Thái Nguyên: VKSND huyện Phú Bình ban hành kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật trong lĩnh vực dân sự

Nội dung vụ việc:

Năm 2015 gia đình bà Đồng Thị Mười có nhận chuyển nhượng của gia đình ông Dương Ngọc Việt thửa đất 922a, tờ bản đồ số 6, diện tích 1.456m², mục đích sử dụng: Đất nuôi trồng thủy sản (TSN) đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) mang tên bà Đồng Thị Mười ngày 24/11/2015. Nguồn gốc của thửa đất, trước đây là thửa 106, tờ bản đồ số 22 đo đạc năm 1984 (Bản đồ 299), từ khi cải cách ruộng đất năm 1954 do ông Thọ (bố ông Việt), ông Nguyên (bố ông Nhung) quản lý và sử dụng. Năm 1960 - 1961, ông Thọ và ông Nguyên góp thửa đất vào Hợp tác xã nông nghiệp xã Lương Phú và Hợp tác xã nông nghiệp Lương Phú quản lý và sử dụng thửa đất đó đến những năm 1990 - 1991. Đến khi thực hiện khoán 10 và thực hiện quyết định số 427/QĐ - UB của UBND tỉnh Bắc Thái (nay là tỉnh Thái Nguyên) về đổi mới cơ chế hoạt động của Hợp tác xã nông nghiệp thì Hợp tác xã nông nghiệp Lương Phú không còn hoạt động theo cơ chế cũ nên đã trả lại cho các hộ có ao trước đây để các hộ sử dụng.

Đến ngày 30/01/2013, gia đình ông Việt được cấp giấy chứng nhận QSDĐ thửa 922a, tờ bản đồ số 6, diện tích 1.456m². Tuy nhiên, khi cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho gia đình ông Việt, UBND xã Lương Phú không tiến hành đo đạc kiểm tra lại hiện trạng mà dựa theo bản đồ địa chính, không cấp theo hiện trạng tại thời điểm sử dụng thửa đất. Năm 2015, khi bà Mười và ông Việt làm hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ thì UBND xã Lương Phú cũng không đến thực địa đo đạc kiểm tra lại hiện trạng. Đến năm 2020, khi nhận kết quả đo đạc của công ty cổ phần đo đạc Đại Dương Việt do UBND xã Lương Phú tiến hành đo đạc lại thửa đất thì diện tích hiện tại là 962.7m². Bà Mười cho rằng thửa đất 922a của gia đình bà bị gia đình ông Ngô Thanh Tới và ông Nguyễn Tiến Nhuận là những hộ liền kề sử dụng lấn chiếm, nên bà Mười nộp đơn khởi kiện đến TAND huyện Phú Bình yêu cầu gia đình ông Tới, ông Nhuận trả lại phần diện tích đất lấn chiếm tại thửa 922a cho gia đình bà.

Ông Dương Ngọc Việt cho biết nguồn gốc thửa đất ao 922a trước đây là của gia đình ông, gia đình ông được cấp giấy chứng nhận QSDĐ thửa 922a vào năm 2013, khi làm thủ tục cấp bìa đỏ thửa đất 922a, ông không được cơ quan có thẩm quyền báo tham gia đo đạc kiểm tra hiện trạng, xác định ranh giới, mốc giới thửa đất, chỉ được UBND gọi đến nhận bìa đỏ. Từ khi ông được cấp bìa đỏ thửa đất đến khi ông chuyển nhượng thửa đất cho bà Mười và cho đến nay thì hiện trạng thửa đất vẫn giữ nguyên, không có gì thay đổi, các hộ xung quanh liền kề thửa đất không xây dựng gì thêm. Thời điểm gia đình ông Tới, ông Nhuận xây dựng các công trình liền kề thửa đất ao gia đình ông chưa được cấp bìa đỏ nên không có tranh chấp gì.

Theo Báo cáo 67/BC-UBND ngày 17/8/2022 của UBND xã Lương Phú, khi lập hồ sơ cấp Giấy chứng nhận QSDĐ cho ông Dương Ngọc Việt, cán bộ địa chính xã có kiểm tra xác minh thực địa nhưng không đo đạc thực tế mà ghi biên bản kiểm tra hiện trạng lấy số liệu diện tích, số tờ, số thửa theo số liệu trên bản đồ địa chính. Thực tế, tại thời điểm kiểm tra hiện trạng thửa đất số 922a tờ bản đồ số 6 xã Lương Phú đang sử dụng vào mục đích nuôi trồng thủy sản có hình dạng và kích thước như hiện nay, không đúng với bản đồ địa chính.

Quá trình xác minh thu thập tài liệu thể hiện, hồ sơ cấp giấy chứng nhận QSDĐ năm 2013 cho hộ ông Dương Ngọc Việt tại thửa đất số 922a, tờ bản đồ số 6, bản đồ địa chính xã Lương Phú, diện tích 1.456m² và Báo cáo của UBND xã Lương Phú cho thấy biên bản kiểm tra hiện trạng sử dụng đất không ký giáp ranh với các hộ liền kề, hiện trạng thửa đất thời điểm cấp và thời điểm hiện tại ranh giới và diện tích không thay đổi, các công trình kiến trúc xây dựng xung quanh thửa đất đều đã được xây dựng từ trước thời điểm làm thủ tục cấp giấy chứng nhận QSDĐ, thời điểm các hộ dân ở xung quanh thửa đất tiến hành xây dựng không xảy ra tranh chấp.

Bản án sơ thẩm số 23/2022/DS-ST ngày 14/12/2022 của TAND huyện Phú Bình tuyên xử không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Đồng Thị Mười đối với ông Ngô Thanh Tới và ông Nguyễn Tiến Nhuận về tranh chấp QSDĐ.

Như vậy, có căn cứ để xác định việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho ông Việt vào năm 2013 và hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa ông Việt và bà Mười xác lập ngày 12/10/2015 UBND xã Lương Phú lập hồ sơ chưa đảm bảo đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật, không đúng với hiện trạng thực tế diện tích của thửa đất 922a hiện nay.

Việc làm trên của UBND xã Lương Phú, huyện Phú Bình vi phạm khoản 5 Điều 98 Luật Đất đai quy đinh về nguyên tắc cấp giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất:

Khoản 5 Điều 98 Luật Đất đai quy đinh về nguyên tắc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất như sau:

“1.

...

5. Trường hợp có sự chênh lệch diện tích giữa số liệu đo đạc thực tế với số liệu ghi trên giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này hoặc Giấy chứng nhận đã cấp mà ranh giới thửa đất đang sử dụng không thay đổi so với ranh giới thửa đất tại thời điểm có giấy tờ về quyền sử dụng đất, không có tranh chấp với những người sử dụng đất liền kề thì khi cấp hoặc cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất diện tích đất được xác định theo số liệu đo đạc thực tế. Người sử dụng đất không phải nộp tiền sử dụng đất đối với phần diện tích chênh lệch nhiều hơn nếu có.

Trường hợp đo đạc lại mà ranh giới thửa đất có thay đổi so với ranh giới thửa đất tại thời điểm có giấy tờ về quyền sử dụng đất và diện tích đất đo đạc thực tế nhiều hơn diện tích ghi trên giấy tờ về quyền sử dụng đất thì phần diện tích chênh lệch nhiều hơn (nếu có) được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định tại Điều 99 của Luật này”.

VKSND huyện Phú Bình xác định nguyên nhân để xảy ra tranh chấp khiếu kiện là do trách nhiệm của UBND xã Lương Phú trước khi đề nghị UBND huyện Phú Bình cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho hộ gia đình, cá nhân không xác định tình trạng đất đai để làm các thủ tục hành chính, chưa rà soát hiện trạng sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân, tổ chức trên địa bàn để xử lý những vấn đề liên quan; phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc thống kê, kiểm kê đất đai theo quy định.

Việc UBND xã Lương Phú không thực hiện đúng các quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho ông Dương Ngọc Việt năm 2013 và hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa ông Dương Ngọc Việt và bà Đồng Thị Mười năm 2015, dẫn đến việc giấy chứng nhận QSDĐ thửa 922a cấp cho ông Dương Ngọc Việt, sau này cấp cho bà Đồng Thị Mười không đúng với diện tích hiện trạng thực tế của thửa đất. Việc không đo hiện trạng thửa đất nên đã cấp chồng vào phần diện tích đất tại các thửa 921 của gia đình ông Tới và thửa 923 của gia đình ông Nhuận gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của gia đình ông Tới, ông Nhuận.

Do vậy, để đảm bảo phòng ngừa vi phạm pháp luật về trình tự, thủ tục đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ và tránh xảy ra tranh chấp khiếu kiện về đất đai. VKSND huyện Phú Bình đã ban hành kiến nghị đến UBND xã Lương Phú tổ chức họp rút kinh nghiệm sai phạm đã xảy ra và thực hiện một số nội dung như: Tổ chức quán triệt các quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục có liên quan đến cấp giấy chứng nhận QSDĐ đối với cán bộ được giao làm công tác này; tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát trong chỉ đạo điều hành và quản lý về trình tự, thủ tục cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Khi làm thủ tục đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho hộ gia đình, cá nhân nên kiểm tra diện tích hiện trạng của thửa đất để tránh tranh chấp, khiếu kiện về đất đai liên quan đến việc cấp đất chồng vào diện tích đất của thửa khác đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ; công chức địa chính thực hiện công tác chủ trì, phối hợp với các công chức khác để thực hiện tốt các thủ tục hành chính trong việc tiếp nhận hồ sơ về đất đai; thẩm tra xác định nguồn gốc, hiện trạng của việc đăng ký và sử dụng đất đai, biến động về đất đai, tình trạng tranh chấp đất đai trên địa bàn để tham mưu cho lãnh đạo./.