Những điểm mới đáng chú ý của Luật Viễn thông năm 2023

Ngày 24/11/2023, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Viễn thông số 24/2023/QH15 với tỷ lệ tán thành 94,74%. Luật gồm 10 chương, 73 điều, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2024.

Mở rộng phạm vi điều chỉnh 03 dịch vụ mới

Để phù hợp với xu thế chuyển đổi hạ tầng viễn thông thành hạ tầng số; đồng thời tạo môi trường pháp lý rõ ràng, bình đẳng cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh, Luật Viễn thông năm 2023 đã mở rộng phạm vi điều chỉnh một số dịch vụ mới: Dịch vụ trung tâm dữ liệu; dịch vụ điện toán đám mây; dịch vụ viễn thông cơ bản trên Internet (tại các Điều 3, Điều 28, Điều 29).

Việc quản lý 03 dịch vụ mới được thực hiện theo cách tiếp cận “quản lý nhẹ” ở mức độ phù hợp, có độ mở, hướng đến bảo vệ quyền lợi người sử dụng, bảo đảm an toàn, an ninh và tạo thuận lợi cho các dịch vụ phát triển. Nhà nước không hạn chế tỷ lệ sở hữu nước ngoài đầu tư kinh doanh dịch vụ tại Việt Nam, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mới được giảm bớt một số nghĩa vụ so với doanh nghiệp viễn thông truyền thống (ví dụ không phải đóng Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích, không phải đóng phí quyền hoạt động viễn thông,...). Việc cung cấp các dịch vụ mới được thực hiện theo hình thức đăng ký hoặc thông báo, không phải cấp phép để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, để các doanh nghiệp có thời gian chuyển đổi, đáp ứng việc tuân thủ quy định mới, Luật Viễn thông năm 2023 quy định thời điểm hiệu lực của các quy định quản lý dịch vụ trung tâm dữ liệu, dịch vụ điện toán đám mây, dịch vụ viễn thông cơ bản trên Internet từ ngày 01/01/2025.

Cho phép công trình viễn thông được xây dựng, lắp đặt trên tài sản công

Luật Viễn thông năm 2023 bổ sung một số quy định (Điều 5, Điều 13, Điều 65) như sau:

- Cho phép công trình viễn thông được xây dựng, lắp đặt trên tài sản công (đất công, trụ sở làm việc công,...).

- Hoàn thiện quy định sử dụng chung hạ tầng liên ngành giữa viễn thông với các công trình hạ tầng kỹ thuật giao thông, năng lượng, cấp thoát nước, chiếu sáng công cộng,... để nâng cao hiệu quả, tiết kiệm chi phí.

- Bổ sung trách nhiệm của chủ đầu tư xây dựng nhà chung cư, công trình công cộng, khu chức năng,... trong việc thiết kế, xây dựng, bố trí mặt bằng để xây dựng, lắp đặt hạ tầng viễn thông bảo đảm đồng bộ và thuận tiện cho việc cung cấp dịch vụ viễn thông.

- Bổ sung trách nhiệm của UBND các cấp, bộ, ngành liên quan trong việc xử lý các hành vi cản trở việc xây dựng hợp pháp cơ sở hạ tầng viễn thông.

Bổ sung, hoàn thiện các quy định về hoạt động viễn thông công ích

Luật Viễn thông năm 2023 kế thừa việc duy trì Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam và bổ sung, hoàn thiện các quy định về hoạt động viễn thông công ích tại Chương III để khắc phục những bất cập trong giai đoạn trước, cụ thể như sau:

- Bổ sung quy định về nguyên tắc hoạt động viễn thông công ích (Điều 30).

- Bổ sung quy định về phương thức thực hiện hoạt động viễn thông công ích (Điều 32).

- Giao Chính phủ quy định chi tiết việc thực hiện hoạt động viễn thông công ích (Điều 32), trong đó có: Cơ chế tài chính; mức đóng góp tối đa; đối tượng được miễn, giảm đóng góp vào Quỹ; thời hạn hỗ trợ bảo đảm tính ổn định, liên tục trong việc cung cấp, sử dụng dịch vụ viễn thông công ích và việc quản lý, sử dụng tài chính của Quỹ.

- Quy định về trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông, các Bộ, ngành liên quan và UBND cấp tỉnh trong quản lý hoạt động viễn thông công ích (Điều 32).

Quy định cụ thể về đấu giá kho số, tài nguyên và ngăn chặn SIM rác

Luật Viễn thông năm 2009 đã có quy định đấu giá quyền sử dụng kho số viễn thông, tài nguyên Internet nhung chưa thực hiện được. Nguyên nhân chủ yếu là do khó xác định được đầy đủ các loại mã, số viễn thông thực hiện đấu giá và khó xác định giá khởi điểm để đấu giá. Khắc phục các vướng mắc này, Luật Viễn thông năm 2023 đã quy định cụ thể các loại tài nguyên viễn thông được phân bổ qua hình thức đấu giá (Điều 50); quy định việc xác định giá khởi điểm để đấu giá cho từng loại mã, số viễn thông, tên miền Internet. Việc lựa chọn mã, số viễn thông phân bổ qua đấu giá sẽ do thị trường quyết định; sau khi mang ra đấu giá mà đấu giá không thành sẽ quay về phân bổ trực tiếp, tuần tự.

Luật cũng bổ sung quy định nghĩa vụ của doanh nghiệp viễn thông phải xác thực, lưu trữ, quản lý thông tin thuê bao, xử lý các SIM có thông tin không đầy đủ, không chính xác (SIM rác), ngăn chặn tin nhắn rác, cuộc gọi vi phạm pháp luật (khoản 2 Điều 13). Bổ sung quy định nghĩa vụ của thuê bao viễn thông không được sử dụng thông tin cá nhân của mình để giao kết hợp đồng cho người khác trừ trường hợp pháp luật cho phép và chịu trách nhiệm về các số thuê bao mà mình đã đăng ký sử dụng (khoản 4 Điều 15).

Cải cách thủ tục hành chính, quản lý thị trường viễn thông

Nhằm khuyến khích gia nhập thị trường thuận lợi cũng như thúc đẩy cạnh tranh, Luật Viễn thông năm 2023 bổ sung quy định về các hình thức cấp phép (Điều 35); điều kiện cấp phép viễn thông (Điều 36, Điều 38); bổ sung các hình thức đăng ký, thông báo (Điều 41) để đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Ngoài ra, Luật cũng bổ sung quy định quản lý hoạt động bán buôn trong viễn thông (Điều 16, Điều 17); bổ sung quy định về quản lý hoạt động cung cấp dịch vụ viễn thông của các tổ chức nước ngoài theo hình thức qua biên giới đến người sử dụng dịch vụ trên lãnh thổ Việt Nam (Điều 21); hoàn thiện quy định sử dụng tài khoản SIM thuê bao di động để thanh toán cho dịch vụ viễn thông và dịch vụ nội dung thông tin trên mạng viễn thông di động (Điều 61); bổ sung quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát công nghệ mới, mô hình mới trong hoạt động viễn thông (Điều 68).