểm tiến bộ và thuận tiện hơn trong việc trả lại đơn khởi kiện, nhưng vẫn còn một số khó khăn và thiếu thống nhất do chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về hoạt động kiểm sát trong lĩnh vực này.

Theo quy định của Luật Tổ chức VKSND 2014, BLTTDS năm 2015, VKSND phải tiến hành kiểm sát việc trả lại đơn khởi kiện của Tòa án và tham gia phiên họp xét đơn khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện. Tại Điều 26 Thông tư 02/2016 cũng quy định “2. Tại phiên họp xem xét, giải quyết khiếu nại của người khởi kiện, người yêu cầu, Kiểm sát viên phát biểu về các vấn đề: Tính có căn cứ và hợp pháp của khiếu nại; việc tuân theo pháp luật của người tiến hành tố tụng trong việc trả lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu; tính có căn cứ và hợp pháp của việc trả lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu; quan điểm của Viện kiểm sát về việc giữ nguyên việc trả lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu hoặc nhận lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu”.

Tuy nhiên, kiểm sát thông báo trả lại đơn khởi kiện, kiểm sát quyết định giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện có phải vào sổ thụ lý và lập phiếu kiểm sát trình lãnh đạo ký và sao gửi VKS cấp trên hay không vẫn chưa có văn bản nào quy định nên mỗi đơn vị lại thực hiện khác nhau. Việc phát biểu quan điểm của Kiểm sát viên tại phiên họp xét đơn được thực hiện bằng văn bản hay bằng lời nói cũng không được quy định cụ thể, biểu mẫu về bài phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên họp giải quyết đơn khiếu nại cũng chưa được ban hành nên quá trình thực hiện vẫn còn gặp khó khăn và không thống nhất, chẳng hạn như có Kiểm sát viên thì sử dụng biểu mẫu phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa, có Kiểm sát viên thì phát biểu quan điểm bằng cách thể hiện bằng công văn trả lời, có Kiểm sát viên khác lại chỉ phát biểu bằng lời nói tại phiên họp.

Hiện nay, VKSND tối cao vẫn chưa có hệ thống biểu mẫu sổ sách, cũng như hệ thống biểu mẫu thống kê, biểu mẫu phiếu kiểm sát thông báo trả lại đơn, biểu mẫu phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên họp xét đơn khiếu nại về việc trả lại đơn và biểu mẫu phiếu kiểm sát giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện. Vì vậy, trong quá trình kiểm sát việc trả lại đơn khởi kiện của Tòa án, theo tôi các Viện kiểm sát cần phải tự lập sổ riêng để theo dõi các thông báo trả lại đơn khởi kiện và lập ra các phiếu kiểm sát trả lại đơn, phiếu kiểm sát quyết định giải quyết khiếu nại dựa trên các căn cứ theo quy định tại Điều 27 Luật Tổ chức VKSND, Điều 21, 57, 58, 192, 194 BLTTDS, Điều 26 Thông tư 02/2016 để tiến hành kiểm sát các căn cứ áp dụng pháp luật của Tòa án nhằm thuận tiện trong việc báo cáo lãnh đạo và sao gửi Viện kiểm sát cấp trên, kịp thời phát hiện vi phạm và thực hiện quyền yêu cầu hoặc kiến nghị khắc phục vi phạm (nếu có) nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện,  mặt khác đảm bảo việc thụ lý, giải quyết của Tòa án đúng quy định của pháp luật.

Để thực hiện tốt chức năng kiểm sát việc trả lại đơn khởi kiện, tham gia phiên họp giải quyết khiếu nại, kiến nghị của Tòa án và để việc sử dụng biểu mẫu và áp dụng pháp luật được thống nhất trong thời gian tới, cần sớm ban hành hệ thống sổ sách, biểu mẫu liên quan đến hoạt động kiểm sát việc trả lại đơn khởi kiện trong TTDS nhằm đảm bảo thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát và đảm bảo sự thống nhất trong việc lập phiểu kiểm sát, phát biểu tại phiên họp xét đơn khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện trong tố tụng dân sự.

Trần Thị Thu Hiền

                                                      VKSND thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình