Ai phải bồi thường thiệt hại do “cây cối” gây ra?

Bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra là một dạng của bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Thiệt hại do cây cối gây ra có thể là thiệt hại về vật chất, thiệt hại về sức khỏe, tính mạng và người bị thiệt hại phải được bồi thường.

Điều 626 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định: “Chủ sở hữu phải bồi thường thiệt hại do cây cối đổ, gẫy gây ra, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng”. Quy định chỉ chủ sở hữu phải bồi thường như vậy là chung chung, chưa thỏa đáng trong một số trường hợp khi nghĩa vụ đã được chuyển giao và khó khăn trong việc xác định lỗi khi chủ sở hữu hiện không còn trông coi, chăm sóc, quản lý cây cối.

Để khắc phục bất cập nêu trên, Điều 604 Bộ luật Dân sự năm 2015 (có hiệu lực từ 01/01/2017) đã quy định một cách cụ thể và nêu rõ: “Chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra”. Như vậy, người phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra cho người bị hại không chỉ là chủ sở hữu như trước đây, mà còn là người chiếm hữu, người được chủ sở hữu giao quản lý, chăm sóc, trông coi, thu hoạch… cây cối. Người chiếm hữu, người được giao quản lý, chăm sóc cây cối phải có trách nhiệm theo dõi, phát hiện, ngăn chặn những nguy cơ tiềm ẩn mà cây cối có thể gây ra để khắc phục; nếu để cây cối gãy, đổ… gây thiệt hại cho người khác thì chính là người có lỗi và phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, mà không phải chủ sở hữu.

Người chiếm hữu được chuyển giao nghĩa vụ với cây cối trong trường hợp thuê nhà, thuê đất, công trình có cây trồng trên đất thông qua sự thỏa thuận. Người được giao quản lý cây cối là người được chủ sở hữu (Nhà nước) phân công trách nhiệm trông coi, chăm sóc cây cối; hoặc tổ chức, đoàn thể giao cho chủ thể nhất định quản lý, chăm sóc cây cối.

Về nội dung này, Điều 584 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác./

Hồng Hải