Tòa án nhân dân tối cao công bố 4 án lệ mới áp dụng từ ngày 15/4/2021.

Án lệ số 40/2021/AL về Công nhận việc chuyển đổi quyền sử dụng đất trên thực tế. Tình huống án lệ: Các bên chuyển đổi quyền sử dụng đất trên thực tế, không có thỏa thuận bằng văn bản; các bên đã sử dụng đất ổn định, lâu dài, không có tranh chấp, đã đăng ký, kê khai và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với phần đất nhận chuyển đổi. Trường hợp này phải công nhận việc chuyển đổi quyền sử dụng đất trên thực tế, các bên có quyền sử dụng đất với diện tích đất đã chuyển đổi.

Án lệ số 41/2021/AL về Chấm dứt hôn nhân thực tế. Tình huống án lệ: Nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng, không đăng ký kết hôn nhưng sau đó họ không còn chung sống với nhau và trước khi Luật Hôn nhân và Gia đình năm 1986 có hiệu lực, có người chung sống với nhau như vợ chồng với người khác. Quan hệ hôn nhân đầu tiên và quan hệ hôn nhân thứ hai đều là hôn nhân thực tế. Trường hợp này, phải xác định hôn nhân thực tế đầu tiên đã chấm dứt.

Án lệ số 42/2021/AL về Quyền lựa chọn Tòa án giải quyết tranh chấp của người tiêu dùng trong trường hợp hợp đồng theo mẫu có thỏa thuận trọng tài. Tình huống án lệ: Trong hợp đồng theo mẫu giao kết với người tiêu dùng có điều khoản lựa chọn trọng tài nước ngoài để giải quyết tranh chấp. Khi xảy ra tranh chấp, người tiêu dùng khởi kiện ra Tòa án Việt Nam. Trường hợp này, phải xác định người tiêu dùng không lựa chọn trọng tài và có quyền lựa chọn Tòa án Việt Nam giải quyết.

Án lệ số 43/2021/AL về Hiệu lực của hợp đồng thế chấp trong trường hợp tài sản thế chấp là nhà đất do bên thế chấp nhận chuyển nhượng của người khác nhưng chưa thanh toán đủ tiền cho bên bán. Tình huống án lệ: Hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở đã được công chứng, bên mua đã được cấp giấy chứng nhận nhưng mới thanh toán được một phần tiền mua nhà đất. Các bên chưa thực hiện giao nhận nhà.

Bên mua thế chấp nhà đất cho ngân hàng, có đăng ký thế chấp. Bên bán biết và đồng ý để bên mua thế chấp nhà đất nhưng sau đó lại yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất ở. Trường hợp này, phải xác định hợp đồng thế chấp có hiệu lực pháp luật, không chấp nhận yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng.

Theo Tòa án nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân và Toà án quân sự các cấp có trách nhiệm nghiên cứu, áp dụng các án lệ trong xét xử kể từ ngày 15/4/2021. Việc áp dụng án lệ được thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 8 Nghị quyết số 04/2019 NQ/HĐTP ngày 18/6/2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về quy trình lựa chọn công bố và áp dụng án lệ.