Phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 đưa ra 02 phương án về phạm vi chịu trách nhiệm của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi đối với Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 134), Tội hiếp dâm (Điều 141) và Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (Điều 169); cụ thể là:

Phương án 1: Giữ như quy định của BLHS năm 2015, theo đó, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự cả về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng đối với 03 tội danh trên.

Phương án 2: Giữ như Dự thảo Luật do Chính phủ trình, theo đó người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội rất nghiêm trọng do cố ý và tội đặc biệt nghiêm trọng mà không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội ít nghiêm trọng hoặc tội nghiêm trọng đối với 03 tội danh trên.

Về vấn đề này, hiện nay vẫn có 2 quan điểm khác nhau:
Quan điểm thứ nhất: Đề nghị không sửa đổi khoản 2 Điều 12 BLHS năm 2015. Theo đó, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự đối với 3 tội danh nêu trên, kể cả trong trường hợp phạm tội thuộc loại tội ít nghiêm trọng hoặc tội nghiêm trọng để đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống bạo lực học đường đang có xu hướng diễn biến phức tạp trong thời gian gần đây.

Quan điểm thứ hai tán thành với Dự thảo cho rằng: Không xử lý hình sự đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội thuộc loại tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng, nhằm đảm bảo chính sách hình sự nhất quán từ trước đến nay của nhà nước ta.

Tại cuộc họp của Ủy ban kiểm sát mở rộng, các đại biểu đã nhất trí cao với phương án 2 do Chính phủ trình; theo đó, chỉ xử lý trách nhiệm hình sự đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng đối với 03 tội danh trên. Các đại biểu đã đưa ra căn cứ xác đáng, thuyết phục để bảo vệ quan điểm trên của mình đó là nguyên tắc “những lợi ích tốt nhất của trẻ em phải là mối quan tâm hàng đầu”, đã được ghi nhận trong Công ước quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam là thành viên.

Đối với trường hợp phạm tội thuộc loại tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng chỉ nên áp dụng các biện pháp xử lý: Như giáo dục tại xã, phường, thị trấn, xử lý hành chính… Bởi lẽ, dưới góc độ tâm sinh lý, các em ở độ tuổi này cần sự giáo dục hơn là sự trừng phạt, làm cho các em nhận thấy được sai lầm để tu dưỡng, rèn luyện thành người có ích cho xã hội.

Kỳ Sơn