Nét mới trong công tác kiểm sát thi hành án treo và cải tạo không giam giữ của VKSND huyện Lục Nam

Ảnh có tính minh họa (nguồn internet)

Năm 2017, VKSND huyện Lục Nam tỉnh Bắc Giang xác định công tác kiểm sát thi hành án hình sự là nhiệm vụ quan trọng trong chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của ngành Kiểm sát nhân dân, đảm bảo cho hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự được thực hiện thông suốt theo trình tự, thủ tục tố tụng hình sự, góp phần đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền con người, quyền tự do, dân chủ và lợi ích hợp pháp của mọi công dân; đặc biệt, kiểm sát thi hành án hình sự là khâu then chốt góp phần đảm bảo mọi bản án và các quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật được đưa ra thi hành nghiêm chỉnh, đảm bảo tính thống nhất, nghiêm minh của pháp luật.

Trong thi hành án hình sự, việc thi hành án treo, cải tạo không giam giữ có đặc điểm chung là người bị kết án được thi hành tại địa phương (nơi cư trú) hoặc tại cơ quan, tổ chức nơi làm việc và có sự tham gia giám sát của chính quyền địa phương với tư cách là cơ quan được giao một số trách nhiệm thi hành án treo, cải tạo không giam giữ. Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan có nhiệm vụ, quyền hạn kiểm sát việc thi hành án hình sự nói chung và thi hành án treo, cải tạo không giam giữ nói riêng, đảm bảo hoạt động thi hành án tuân thủ đúng các quy định của pháp luật.

Từ năm 2014 đến nay, công tác kiểm sát thi hành án hình sự tại đơn vị đã gặp hái được nhiều thành công sau khi thay đổi phương pháp và cách thức tiến hành kiểm sát. Hiệu quả công tác này được nâng lên rõ rệt, tạo sự chuyển biến sâu sắc của các chủ thể và nhân dân trong công tác thi hành án treo, án cải tạo không giam giữ trên địa bàn huyện; qua đó, khẳng định vai trò, vị trí của VKSND trong kiểm sát hoạt động tư pháp nói chung, kiểm sát thi hành án hình sự, trong đó có án treo, án cải tạo không giam giữ, góp phần đưa công tác thi hành án treo, án cải tạo không giam giữ ngày càng đi vào nề nếp, thực hiện đúng các quy định của Luật Thi hành án hình sự.

Phương pháp chính là trong việc thụ lý, quản lý các bị án treo thông qua việc lập hồ sơ và đưa ứng dụng phần mềm excel để nhập thông tin các bị án (cũ, mới phát sinh) thường xuyên; từ đó, theo dõi luỹ kế qua nhiều năm, có phân ra bị án thuộc từng xã, thị trấn trên địa bàn. Khi bị án hết thời gian thử thách hoặc bị án được giảm thời gian thử thách thì cán bộ làm công tác này sẽ sử dụng thao tác tự động lọc và loại khỏi danh sách. Cách làm này bảo đảm tiện lợi không chỉ tốt cho quản lý và tốt cho cả công tác báo cáo, công tác kiểm sát trực tiếp đối với từng Ủy ban nhân dân (UBND) xã, thị trấn, tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí trong công tác.

Cách thức kiểm sát trực tiếp cũng được đổi mới hoàn toàn, không chỉ làm việc đối với UBND xã, Trưởng Công an xã và người được giao trực tiếp quản lý, giám sát, giáo dục người được hưởng án treo, cải tạo không giam giữ (chủ yếu là Công an viên) về trình tự, thủ tục tiếp nhận hồ sơ, phân công người trực tiếp giám sát, giáo dục và tổ chức giám sát, giáo dục, nhận xét, đánh giá về họ, việc đề nghị giảm thời gian thử thách của án treo, việc sử dụng các loại sổ sách, mẫu biểu theo quy định của ngành Công an mà còn làm việc trực tiếp những người đang chấp hành án treo để nghe họ trình bày về việc chấp hành pháp luật trong thời gian thử thách, nhận thức của họ về án treo là như thế nào, quá trình chấp hành án có gặp khó khăn, vướng mắc gì và cam kết không vi phạm pháp luật. Ngoài ra, đơn vị còn chủ động xây dựng quan hệ phối hợp với Tòa án nhân dân huyện; Cơ quan thi hành án hình sự Công an huyện; UBND xã, thị trấn; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện trong công tác thi hành án hình sự nói chung và công tác thi hành án treo, cải tạo không giam giữ nói riêng. Kết quả vào năm 2014, đơn vị đã phối hợp với UBND huyện, Công an huyện, Tòa án nhân dân huyện và Phòng Tư pháp huyện tổ chức “Hội nghị tập huấn công tác thi hành án treo và cải tạo không giam giữ trên địa bàn”. Dự hội nghị có Lãnh đạo VKSND tỉnh, đại diện Cơ quan thi hành án hình sự Công an tỉnh, Thường trực Hội đồng nhân dân huyện cùng lãnh đạo, cán bộ có liên quan của UBND huyện, Phòng Tư pháp huyện, Lãnh đạo Công an huyện và Cơ quan Thi hành án hình sự Công an huyện, Tòa án nhân dân huyện, Chủ tịch UBND, Trưởng công an, cán bộ tư pháp hộ tịch các xã, thị trấn. Qua hội nghị, nhận thức về tầm quan trọng của việc giám sát, giáo dục đối với người thi hành án treo, án cải tạo không giam giữ của các chủ thể đã có sự chuyển biến sâu sắc, tạo sự đồng thuận cao của các chủ thể trong thực hiện công tác này; đồng thời, giải quyết được rất nhiều vướng mắc, khó khăn của UBND xã, thị trấn trong việc phân công người giám sát, giáo dục, cách thức tổ chức giám sát, giáo dục…

Tiếp bước những thành công trong thời gian qua và để thực hiện tốt Chỉ thị số 03/CT-VKSTC ngày 12/01/2016 của Viện trưởng VKSND tối cao về việc triển khai thi hành các bộ luật, luật trong ngành Kiểm sát nhân dân cùng việc thực hiện các Nghị quyết số 109/2015/QH13 ngày 27/11/2015, Nghị quyết số 144/2016/QH13 ngày 29/6/2016 của Quốc hội khóa XIII. Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam đã kết hợp công tác kiểm sát án treo và cải tạo không giam giữ tại UBND các xã, thị trấn trên địa bàn trong năm 2017 cùng với việc tuyên truyền, phổ biến các quy định mới có lợi cho người phạm tội, quy định về xóa án tích trong Bộ luật Hình sự năm 2015 và các đạo luật mới về tư pháp do Quốc hội khóa XIII thông qua

Với phương châm “Đoàn kết – Đổi mới; Trách nhiệm – Kỷ cương; Chất lượng – Hiệu quả”, ngay từ đầu năm 2017 đơn vị đã xây dựng chương trình phối hợp công tác với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện theo Quy chế phối hợp công tác giữa hai cơ quan, theo đó nội dung phối hợp trong kiểm sát trực tiếp việc thi hành án treo và cải tạo không giam giữ tại UBND các xã, thị trấn là một trong những nội dung chính. Ngoài nội dung làm việc với UBND các xã, thị trấn như trong Kế hoạch, Quyết định kiểm sát trực tiếp, đoàn công tác của 02 đơn vị đã cùng với Công an xã, cán bộ Cơ quan thi hành án hình sự Công an huyện trực tiếp gặp và làm việc với những người được hưởng án treo (kể cả người thân của người được hưởng án treo) để kiểm tra việc chấp hành pháp luật của người được hưởng án treo và sự phối hợp của gia đình người chấp hành án treo với UBND xã, thị trấn đồng thời tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho họ. Một trong những điểm đổi mới đơn vị đã thực hiện là sáng tạo lồng ghép công tác kiểm sát trực tiếp thi hành án treo với việc cùng Mặt trận Tổ quốc huyện gặp gỡ để tuyên truyền, phổ biến các quy định mới có lợi cho người phạm tội trong BLHS năm 2015.

Ngoài ra, đoàn công tác còn kết hợp tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, chính sách đại đoàn kết dân tộc, tính nhân đạo trong pháp luật hình sự của nhà nước ta. Đa số người được hưởng án treo đều rất phấn khởi về những thay đổi có lợi cho người bị kết án trong Bộ luật Hình sự năm 2015 và hứa sẽ cố gắng cải tạo thật tốt, không tái phạm, không phạm tội trong thời gian thử thách để sớm được xóa án tích, hòa nhập với cộng đồng xã hội góp phần phát triển kinh tế xã hội cho địa phương. Đại diện lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc huyện tham gia cùng đoàn cũng đánh giá đây là việc làm kết hợp có hiệu quả tốt, tạo hiệu ứng lan rộng đến đại đa số nhân dân trên địa bàn các xã được đoàn tiến hành kiểm tra và tuyên truyền.

Trong thời gian tới, với tinh thần đổi mới trong công tác THAHS nói chung và công tác kiểm sát thi hành án treo và cải tạo không giam giữ nói riêng, VKSND huyện Lục Nam sẽ tiếp tục phối hợp cùng Mặt trận Tổ quốc huyện, Ban pháp chế HĐND huyện kiểm sát trên 50% số bị án và số xã còn lại để vừa kiểm tra việc chấp hành nghiêm chỉnh các quy định trong Luật Thi hành án hình sự vừa kết hợp tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước, trong đó có các quy định mới có lợi cho người phạm tội trong BLHS năm 2015, và các đạo luật mới về tư pháp.

Thân Mạnh Thắng

VKSND huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang