Tiểu thuyết Miền sáng tối: Những trăn trở với thân phận con người (*)

Buổi tọa đàm có rất nhiều nhà văn, nhà báo, nhà nghệ thuật nổi tiếng tham dự và tham luận như Giáo sư Tiến sỹ Đinh Xuân Dũng, Nguyễn Uyển, Hạ Bá Đoàn, Phạm Hoa, nhà báo Nguyễn Như Hùng (Tổng Biên tập Tạp chí Kiểm sát), nhà báo Phạm Thị Kim Hoa (Phó Tổng biên tập báo Bảo vệ Pháp luật), nhà báo Lại Hợp Việt… Phó giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Thế Kỷ, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Văn học nghệ thuật đã gửi tham luận và lẵng hoa chúc mừng.

Phó Viện trưởng VKSNDTC Bùi Mạnh Cường chúc mừng nhà văn Dương Thanh Biểu

Ông Bùi Mạnh Cường, Phó Viện trưởng VKSNDTC khẳng định nhà văn Dương Thanh Biểu luôn có một tấm lòng nhiệt huyết với sự nghiệp bảo vệ pháp luật và luôn trăn trở với những thân phận con người… Với ông, đọc “Miền sáng tối, những người làm công tác trong ngành Kiểm sát chúng tôi còn nhìn thấy hình ảnh của chính mình với cả niềm tự hào, ý thức trách nhiệm, tiếp thêm động lực phấn đấu, hoàn thành sứ mệnh bảo vệ pháp luật, bảo vệ công lý, đấu tranh có hiệu quả với tội phạm và vi phạm pháp luật, làm sao để xứng đáng với trọng trách và niềm tin mà Đảng, Nhà nước và nhân dân gửi gắm cho ngành Kiểm sát nhân dân”.

Nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng lại đặt một câu hỏi tu từ rất lạ cho phần tham luận của mình “Làm người tốt là khó?”. Để minh chứng cách làm người của nhân vật Tám Miện, ông dẫn ra một câu của cổ nhân “Vị nhân nan – làm người khó”, một Bí thư thị xã nhưng gia cảnh bần hàn, vợ con ăn cơm độn bo bo qua bữa, vẫn bảo vệ, cứu kẻ đã hại cả gia đình mình một cách tàn độc. Con người tốt này đến phút cuối vẫn bình tĩnh ứng xử để bảo vệ phẩm giá của một con người chân chính, một Đảng viên trung kiên, không phản bội lý tưởng, đồng bào, đồng chí. So sánh với Tám Miện là kẻ đại diện cái ác, sự tha hóa đến cùng cực Hai Tần, là những người có địa vị quanh anh ta như Tư Thắng buông lỏng quản lý, tạo điều kiện cho cái ác phát triển. Nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng đã nói: “Chúng ta đang thực hiện chỉnh đốn Đảng để tăng cường sức mạnh lãnh đạo của Đảng và những bài học rút ra từ Miền sáng tối là rất kịp thời. Đây là một tài liệu học tập bằng ngôn từ?”

Nhà văn Chu Lai thì bày tỏ sự khâm phục của mình với cốt cách cầm bút của Nhà văn Dương Thanh Biểu

Nhà văn Chu Lai thì bày tỏ sự khâm phục của mình với cốt cách cầm bút của Nhà văn Dương Thanh Biểu: “Tác giả đã dũng cảm không cho phép mình đứng giữa dòng nước lợ để miêu tả nửa vời, để cho ra những câu văn nhợt nhạt mà các tình huống, các nhân vật ở đây đều được đẩy đến tận cùng xấu tốt, không sợ phạm húy, không có vùng cấm, không đuỗn dệt một chiều, xấu là xấu, tốt là tốt mãi mà luôn biến động, ẩn chìm, nhá nhem. Đó là cách nhìn can đảm và cũng là cách nhìn biện chứng của người cộng sản, một người lính một khi đã dám ngẩng cao đầu với cây bút trên tay”. Nhà văn quân đội này cũng tự hào cho rằng Nhà văn Dương Thanh Biểu thành công với Miền sáng tối là vì có “chất lính” trong mình.

Với lĩnh vực công tác của mình, Tiến sỹ Nguyễn Minh Đức Vụ trưởng Vụ 4 VKSNDTC tiếp xúc nhiều loại sách, báo viết về chuyện vụ án, trong đó có những bài báo, cuốn sách lột tả cái ác một cách trần trụi, ghê gớm khiến ông thấy rất phản cảm, nhưng đọc Miền sáng tối, ông thấy cũng viết về cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, nhưng lại vừa chân thực, vừa sâu đậm nhân văn, quan trọng hơn, nó mang tính thời sự khiến người đọc bị cuốn hút vào 400 trang sách. Nhà văn Dương Thanh Biểu nguyên là Thủ trưởng của Tiến sỹ Nguyễn Minh Đức, ông vẫn nhớ như in từng lời căn dặn của người Thủ trưởng: “Làm ít vụ án mà chính xác còn hơn làm nhiều vụ mà để xảy ra oan sai”. Thời điểm đó, Dương Thanh Biểu luôn là vị lãnh đạo thể hiện tinh thần đấu tranh kiên quyết, không khoan nhượng với cái ác nhưng cũng hết sức thận trọng khi giải quyết vụ án hay khi phải đưa ra những quyết định liên quan đến sinh mệnh chính trị của một con người. “Xin cảm ơn nhà văn Dương Thanh Biểu, người Thủ trưởng yêu quý của chúng tôi”. Kết thúc phần tham luận, thay vì bắt tay, Tiến sỹ Nguyễn Minh Đức ôm chặt bờ vai người Thủ trưởng của mình khiến nhiều người xúc động.

Nhà thơ Nguyễn Quang thiều, Phó Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam, Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà văn 

Thời gian có hạn, dù còn nhiều vị khách mời đăng ký xin phát biểu nhưng Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đành phải kết luận buổi Tọa đàm. Ông dí dỏm: Một người làm Kiểm sát mà thành nhà văn thì cực kỳ đáng quý nhưng nếu nhà văn mà làm Kiểm sát thì sẽ thành tai họa. Miền sáng tối là một tiểu thuyết hay và thành công vì có chất liệu ngồn ngộn, màu mỡ và cái kết cũng sẽ phải bội thu. Dương Thanh Biểu là chuyên gia dày dạn kinh nghiệm, từng tham gia chỉ đạo giải quyết nhiều vụ án lớn; đồng thời, luôn chú trọng việc tổng kết thực tiễn, truyền đạt kinh nghiệm cho đồng chí, đồng nghiệp và các thế hệ sau bằng văn chương, bằng trái tim can đảm và kiên định của mình. “Nhà xuất bản Hội Nhà văn sẵn sàng in ra những cuốn sách dám nói bằng trái tim can đảm thế này. Chúng tôi mong sau đây những đồng chí từng làm lãnh đạo trong Bộ Công an, Bộ Quốc phòng có những cuốn sách nói thật, nói thẳng, dũng cảm như vậy và chúng tôi sẽ xuất bản nó” Nhà thơ Nguyễn Quang thiều, Phó Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam, Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà văn kết lại buổi Tọa đàm và giới thiệu cuốn tiểu thuyết Miền sáng tối hết sức thành công này.

(*): Trích bài tham luận của ông Bùi Mạnh Cường, Phó Viện trưởng VKSNDTC

Một số hình ảnh trong buổi Tọa đàm

Sơn Tùng