Những dấu mốc trưởng thành của Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội

“Cái nôi” đào tạo cán bộ ngành Kiểm sát

Vào thời điểm VKSND được thành lập (26/7/1960), phần lớn đội ngũ cán bộ kiểm sát chưa được đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức pháp lý và nghiệp vụ kiểm sát. Nguồn tuyển dụng cán bộ vào ngành Kiểm sát thời gian này chủ yếu là các cán bộ làm công tác Đảng, đoàn thể quần chúng, bộ đội chuyển ngành, thanh niên xung phong ... là những người đã qua rèn luyện, thử thách trong chiến đấu, công tác nhưng chưa được trang bị kiến thức chuyên sâu về pháp luật.

Cuối năm 1960, được sự đồng ý của Ban Bí thư và Thủ tướng Chính phủ, VKSND tối cao phối hợp với TAND tối cao, Bộ Tư pháp mời chuyên gia Liên Xô mở lớp đào tạo pháp lý dài hạn 02 năm cho cán bộ trung, cao cấp của 03 ngành. Sau khi kết thúc lớp học, 04 đồng chí đã được tuyển chọn làm giảng viên chuyên trách cho các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ của ngành Kiểm sát là các đồng chí Nguyễn Văn Tốt, Nghiêm Quý Chẩn, Nguyễn Huy Thuân và Vũ Quang Chính. Việc đầu tư mở lớp do chuyên gia Liên Xô giảng dạy và từ đó tuyển chọn được những giảng viên chuyên trách có ý nghĩa quan trọng, tạo tiền đề để chuyên môn hóa công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho ngành Kiểm sát những năm sau này.

Ngày 16/4/1962, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh "Quy định cụ thể về Tổ chức của VKSND tối cao". Pháp lệnh quy định một trong những nhiệm vụ, quyền hạn của Viện trưởng VKSND tối cao là: "Chỉ đạo công tác xây dựng tổ chức, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ của ngành Kiểm sát". Thực hiện nhiệm vụ này, từ cuối năm 1963, VKSND tối cao đã mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ ngắn hạn nhằm trang bị những kiến thức pháp luật, kiến thức nghiệp vụ kiểm sát cơ bản cho cán bộ trong ngành theo yêu cầu, nhiệm vụ chính trị thời kỳ đó.

Sau một năm mở các lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật và nghiệp vụ kiểm sát, ngày 12/10/1964 đồng chí Hoàng Quốc Việt - Viện trưởng VKSND tối cao đã ký Quyết định số 220/QĐ thành lập Trường Cán bộ kiểm sát trực thuộc VKSND tối cao. Đồng chí Trần Hiệu - Phó Viện trưởng VKSND tối cao được cử trực tiếp phụ trách nhà trường. Đồng chí Nguyễn Văn Ngoạn - Vụ trưởng Vụ Tổ chức - Cán bộ, nguyên Xứ ủy Trung kỳ, được cử làm Phó Hiệu trưởng.

Sau khi được thành lập, Trường Cán bộ kiểm sát đã liên tục khai giảng các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ 03 tháng, 06 tháng để bồi dưỡng những kiến thức cơ bản về đường lối, nhiệm vụ cách mạng, về Hiến pháp, pháp luật và về nghiệp vụ kiểm sát cho cán bộ trong Ngành. Sự ra đời của Trường Cán bộ kiểm sát năm 1964 theo quyết định của đồng chí Hoàng Quốc Việt - Viện trưởng VKSND tối cao, có ý nghĩa quan trọng trong công tác xây dựng lực lượng của ngành Kiểm sát, góp phần đào tạo, bồi dưỡng những lớp cán bộ đầu tiên của ngành, đồng thời là cơ sở để tiếp tục xây dựng đội ngũ giảng viên, xây dựng và không ngừng hoàn thiện hệ thống bài giảng, giáo trình cho những năm sau này.

Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội , “Cái nôi” đào tạo cán bộ ngành Kiểm sát

Những dấu mốc trưởng thành

Vào năm 1970, trước những chuyển biến mạnh mẽ của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc và yêu cầu tăng cường pháp chế XHCN, ngày 21/4/1970 đồng chí Hoàng Quốc Việt - Viện trưởng VKSND tối cao đã ký Quyết định số 62/QĐ-TC về tổ chức bộ máy của VKSND tối cao, trong đó có Trường bổ túc và đào tạo cán bộ Kiểm sát. Quyết định này được Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn tại Nghị quyết số 900/NQ - UBTVQH ngày 25/4/1970, từ đây ngày 25/4 hàng năm được coi là ngày truyền thống của Trường.

Mặc dù trong hoàn cảnh đế quốc Mỹ leo thang phá hoại miền Bắc, cuộc sống gặp nhiều khó khăn, trường lớp chưa ổn định nhưng được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo chặt chẽ của các đồng chí Lãnh đạo VKSND tối cao, chỉ một năm sau ngày được chính thức thành lập, tháng 5/1971, Trường Bổ túc và Đào tạo cán bộ kiểm sát đã khai giảng khóa đào tạo Trung cấp Kiểm sát đầu tiên, gồm 172 học viên. Sự kiện này đánh dấu bước trưởng thành trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có trình độ pháp lý của ngành Kiểm sát nhân dân, tạo tiền đề quan trọng trong việc xây dựng đội ngũ Kiểm sát viên, cán bộ từng bước chính quy, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong từng giai đoạn của cách mạng.

Năm 1977, Viện trưởng VKSND tối cao đã ra Quyết định số 04/QĐ-TC giao cho Trường Bổ túc và Đào tạo cán bộ kiểm sát đào tạo cán bộ ngành Kiểm sát có trình độ Cao đẳng. Tháng 8/1977, hệ chuyên tu Cao đẳng Kiểm sát (khoá I) và tháng 10/1979 hệ tại chức Cao đẳng Kiểm sát (khoá I) được khai giảng tại Trường. Học viên được chọn cử đi đào tạo các lớp chuyên tu, tại chức cao đẳng kiểm sát đầu tiên là những Kiểm sát viên, cán bộ đã được rèn luyện, thử thách trong các lực lượng vũ trang cách mạng và cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước chuyển ngành sang VKSND; phần lớn đã được đào tạo trung cấp kiểm sát hoặc các lớp bổ túc ngắn hạn 6 tháng, 9 tháng. Trong điều kiện nước ta lúc bấy giờ chưa có trường đại học luật thì việc mở các lớp chuyên tu và tại chức hệ cao đẳng kiểm sát là một cố gắng rất lớn trong công tác đào tạo cán bộ của ngành Kiểm sát. Đây là mô hình đào tạo phù hợp với điều kiện khách quan của đất nước và của ngành Kiểm sát cả về quy mô, hình thức, đối tượng và thời gian đào tạo.

Năm 1981, sau khi Quốc hội thông qua Luật Tổ chức VKSND, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Quyết định số 158/QĐ-V9 ngày 23/10/1981 về bộ máy làm việc của VKSND tối cao, trong đó có Trường Cao đẳng Kiểm sát Hà Nội và Trường Trung cấp Kiểm sát tại Thành phố Hồ Chí Minh. Quyết định này đã được Hội đồng Nhà nước phê chuẩn tại Nghị quyết số 138/NQ-HĐNN7 ngày 17/02/1982, đây là cơ sở pháp lý quan trọng ghi nhận sự chuyển tiếp trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của ngành Kiểm sát nhân dân từ hệ trung cấp Kiểm sát nâng lên hệ cao đẳng Kiểm sát, đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn hoá cán bộ theo quy định mới của Quy chế ngạch Kiểm sát viên năm 1982. Từ đó, Trường Cao đẳng Kiểm sát Hà Nội được chính thức đưa vào danh mục các trường đại học, cao đẳng trong hệ thống giáo dục quốc dân trong cả nước.

Một tiết học của sinh viên Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội

Tính đến năm 2013, Trường đã đào tạo cho Viện kiểm sát nhân dân và Viện kiểm sát quân sự các cấp 1.366 học viên trình độ trung cấp kiểm sát, hơn 7.602 học viên trình độ cao đẳng; 5.776 học viên trình độ cử nhân, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng, chuẩn hóa trình độ các chức danh kiểm sát theo yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế, tích cực tham gia công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm ...

Yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế sâu rộng đòi hỏi ngành Kiểm sát phải nhanh chóng có sự đổi mới toàn diện cả quy mô và chất lượng hoạt động của cơ sở đào tạo của ngành để mở rộng nhiều chương trình, cấp độ đào tạo theo hướng đa ngành, đa cấp, đặc biệt là phải chủ động đào tạo trình độ đại học, sau đại học mang tính chuyên ngành để bổ sung nguồn nhân lực có chất lượng cao cho ngành. Chính vì vậy, việc phát triển Trường Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát thành Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội trực thuộc VKSND tối cao là một yêu cầu cấp thiết.

Sau một thời gian chuẩn bị, ngày 25/5/2013, VKSND tối cao tổ chức Lễ công bố Quyết định thành lập Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội theo Quyết định số 614/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Việc thành lập Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội là sự mong mỏi của các thế hệ cán bộ đã và đang công tác trong ngành Kiểm sát nhân dân. Đây cũng là sự tâm huyết và quyết tâm lớn của nhiều thế hệ lãnh đạo ngành Kiểm sát nhân dân.

Quyết tâm xây dựng Đại học Kiểm sát Hà Nội thành một trong những trường trọng điểm quốc gia

Tại buổi Lễ công bố Quyết định thành lập Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội, đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam đã

chúc mừng Ngành Kiểm sát nhân dân và đội ngũ thầy, cô giáo, cán bộ, viên chức và học viên nhà Trường và tin tưởng phát huy truyền thống giảng dạy hơn 43 năm qua của Trường Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát trước đây, chắc chắn Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội hôm nay sẽ thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Ngành giao phó, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cải cách tư pháp.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này, Chủ tịch nước yêu cầu Lãnh đạo VKSND tối cao tập trung xác định rõ mục tiêu, phạm vi đào tạo sao cho phù hợp với nhu cầu cán bộ của Ngành; công tác tuyển sinh phải phù hợp với yêu cầu tuyển dụng cán bộ, đặc biệt là ở những địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa; có cơ chế thu hút tuyển chọn những người có tâm huyết, đủ đức, tài, đổi mới công tác dạy và học gắn với thực tiễn.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh: “Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội cần chủ động xây dựng hệ thống giáo trình, giáo án và bài tập ... phù hợp với đặc điểm của Trường Đại học chuyên ngành Kiểm sát. Chú trọng đào tạo kỹ năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, vừa đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, vừa là nơi nghiên cứu khoa học Kiểm sát của ngành Kiểm sát nhân dân; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, gắn lý luận với thực tiễn công tác của Ngành. Bảo đảm học viên ra trường có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sạch, nắm vững khoa học pháp lý, có kỹ năng nghề nghiệp và kiến thức thực tiễn, dũng cảm đấu tranh vì công lý, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa”.

Chủ tịch nước cũng đề nghị VKSND tối cao cần phối hợp chặt chẽ với Bộ, ngành hữu quan, Đảng bộ, chính quyền địa phương quan tâm, tạo điều kiện về nguồn lực cho Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội sớm ổn định đi vào hoạt động. Nhà trường phải chủ động hợp tác chặt chẽ với các trường trong nước và quốc tế, phấn đấu đưa Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội phát triển thành Trường trọng điểm quốc gia, từng bước vươn lên ngang tầm khu vực.

Buổi học thực hành của sinh viên Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội

Từ những ngày đầu thành lập đến nay, có thể nói, Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội đã luôn bám sát lộ trình xây dựng và phát triển nhà trường theo đề án đã trình các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo; tổ chức và triển khai thành công việc đa dạng hóa các loại hình đào tạo: Đào tạo hệ đại học chính quy ngành luật, đào tạo hệ đại học chính quy văn bằng 2 và đào tạo trình độ thạc sĩ. Tính đến nay, Nhà trường đã đào tạo 2.336 sinh viên, trong đó có 03 khóa đã tốt nghiệp với 885 sinh viên; 04 khóa đang đào tạo với 1.371 sinh viên; 01 khóa văn bằng 2 đang đào tạo với 80 sinh viên ...

Nhân dịp Kỷ niệm 50 năm ngày truyền thống Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội (25/4/1970 - 25/4/2020), Tạp chí Kiểm sát kính chúc Nhà trường thành công và đạt nhiều thành tích xuất sắc hơn nữa trong tương lai.

* Bài viết có sử dụng một số tư liệu từ bài viết của Tiến sĩ, Phó Viện trưởng VKSND tối cao, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội, Trần Công Phàn đăng trên Tạp chí Kiểm sát số 08 - 2020.