Hoàn thiện cơ chế quản lý, sử dụng tài sản công phù hợp thực tiễn phát triển

Nghị định số 286/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số nội dung của 06 nghị định hiện hành: Nghị định số 108/2024/NĐ-CP về quản lý, sử dụng nhà, đất là tài sản công; Nghị định số 02/2024/NĐ-CP và Nghị định số 77/2025/NĐ-CP về chuyển giao, xác lập quyền sở hữu toàn dân đối với tài sản công; Nghị định số 166/2017/NĐ-CP và Nghị định số 171/2024/NĐ-CP về quản lý tài sản công của cơ quan Việt Nam ở nước ngoài; Nghị định số 03/2025/NĐ-CP về sắp xếp, xử lý tài sản công là nhà, đất; và Nghị định số 186/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Việc ban hành nghị định này không chỉ mang tính kỹ thuật trong hệ thống pháp luật tài chính - tài sản công, mà còn thể hiện tinh thần đổi mới, hoàn thiện thể chế quản lý tài sản nhà nước theo hướng thống nhất, rõ thẩm quyền, tăng cường tính tự chủ của địa phương và hiệu quả khai thác nguồn lực công.

Một điểm nổi bật của Nghị định số 286/2025/NĐ-CP là sửa đổi, bổ sung các quy định tại Nghị định số 108/2024/NĐ-CP về cho thuê nhà là tài sản công không sử dụng vào mục đích để ở. Theo đó, nghị định đã mở rộng và cụ thể hóa nhóm đối tượng được ưu tiên thuê nhà, gồm các tổ chức hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ chưa có trụ sở làm việc; các cơ sở thực hiện xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường; và các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác đủ điều kiện hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước theo Luật Hợp tác xã.

Việc bổ sung này có ý nghĩa quan trọng, giúp khai thác hiệu quả quỹ nhà, đất công, đồng thời tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội, đơn vị sự nghiệp, hợp tác xã có thêm cơ sở vật chất phục vụ hoạt động công ích, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, xã hội hóa các lĩnh vực thiết yếu, giảm gánh nặng ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, thủ tục miễn, giảm tiền thuê nhà cho các đối tượng ưu tiên cũng được quy định rõ ràng, minh bạch hơn, với thời hạn giải quyết cụ thể. Thẩm quyền ban hành chính sách được chuyển từ Hội đồng nhân dân sang Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, giúp rút ngắn quy trình, tăng tính linh hoạt, phù hợp với điều kiện từng địa phương. Quy định này vừa bảo đảm tính tự chủ của chính quyền địa phương, vừa đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong việc triển khai chính sách ưu đãi, khuyến khích tổ chức, cá nhân sử dụng hiệu quả tài sản công vào mục đích phục vụ phát triển chung.

Nghị định 286/2025/NĐ-CP cũng bổ sung quy định mới về giảm tiền thuê nhà, nhằm đồng bộ với chính sách giảm tiền thuê đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024. Cụ thể, khi Chính phủ quyết định giảm tiền thuê đất cho một số đối tượng để thực hiện các biện pháp điều hành kinh tế - xã hội, thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định giảm tiền thuê nhà cho các đối tượng thuê nhà, với mức giảm không vượt quá mức giảm tiền thuê đất.

Quy định này được xây dựng trên cơ sở thực tiễn điều hành kinh tế - xã hội những năm gần đây, khi Chính phủ ban hành chính sách giảm 30% tiền thuê đất trong các năm 2023 – 2024 để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân khắc phục khó khăn. Việc mở rộng chính sách này sang lĩnh vực thuê nhà công đảm bảo nguyên tắc công bằng, nhất quán trong chính sách ưu đãi, đồng thời tạo thêm dư địa hỗ trợ sản xuất - kinh doanh trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động.

Có thể nói, Nghị định số 286/2025/NĐ-CP đã thể chế hóa chủ trương đổi mới quản lý tài sản công theo hướng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, lấy hiệu quả, tiết kiệm và phục vụ lợi ích công làm mục tiêu hàng đầu. Việc sửa đổi, bổ sung đồng bộ nhiều nghị định cùng lúc cho thấy nỗ lực của Chính phủ trong việc xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất, khả thi, phù hợp với thực tiễn quản lý nhà nước về tài sản công - một lĩnh vực có phạm vi rộng, liên quan trực tiếp đến việc bảo toàn, phát triển tài sản của toàn dân.