Mùa gặt.. mùa khói: Hại môi trường và ảnh hưởng an toàn giao thông

Đã trở thành tập quán, sau khi thu hoạch lúa, người nông dân thường xử lý rơm rạ bằng cách đốt ngay tại ruộng. Việc làm này không chỉ làm ô nhiễm môi trường không khí mà còn gây hiện tượng mù khói, ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt của cộng đồng, hạn chế tầm nhìn của người dân khi tham gia giao thông, đặc biệt trong những ngày thời tiết xấu và bất thường.

Ảnh mang tính minh họa (nguồn internet)

Như báo Thanh Niên đưa tin, ngày 03/4, bà Nguyễn Thị Hoài Phương, Phó giám đốc Công ty CP dịch vụ kỹ thuật đường cao tốc VN (VECE, đơn vị quản lý tuyến đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây), cho biết khoảng 14 giờ 30 cùng ngày (3.4), tại khu vực gần cầu Đồng Môn (cách QL51 khoảng 3 km, hướng từ TP.HCM đi Dầu Giây), người dân đốt ruộng, bên ngoài hành lang ATGT đường cao tốc. Khói bị gió thổi về hướng đường cao tốc làm khuất tầm nhìn tài xế điều khiển phương tiện, dẫn đến TNGT liên hoàn giữa các xe.

Hiện trường vụ tai nạn (nguồn internet)

Hiện trường vụ tai nạn (nguồn internet)

Tuy nhiên, theo báo cáo của Ban an toàn giao thông tỉnh Đồng Nai vào ngày 4.4, nguyên nhân sơ bộ trong vụ va chạm liên hoàn giữa 6 xe trên cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây là do "các xe không giữ khoảng cách an toàn".

Khi rơm rạ không còn là chất đốt chủ yếu ở nông thôn, người chăn nuôi không còn sử dụng rơm rạ làm thức ăn cho gia súc, nên cũng không còn nhiều gia đình cần tích trữ rơm rạ. Bà con nông dân cho rằng cách xử lý rơm rạ sau thu hoạch hiện nay là đốt là nhanh nhất và để lấy tro bón ruộng. Cách làm này của bà con nông dân đã vô tình gây ra nhiều nguy cơ cho môi trường,  ảnh hưởng trực tiếp đến những người tham gia giao thông và cả người đốt. 

Đốt rơm rạ có cải tạo được đất?

Bà con ở nhiều nơi đã quen với ý nghĩ: Đốt rơm rạ sẽ không tốn công xử lý sau khi thu hoạch mà còn tiêu diệt được mầm mống dịch hại. Sau khi rơm đốt sẽ thành tro, tro này được ủ khoảng 2 - 3 tháng rồi đem bón cho các ruộng trồng rau.

Ảnh mang tính minh họa (nguồn internet)

Nhưng theo các chuyên gia nông nghiệp, việc đốt rơm rạ ngay trên đồng sẽ làm mất chất dinh dưỡng của đất, đốt đồng nhiều lần và lâu dài sẽ làm cho đất biến chất và trở nên chai cứng, dẫn đến phát sinh nhiều bệnh dịch hại lúa. Ngoài ra, khói rơm gây nguy hại lớn đến môi trường và sức khỏe. Đốt rơm rạ gây nên ô nhiễm bụi mịn. Đây là loại ô nhiễm rất đáng lo ngại. Nếu như với ô nhiễm bụi đường bình thường, dùng khẩu trang có thể ngăn chặn được, còn với ô nhiễm bụi mịn, khẩu trang cũng vô ích. Bụi chui vào phổi sâu, gây các bệnh về hô hấp, thậm chí ung thư. Bên cạnh đó, khói đốt rơm rạ cản trở tầm nhìn, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn.

Đâu là giải pháp?

Giới chuyên gia cho rằng, để xử lý rơm rạ sau thu hoạch có nhiều cách hữu ích hơn rất nhiều so với việc đốt rơm tràn lan như hiện nay. Trong đó, phương pháp sử dụng chế phẩm sinh học hữu cơ đã được một số địa phương áp dụng thí điểm như: Thái Bình, Nam Định, Hưng Yên, Thanh Hóa… đã bước đầu thu được những kết quả khá tích cực.

Theo nhận định của các nhà khoa học, sau mỗi vụ thu hoạch 1ha lúa sẽ thu được 6 tấn rơm rạ, nếu đem đốt sẽ mất khoảng 6 triệu đồng, trong khi cùng khối lượng rơm rạ ấy nếu đem xử lý bằng chế phẩm sinh học sẽ thu được khoảng 400kg phân hữu cơ.

Ảnh mang tính minh họa (nguồn internet)

Một chuyên gia phân tích: Sau khi thu hoạch người dân nên sử dụng máy gặt đập liên hợp, rơm rạ sẽ được máy cắt nhỏ rải ngay trên ruộng, sau một thời gian ngắn sẽ mục nát trở thành nguồn phân hữu cơ. Trong trường hợp không có máy gặt đập liên hợp, các hộ nông dân nên để lại khoảng trống nhỏ trên ruộng gom rơm rạ vào đó để tự phân hủy… Hoặc có thể sử dụng chế phẩm sinh học giúp đẩy nhanh quá trình phân giải chất xơ xenlulo trong rơm rạ tươi, làm tăng đáng kể vi sinh vật hữu ích, cải thiện độ phì của đất.

Điều này sẽ giúp lúa sinh trưởng, phát triển nhanh hơn từ 15 - 20%, năng suất vượt trội từ 10 - 15% so với bình thường, đồng thời, góp phần kháng, giảm đáng kể các bệnh thường gặp trên cây lúa... Đây là cách làm được nhiều nước trên thế giới áp dụng, cho hiệu quả bền vững, tác động tích cực với môi trường.

Đồng thời, các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền về tác hại của việc đốt rơm rạ ngay bên lề đường gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng sức khỏe người dân xung quanh và tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn giao thông đối với người và phương tiện tham gia giao thông.