VKSND cấp cao tại Đà Nẵng kháng nghị giám đốc thẩm vụ án “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”

Nội dung vụ án

Trong khoảng thời gian từ tháng 03/2021 đến tháng 01/2022, Nguyễn Văn V (không có giấy phép kinh doanh trong lĩnh vực cho vay, cấp tín dụng) đã cho 07 người vay với 23 lượt vay, chu kỳ vay từ 25 đến 48 ngày, lãi suất từ 152%/năm đến 608%/năm (gấp 7,6 lần đến 30,4 lần mức lãi suất cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự). Tổng số tiền V cho vay là 305.000.000 đồng. Tổng số tiền V thu lợi bất chính là 78.605.799 đồng, trong đó, tiền lãi vượt quá mức quy định của Bộ luật Dân sự là 71.905.799 đồng, phí vay tiền là 6.700.000 đồng.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 70/2022/HS-ST ngày 22/9/2022, TAND tỉnh T áp dụng khoản 1 Điều 201; điểm i, s khoản 1 Điều 51; Điều 47 Bộ luật Hình sự; khoản 2 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự xử phạt Nguyễn Văn V 90.000.000 đồng về tội “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”. Buộc Nguyễn Văn V nộp lại số tiền 78.605.799 đồng thu lợi bất chính để sung công. Ngoài ra, bản án sơ thẩm còn tuyên xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo.

Ngày 13/10/2022, Hội đồng xét xử sơ thẩm ra Thông báo số 3965/2022/TA- TB về việc sửa chữa, bổ sung bản án như sau: Đối với số tiền 78.605.799 đồng thu lợi bất chính, thu từ người vay gồm khoản tiền lãi vượt quá quy định của pháp luật và khoản tiền phí, do những người vay không yêu cầu trả lại nên buộc bị cáo phải nộp lại để sung công.

Ảnh minh họa

Qua công tác kiểm sát bản án, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng rút hồ sơ vụ án để nghiên cứu theo thẩm quyền. Nhận thấy TAND cấp sơ thẩm áp dụng không đúng pháp luật, ngày 23/3/2023, Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng đã có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 29/QĐ-VC2, đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, sửa Bản án sơ thẩm nêu theo hướng tuyên trả 78.605.799 đồng cho những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Đến ngày 05/5/2023, Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã có Quyết định giám đốc thẩm số 12/2023/HS-GĐT chấp nhận toàn bộ kháng nghị của Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng.

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Chứng cứ, tài liệu có tại hồ sơ vụ án thể hiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (người vay) là anh Lê Thanh H. M yêu cầu cân đối lại khoản tiền lãi và trả lại cho anh số tiền vượt quá, còn những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khác không có ý kiến gì về vấn đề dân sự. Tại phiên tòa sơ thẩm, tất cả những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đều vắng mặt.

Theo hướng dẫn tại khoản 2 Điều 2 và khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 01/2021/NQ-HĐTP ngày 20/12/2021 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng Điều 201 Bộ luật Hình sự thì Tòa án sơ thẩm phải tuyên trả lại khoản tiền Nguyễn Văn V đã thu lợi bất chính (78.605.799 đồng) cho những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (người vay), nhưng Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên tịch thu sung công quỹ Nhà nước số tiền này là sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, xâm phạm đến lợi chính đáng của đương sự.

Thông báo sửa chữa, bổ sung bản án của Hội đồng xét xử cấp sơ thẩm có nội dung ghi nhận ý kiến của những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về việc không yêu cầu trả lại khoản tiền thu lợi bất chính là không đúng với tình tiết khách quan của vụ án.

Tại phiên tòa sơ thẩm, Kiểm sát viên đề nghị Hội đồng xét xử giải quyết về vật chứng và biện pháp tư pháp theo quy định của pháp luật, nhưng khi kiểm sát bản án đã không phát hiện vi phạm của Tòa án để kịp thời kháng nghị phúc thẩm là chưa làm tốt công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử./.