Vĩnh Long: Cần làm rõ giá trị tài sản bị thiệt hại trong vụ án hủy hoại tài sản

Theo hồ sơ vụ án, năm 2003, ông Nguyễn Thanh Thế thành lập Công ty TNHH An Phú (Công ty An Phú) và làm Giám đốc. Năm 2004, ông Thế mua 05 thửa đất của các hộ dân tại phường 4, TP. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (đều đứng tên cá nhân ông). Cũng trong năm 2003, Công ty An Phú được cấp phép 01 dự án nhà ở trên phần đất ông Thế đã mua.

Để có tiền thực hiện dự án, ông Thế đã ký hợp đồng, thế chấp 05 thửa đất trên và giá trị nhà ở hình thành trong tương lai để vay 20 tỉ đồng. Ngân hàng đã giải ngân 9,8 tỉ đồng; ông Thế dùng tiền này san lấp mặt bằng, xây dựng hàng rào lưới thép, đúc ép cọc và một số phần việc khác trên khu đất. Tuy nhiên, do nội bộ công ty bất ổn nên Ngân hàng không tiếp tục giải ngân số tiền còn lại và giới thiệu Công ty TNHH MTV Vật liệu xây dựng và Xây lắp thương mại BMC (Công ty BMC) nhận chuyển giao dự án của Công ty An Phú.

Sau đó, Công ty An Phú thống nhất chuyển giao cho Công ty BMC làm chủ đầu tư. Riêng về quyền sử dụng đất và chi phí mà công ty đã bỏ ra thì hai bên dù họp nhiều lần nhưng chưa thống nhất được. Tháng 7/2005, Công ty An Phú đã khởi kiện Ngân hàng ra TAND tỉnh Vĩnh Long yêu cầu Ngân hàng giải ngân tiếp số tiền hơn 11 tỉ đồng; yêu cầu tạm ngưng thanh lý tài sản thế chấp đến khi có quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Theo hồ sơ, ông Thế đã ký hợp đồng chuyển nhượng 05 thửa đất cho Công ty BMC. Tuy nhiên, hợp đồng lại đóng dấu Công ty An Phú trong khi đất đứng tên cá nhân ông Thế và khi chuyển nhượng không có vợ ông cùng ký tên. Hợp đồng cũng không thể hiện giá trị đất và tài sản trên đất, không thể hiện thời điểm và phương thức thanh toán. Đặc biệt, hợp đồng này ký khi tài sản đang thế chấp ngân hàng và hợp đồng thế chấp đang đươc Tòa án giải quyết tranh chấp. Hợp đồng được chứng thực tại UBND phường 4, TP. Vĩnh Long nhưng ngày 22/5/2018, phường 4 lại có văn bản trả lời Cơ quan điều tra là không có hồ sơ lưu đối với việc chứng thực này (?).

Khu đất liên quan đến vụ việc tranh chấp tại phường 4, TP. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Ảnh: CTV

Tại phiên tòa xét xử phúc thẩm ngày 4/01/2021, TAND Cấp cao tại TP. HCM nhận định, hồ sơ thể hiện Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sau khi gộp 05 thửa đất) đứng tên Công ty BMC được cấp đổi vào năm 2014 ghi mục đích sử dụng là đất trồng cây lâu năm, vậy việc thi công của Công ty này vào năm 2006 là có giấy phép không và có vi phạm không? Việc định giá thiệt hại căn cứ vào tài liệu bản vẽ và dự toán sau năm 2006 của người bị hại là không phù hợp, cấp sơ thẩm căn cứ vào kết quả này để áp dụng khung hình phạt là sai.

Ngoài ra, tài sản bị thiệt hại có các trụ bê tông được cắm vào lòng đất nên việc xét quyền sử dụng đất hợp pháp có ý nghĩa đặc biệt khi xác định giá trị thiệt hại. Việc Công ty An Phú bị rút giấy phép làm dự án không đồng nghĩa với việc tài sản của đơn vị này là quyền sử dụng đất bị thu hồi. Do đó, ngân hàng và các cơ quan thuộc UBND tỉnh Vĩnh Long đứng ra ký giao quyền sử dụng đất cho Công ty BMC khi không có sự tham gia của bị cáo Thế là sai (kể cả có việc ông Thế ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất).

Cùng với đó, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Thế và Công ty BMC là có vấn đề. Cụ thể: Ngày 07/6/2005, hai bên ký hợp đồng, bị cáo ký với tư cách là Giám đốc và đóng dấu của Công ty An Phú, trong khi Giấy phép kinh doanh của công ty này bị thu hồi từ ngày 31/5/2005 và bị cáo cũng không ký Biên bản bàn giao dự án; vậy việc chuyển nhượng này có đúng pháp luật không? có bị vô hiệu không? nếu không thì đã hoàn thành khi nào?. Ngoài ra, các giấy tờ về quyền sử dụng đất của công ty BMC cập nhật từ tháng 6/2005 mà bản án dân sự của TAND tỉnh vào tháng 11/2005 không đề cập đến việc sang nhượng này, trong khi đây là tài sản được thế chấp trong hợp đồng tín dụng mà Tòa đang thụ lý giải quyết. Vậy vấn đề là giao dịch chuyển quyền sử dụng đất nêu trên là có thật hay không?

Trước đó, vào tháng 11/2005, TAND tỉnh Vĩnh Long xét xử sơ thẩm vụ kiện đã tuyên bác yêu cầu của Công ty An Phú, buộc công ty phải trả cho ngân hàng hơn 11 tỉ đồng (hai bên không nói đến việc chuyển nhượng đất nên Tòa không đề cập). Sau khi có bản án, ông Thế có đến trả nợ nhưng Ngân hàng không chịu vì cho rằng đất đã được bán cho Công ty BMC trước khi có bản án. Cho rằng Ngân hàng xử lý tài sản không đúng nên ông Thế nhờ ông Tô Huy Thông chuộc lại tài sản. Hai bên thỏa thuận để ông Thông thay mặt đàm phán với Ngân hàng và Công ty BMC. Sau đó, ông Thông thuê người vào khu đất phá bỏ các cọc bê tông đã ép xuống đất và các ống cống nên bị khởi tố.

Ngày 30/5/2019, Cơ quan CSĐT công an tỉnh Vĩnh Long có văn bản gửi UBND TP. Vĩnh Long đề nghị chỉ xử phạt hành chính đối với ông Tô Huy Thông vì hành vi chưa đủ cấu thành tội phạm. Tuy nhiên, UBND TP. Vĩnh Long lại có văn bản phản hồi cho rằng cần xem xét xử lý hình sự vì nếu phạt hành chính thì có thể bị khiếu nại hoặc khởi kiện, thời gian thi hành quyết định sẽ kéo dài (?!); và sau đó, 02 bị cáo bị khởi tố về tội hủy hoại tài sản với cáo buộc gây thiệt hại hơn 1,7 tỉ đồng.

Tháng 6/2020, tại phiên tòa sơ thẩm, TAND tỉnh Vĩnh Long đã tuyên phạt ông Nguyễn Thanh Thế 10 năm tù với vai trò là chủ mưu, ông UBND TP. Vĩnh Long 06 năm tù. Ông Thông sau đó đã kháng cáo kêu oan. Trong suốt quá trình điều tra và tại Tòa, ông Thông đều cho rằng do quá tin ông Thế nên không xem các giấy tờ có liên quan đến dự án, nghĩ rằng đất là tài sản của ông Thế.

Ngoài ra, ông Tô Huy Thông cho rằng mình chỉ là người được ủy quyền để chuộc lại tài sản theo hồ sơ vay vốn và bản án của Tòa, mọi việc làm đều có sự thống nhất của ông Thế. Ông Nguyễn Thanh Thế thì cho rằng một số tài sản trên đất dự án là của mình, không phải toàn bộ của Công ty BMC nên cần phải bóc tách giá trị tài sản…

Ngày 4/01/2021, TAND Cấp cao tại TP. HCM xử phúc thẩm đã tuyên hủy toàn bộ án sơ thẩm để điều tra, làm rõ nhiều vấn đề sau khi xác định Tòa án cấp sơ thẩm đã thiếu sót khi xác định giá trị tài sản bị thiệt hại, dẫn đến việc xác định khung hình phạt không đúng.