Thế chấp sổ BHXH vay tiền – hậu quả khó lường

Theo quy định tại khoản 1 Điều 96 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 thì Sổ bảo hiểm xã hội được cấp cho từng người lao động để theo dõi việc đóng, hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), là cơ sở để giải quyết các chế độ BHXH theo quy định của Luật này. Theo đó, người lao động được cấp Sổ BHXH để người lao động thường xuyên cập nhật, theo dõi về mức đóng BHXH của mình trong từng thời gian và là cơ sở để giải quyết các chế độ BHXH.

Ảnh minh họa: Nguồn internet

Trường hợp người lao động sử dụng Sổ BHXH thế chấp tại cơ sở tín dụng để vay tiền, trước tiên, là họ vi phạm quy định về quản lý, sử dụng Sổ BHXH. Nếu người lao động bị ốm, đau; nghỉ chế độ thai sản; bị tai nạn lao động; phải điều trị, chữa bệnh nghề nghiệp, thôi việc, nghỉ hưu… thì người lao động không có Sổ BHXH nộp cho Cơ quan bảo hiểm xã hội để được hưởng các chế độ BHXH.

Đối với tổ chức tín dụng nhận thế chấp Sổ BHXH khi cho vay tiền là không đúng quy định của Nghị định số 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 của Chính phủ về giao địch bảo đảm và quy chế cho vay của các tổ chức tín dụng. Theo đó, tài sản là “giấy tờ có giá, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, hối phiếu, kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi, séc, giấy tờ có giá khác theo quy định của pháp luật, trị giá được thành tiền và được phép giao dịch”. Sổ BHXH không phải là tài sản; cũng không phải là giấy chứng nhận đăng ký tài sản nên không thể sử dụng để giao dịch vay tiền tại các tổ chức tín dụng.

Để xảy ra tình trạng trên còn do trách nhiệm của Bảo hiểm xã hội Việt Nam chưa quy định chặt chẽ; chưa tuyên truyền, phổ biến rộng rãi cho người lao động về chế độ quản lý, sử dụng Sổ BHXH. Tại trang 4 bìa Sổ BHXH “Những điều chú ý”, mục 4 ghi “Không được sửa chữa, tẩy xóa làm sai lệch nội dung ghi trên Sổ BHXH. Trường hợp Sổ BHXH bị mất, hỏng phải thông báo kịp thời với Cơ quan BHXH để xem xét, cấp lại”. Quy định này là chưa đủ chặt chẽ dễ dẫn tới việc người lao động sử dụng Sổ BHXH để thế chấp vay tiền sau đó báo mất sổ và đề nghị Cơ quan bảo hiểm xã hội cấp lại Sổ BHXH khi đó sẽ gây ra tranh chấp phức tạp.