Tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính - ngân sách, bảo đảm an ninh tài chính quốc gia

Chỉ thị nêu rõ: Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 223/2025/QH15 về bổ sung dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2023 và phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023; theo đó Quốc hội ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ đã chỉ đạo sát sao, quyết liệt các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, triển khai chính sách tài khóa có hiệu quả, đồng bộ với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Chính sách tài khóa được triển khai chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác. Nhờ đó, công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà nước được tăng cường, đạt nhiều kết quả tích cực. Thu ngân sách nhà nước vượt 9,3% so với dự toán, phản ánh nỗ lực của các cấp, các ngành trong nuôi dưỡng, phát triển nguồn thu và chống thất thu ngân sách. Công tác chi ngân sách nhà nước được quản lý chặt chẽ, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên để có điều kiện ưu tiên tăng chi cho đầu tư phát triển.

Tỷ lệ nợ công, nợ Chính phủ so với GDP tiếp tục giảm, bảo đảm trong giới hạn an toàn cho phép, góp phần củng cố vững chắc an ninh tài chính quốc gia. Quốc phòng, an ninh được giữ vững; các chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội, chăm lo cho các đối tượng chính sách, người có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục được thực hiện đầy đủ, kịp thời.

Tuy nhiên, Quốc hội cũng chỉ ra một số hạn chế, yếu kém cần khắc phục. Đó là tình trạng chưa chấp hành nghiêm kỷ luật, kỷ cương tài chính – ngân sách trong việc lập, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước; vẫn còn hiện tượng quản lý, sử dụng ngân sách chưa đúng quy định; việc xử lý các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước chưa kịp thời, triệt để; một số khoản tạm ứng, chi chuyển nguồn còn kéo dài, gây áp lực cho công tác quản lý, điều hành ngân sách.

Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương siết chặt kỷ luật, kỷ cương ngân sách

Để thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 223/2025/QH15, đồng thời nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý tài chính – ngân sách, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tiếp tục phát huy kết quả đạt được, thực hiện quyết liệt, đồng bộ các nội dung đã nêu tại Chỉ thị số 22/CT-TTg ngày 23/6/2023 về chấn chỉnh, tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong chấp hành pháp luật về tài chính, ngân sách.

Bên cạnh đó, Về lập, quản lý, sử dụng, quyết toán ngân sách nhà nước, các bộ, cơ quan trung ương, địa phương chấn chỉnh, khắc phục các tồn tại, hạn chế trong lập, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước. Nâng cao chất lượng công tác lập dự toán thu, chi ngân sách nhà nước, bảo đảm sát đúng yêu cầu thực tiễn và khả năng thực hiện. Tăng cường công tác chuẩn bị đầu tư, lập, phân bổ vốn, tổ chức triển khai dự án, nhất là các dự án trọng điểm, cấp bách. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công hằng năm, đặc biệt là các dự án sử dụng vốn vay ODA; thực hiện nghiêm quy định về thanh toán khối lượng hoàn thành và quyết toán các chương trình, dự án đầu tư.

Cùng với đó, kiểm tra, rà soát chặt chẽ phương án phân bổ, sử dụng số tăng thu ngân sách nhà nước theo quy định tại Điều 1 Nghị quyết số 223/2025/QH15, bảo đảm tuân thủ đúng pháp luật. Quản lý chặt chi chuyển nguồn ngân sách; hủy bỏ, thu hồi triệt để các khoản chi không đúng quy định hoặc đã quá thời hạn giải ngân. Thu hồi toàn bộ các khoản ngân sách trung ương hỗ trợ cho địa phương từ năm 2023 trở về trước nếu sử dụng không đúng quy định hoặc quá thời hạn, để giảm bội chi ngân sách trung ương.

Quản lý nghiêm việc tạm ứng ngân sách. Trong năm 2025, phải xử lý, thu hồi dứt điểm số tạm ứng quá hạn; làm rõ các trường hợp không có khả năng thu hồi, không để phát sinh mới nợ đọng xây dựng cơ bản. Các bộ, ngành, địa phương cần khẩn trương rà soát, xác định đầy đủ số nợ đọng xây dựng cơ bản tại các thời điểm 31/12/2023, 31/12/2024 và 31/12/2025, đồng thời thu hồi vốn ngân sách trung ương đã ứng trước nhưng chưa bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng ngân sách. Tăng cường thanh tra, kiểm tra; cụ thể hóa trách nhiệm người đứng đầu trong quản lý tài chính – ngân sách. Làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân để xảy ra sai phạm; xử lý nghiêm, kịp thời, đồng thời tổ chức kiểm điểm trách nhiệm theo đúng quy định.

Thực hiện nghiêm kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước

Chỉ thị số 27/CT-TTg nhấn mạnh, các bộ, ngành, địa phương phải thực hiện đầy đủ kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước đối với quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023 và các năm trước. Trường hợp bất khả kháng không thể thực hiện được các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước thì phải có báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Cơ quan trung ương và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chưa điều chỉnh đầy đủ số liệu quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023 theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước tại Báo cáo số 41/BC-KTNN ngày 13/5/2025 khẩn trương thực hiện kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước đối với quyết toán ngân sách nhà nước niên độ 2023 và các năm trước gửi về Bộ Tài chính cùng với Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2024.

Những cơ quan, đơn vị chưa điều chỉnh đầy đủ số liệu quyết toán ngân sách năm 2023 theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước tại Báo cáo số 41/BC-KTNN ngày 13/5/2025 cần khẩn trương thực hiện. Kết quả thực hiện phải tổng hợp, báo cáo Bộ Tài chính cùng với báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2024.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chính tiếp tục kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách nhà nước, nợ công để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, ổn định kinh tế vĩ mô. Quản lý chặt chẽ việc huy động vốn vay bù đắp bội chi và trả nợ gốc của ngân sách nhà nước; theo dõi, đánh giá tiến độ thu, chi ngân sách nhà nước để huy động vốn trái phiếu Chính phủ bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả. Tiếp tục quản lý việc sử dụng ngân quỹ nhà nước theo đúng quy định của Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý nợ công và pháp luật về ngân quỹ nhà nước, bố trí nguồn để hoàn trả các khoản vay ngân quỹ gia hạn nhiều năm.

Trên cơ sở báo cáo của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, tổng hợp đầy đủ thông tin, số liệu và chỉ đạo nghiên cứu, xây dựng cơ chế xử lý chung đối với các kết luận, kiến nghị kiểm toán không còn khả năng thực hiện do cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phá sản, giải thể hoặc cá nhân đã chết, mất năng lực hành vi dân sự và các trường hợp bất khả kháng khác. Báo cáo Chính phủ báo cáo Quốc hội đề xuất sửa đổi các luật có liên quan và các giải pháp xử lý các vấn đề không thuộc thẩm quyền để xử lý các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước không còn khả năng thực hiện.

Bộ Tài chính phối hợp với Kiểm toán Nhà nước đôn đốc xử lý, điều chỉnh quyết toán ngân sách nhà nước của cơ quan trung ương và các địa phương nêu tại khoản 3 Điều 4 Nghị quyết số 223/2025/QH15 theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và Luật Kiểm toán nhà nước. Đồng thời, chủ trì đôn đốc các bộ, cơ quan trung ương, địa phương để báo cáo kết quả thực hiện kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước; tổng hợp chung báo cáo kết quả thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước trình Chính phủ, Quốc hội cùng với báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2024 theo quy định.

Thủ tướng cũng giao Bộ Nội vụ đôn đốc, kiểm tra, tổng hợp chung danh sách, mức độ vi phạm, hình thức xử lý, kết quả xử lý vi phạm đối với các tổ chức, đơn vị, cá nhân liên quan trong quản lý, sử dụng các nguồn lực tài chính - ngân sách nhà nước, đầu tư công, tài sản công báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Trên cơ sở ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ gửi Bộ Tài chính để tổng hợp chung cùng với báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước trình Chính phủ, Quốc hội theo quy định.