Tuân thủ pháp luật trong hoạt động điều tra

Điều tra trong tố tụng hình sự là giai đoạn đầu tiên có vai trò rất quan trọng trong quá trình giải quyết một vụ án hình sự. Điều này không chỉ có ý nghĩa lớn đối với những người bị oan, sai mà còn ảnh hưởng lớn tới tâm lý của tất cả mọi người, tạo cho người dân yên tâm, tin tưởng hơn nữa vào chính sách pháp luật của Nhà nước ta. Chính vì vậy mà pháp luật tố tụng hình sự đã quy định rất chặt chẽ về các biện pháp điều tra. Đặc biệt, BLTTHS năm 2015 đã bổ sung một nguyên tắc mới “Tuân thủ pháp luật trong hoạt động điều tra”, tại Điều 19 như sau:

– Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải tuân thủ pháp luật khi tiến hành hoạt động điều tra theo quy định của bộ luật này.

– Mọi hoạt động điều tra phải tôn trọng sự thật, tiến hành khách quan, toàn diện và đầy đủ; phát hiện nhanh chóng, chính xác mọi hành vi phạm tội, làm rõ chứng cứ xác định có tội và chứng cứ xác định vô tội, tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nguyên nhân, điều kiện phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án.

Liên quan đến vấn đề này, tại Điều 3 Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự cũng đã quy định nguyên tắc tổ chức điều tra hình sự như sau:

1. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật.

2. Bảo đảm sự chỉ đạo, chỉ huy thống nhất, hiệu lực, hiệu quả; phân công, phân cấp rành mạch, chuyên sâu, tránh chồng chéo và được kiểm soát chặt chẽ; điều tra kịp thời, nhanh chóng, chính xác, khách quan, toàn diện, đầy đủ, không để lọt tội phạm, và không làm oan người vô tội…

Quy định mới này trong BLTTHS năm 2015 nhằm nâng cao trách nhiệm của Cơ quan điều tra trong quá trình điều tra phải luôn đảm bảo tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật tránh làm oan, sai người vô tội. Đồng thời, cũng nâng cao trách nhiệm của cơ quan Viện kiểm sát phải giám sát chặt chẽ hơn các hoạt động điều tra của Cơ quan điều tra nhằm bảo đảm cho hoạt động điều tra của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra tuân thủ các quy định của BLTTHS; phải phát hiện kịp thời và yêu cầu, kiến nghị CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra khắc phục vi phạm pháp luật trong hoạt động điều tra; truy tố đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật./.

Nguyễn Long