Nghiêm chỉnh tuân thủ pháp luật, kiên quyết tấn công tội phạm, bản lĩnh thực thi công lý, tận tâm bảo vệ nhân dân

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo.

Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam!

Thưa các đồng chí đại biểu; các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao qua các thời kỳ!

Thưa toàn thể các đồng chí!

Hôm nay, trong không khí trang trọng, ấm áp và đầy nghĩa tình, Tôi rất vui mừng tới dự kỷ niệm 65 năm ngày truyền thống ngành Kiểm sát nhân dân và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Kiểm sát nhân dân lần thứ VII. Sự kiện này càng có ý nghĩa khi diễn ra trong bối cảnh cả nước đang tràn đầy phấn khởi, tự hào, ra sức thi đua lập thành tích chào mừng các sự kiện trọng đại của dân tộc. Cả hệ thống chính trị, trong đó có ngành Kiểm sát nhân dân đang vận hành mô hình tổ chức mới với tâm thế mới, khí thế mới, hiệu quả mới. Cuối tuần qua, Hội nghị lần thứ 12 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII vừa thành công rất tốt đẹp, tiếp thêm sinh lực cho cải cách, đổi mới, tăng tốc, bứt phá phát triển đất nước và chuẩn bị tổ chức tốt Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV đưa đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và với tình cảm cá nhân, Tôi thân ái gửi tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo ngành Kiểm sát nhân dân qua các thời kỳ; các đại biểu khách quý; cùng toàn thể cán bộ, công chức, kiểm sát viên, người lao động toàn ngành Kiểm sát nhân dân lời thăm hỏi thân thiết và những lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Thưa các đồng chí!

Diễn văn của đồng chí Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao cùng với những thước phim tư liệu tại buổi lễ hôm nay đã khắc họa rõ nét chặng đường lịch sử 65 xây dựng, phát triển và trưởng thành của ngành Kiểm sát nhân dân. Qua mỗi thời kỳ, tổ chức bộ máy và nhiệm vụ của ngành Kiểm sát nhân dân có sự điều chỉnh phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng, nhất là yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (từ nhiệm vụ kiểm sát chung việc tuân theo pháp luật đến nhiệm vụ công tố và kiểm soát hoạt động tư pháp; từ mô hình tổ chức 4 cấp đến mô hình 3 cấp). Dù với tổ chức, bộ máy và nhiệm vụ nào, Viện kiểm sát nhân dân cũng có vị trí, vai trò quan trọng trong bộ máy Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; ngành Kiểm sát nhân dân cũng luôn đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Đảng và Nhà nước luôn ghi nhận, đánh giá cao công lao, đóng góp của ngành Kiểm sát nhân dân, từ việc bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững an ninh chính trị, củng cố chính quyền nhân dân, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, phòng chống tội phạm, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đến bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của tổ chức, cá nhân.

Những phần thưởng cao quý nhất mà Đảng, Nhà nước trao tặng cho ngành Kiểm sát nhân dân trong 65 năm qua, như Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh và danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới hôm nay trao tặng cho Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, là sự ghi nhận xứng đáng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đối với những nỗ lực cống hiến không ngừng của các thế hệ lãnh đạo và cán bộ ngành Kiểm sát; tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của ngành Kiểm sát nhân dân Việt Nam, đó là truyền thống nghiêm chỉnh tuân thủ pháp luật, kiên quyết tấn công tội phạm, bản lĩnh thực thi công lý, tận tâm bảo vệ nhân dân.

Thay mặt lãnh đạo Ðảng và Nhà nước, tôi ghi nhận và nhiệt liệt biểu dương những thành quả to lớn mà ngành Kiểm sát nhân dân đã đạt được trong suốt 65 năm qua. Chúc mừng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc được biểu dương, khen thưởng tại buổi Lễ hôm nay.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao danh hiệu Anh hùng Lao động cho ngành Kiểm sát nhân dân.

Thưa các đồng chí!

Đất nước ta đang bước vào thời kỳ phát triển mới - thời kỳ của khát vọng hùng cường và hội nhập quốc tế sâu rộng. Nhiều chủ trương, quyết sách quan trọng đã và đang được Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo, chỉ đạo triển khai để tăng tốc, bứt phá phát triển nhanh và bền vững. Tình hình thế giới, khu vực đã và đang diễn biến rất nhanh, phức tạp, khó dự báo, tác động sâu sắc đến mọi mặt đời sống chính trị, kinh tế, xã hội và quốc phòng - an ninh trong nước, đặt ra nhiều khó khăn, thách thức mà chúng ta phải vượt qua. Trong bối cảnh đó, yêu cầu xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là rất quan trọng và cấp bách, nhất là khi chúng ta vừa mới sáp nhập đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cùng với đó hệ thống các cơ quan trong lĩnh vực tư pháp (Tòa án, Viện Kiểm sát, Cơ quan điều tra, Cơ quan Thi hành án) từ Trung ương đến địa phương cũng vừa mới được sắp xếp, tinh gọn. Vai trò, trách nhiệm của ngành Kiểm sát nhân dân trong thời gian tới là rất lớn, rất quan trọng - là một trong những trụ cột bảo vệ công lý trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; là một thành tố quan trọng trong xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân; góp phần kiến tạo một xã hội kỷ cương, công bằng, dân chủ, văn minh - nơi công lý được thực thi, pháp luật được thượng tôn và lòng dân được củng cố.

Để thực hiện tốt sứ mệnh quan trọng của mình, Tôi đề nghị ngành Kiểm sát nhân dân thực hiện tốt một số định hướng công tác lớn:

Thứ nhất, công tác của ngành Kiểm sát phải luôn bám sát và phục vụ thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị của đất nước trong thời kỳ phát triển vươn mình của dân tộc.

Phải đặt hoạt động của Ngành trong tổng thể yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, trong bối cảnh Đảng ta đang chỉ đạo đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ chiến lược, các chủ trương đột phá để phát triển nhanh và bền vững đất nước, chăm lo đời sống nhân dân, giữ vững độc lập, chủ quyền, ổn định chính trị - xã hội và hội nhập sâu rộng với thế giới.

Từ việc nhận thức đầy đủ, sâu sắc yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện nay, cần tiếp tục làm tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng Ngành trong sạch, vững mạnh, hiện đại, bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả mô hình Viện kiểm sát nhân dân 03 cấp sau sắp xếp, tinh gọn; phát huy tinh thần đoàn kết, trách nhiệm; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, liêm chính trong nội bộ ngành; xây dựng Viện kiểm sát nhân dân luôn là một trong những thiết chế quan trọng để bảo vệ pháp chế Xã hội chủ nghĩa, giữ gìn sự liêm chính của hệ thống tư pháp, góp phần trực tiếp bảo đảm nguyên tắc thượng tôn pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân - những giá trị cốt lõi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Đặc biệt quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát có bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn sâu, đạo đức trong sáng, kỷ luật nghiêm minh, có dũng khí bảo vệ cái đúng, kiên quyết đấu tranh với cái sai. Mỗi cán bộ kiểm sát phải nhận thức rõ rằng mình đang tham gia trực tiếp vào sứ mệnh bảo vệ nền tảng pháp lý cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, phải không ngừng rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức công vụ theo lời Bác Hồ đã dạy, người cán bộ Kiểm sát phải “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”; đồng thời phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ công tác, đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của công việc trong giai đoạn mới.

Thứ hai, không ngừng đổi mới tư duy, biện pháp công tác để thực hiện ngày càng tốt hơn chức năng công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.

Trong hoạt động công tố phải bảo đảm đúng pháp luật, đúng người, đúng tội, chú trọng chống oan sai, bỏ lọt tội phạm, xử lý nghiêm minh, đồng thời cũng bảo đảm tính nhân văn, nhân đạo, đây là trách nhiệm chính của mỗi cán bộ, công chức, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân. Hoạt động kiểm sát không chỉ là thực thi pháp luật, mà còn là thực thi công lý với tinh thần nhân văn; pháp luật không chỉ để trừng trị, mà còn để giáo dục, cảm hóa, bảo vệ và khai mở lối đi cho sự hướng thiện. Mỗi quyết định truy tố, không truy tố, kháng nghị hay kiến nghị… đều liên quan đến số phận của một con người, vì vậy phải cân nhắc hết sức kỹ lưỡng cả lý và tình, bảo đảm công lý được thực thi, người bị xử lý “tâm phục, khẩu phục”, qua đó củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với nền tư pháp đất nước.

Trong kiểm sát hoạt động tư pháp, phải bảo đảm mọi hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đúng pháp luật; bảo đảm quyền lực tư pháp được kiểm soát chặt chẽ; bảo đảm phòng chống tội phạm, tham nhũng, tiêu cực ngay chính từ các cơ quan bảo vệ pháp luật. Tăng cường bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước, lợi ích của nhóm dễ bị tổn thương; kiểm sát chặt chẽ việc giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại. Tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết của Quốc hội thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công; đây là nhiệm vụ mới mà Đảng, Nhà nước giao cho Viện Kiểm sát, đề nghị các đồng chí cần đầu tư con người, cơ sở, vật chất để làm tốt công tác này.

Phối hợp với các cơ quan nghiên cứu, đề xuất các chủ trương, giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả thực hiện các thủ tục tố tụng tư pháp, theo đó cần tăng cường áp dụng thủ tục rút gọn, áp dụng các biện pháp phi tố tụng (hoà giải, đối thoại, thương lượng, thỏa thuận nhận tội…) nhằm chống lãng phí, giảm thiểu xung đột xã hội, tiết kiệm nguồn lực con người và vật chất, giảm chi phí tố tụng, chi phí xã hội.

Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, tham mưu, đề xuất hoàn thiện thể chế về tổ chức, hoạt động tư pháp nói chung, kiểm sát nói riêng.

Trước mắt, tập trung hoàn thiện các Đề án đã được Trung ương, Bộ Chính trị giao trong năm 2025. Tổ chức nghiên cứu, tham mưu ban hành Chỉ thị của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với ngành Kiểm sát nhân dân trong thời kỳ mới. Tích cực, chủ động tham gia xây dựng và hoàn thiện pháp luật, nhất là làm tốt công tác phát hiện và kiến nghị khắc phục kịp thời các sơ hở, thiếu sót trong cơ chế, chính sách pháp luật, không để tội phạm lợi dụng hoạt động.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, Viện kiểm sát phải rà soát, hoàn thiện các cơ chế kiểm soát trong nội bộ của ngành. Đồng thời, tham gia xây dựng, hoàn thiện và thực hiện tốt cơ chế phân công, phối hợp với các cơ quan trong khối nội chính, nhất là giữa các cơ quan: Điều tra - Kiểm sát - Xét xử - Thi hành án. Việc phân công rõ ràng chức năng, nhiệm vụ giữa Viện kiểm sát, Tòa án, Cơ quan điều tra, Cơ quan thi hành án phải gắn liền với sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, trên cơ sở thượng tôn pháp luật và tôn trọng quyền hạn độc lập của từng cơ quan; phối hợp là để bảo đảm mọi hành vi vi phạm pháp luật đều được phát hiện, xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng tội, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.

Thứ tư, Tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, hiện đại hóa ngành Kiểm sát, hướng tới mô hình Viện kiểm sát điện tử, cắt bỏ thủ tục trung gian, nâng cao hiệu quả xử lý công việc.

Chuyển đổi số trong hoạt động kiểm sát không chỉ là yêu cầu về mặt kỹ thuật mà là đòi hỏi mang tính chiến lược nhằm thay đổi căn bản phương thức tổ chức, vận hành và kiểm soát quyền lực trong lĩnh vực tư pháp và quan trọng hơn là tạo ra một hệ sinh thái pháp lý thông minh, minh bạch và có khả năng tự giám sát. Từng bước đưa trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (big data) vào phân tích vụ án và hỗ trợ ra quyết định; chuyển đổi quy trình nghiệp vụ theo hướng “số hóa toàn diện” để Kiểm sát viên giảm đáng kể thời gian xử lý hồ sơ thủ công, tăng tính minh bạch trong quá trình thực thi nhiệm vụ…

Thứ năm, mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong công tác kiểm sát.

Nghiên cứu, chọn lọc kinh nghiệm các mô hình quản trị tư pháp hiện đại của thế giới để vận dụng góp phần nâng cao năng lực hoạt động của Ngành. Thực hiện tốt vai trò là cơ quan đầu mối trong hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự, thúc đẩy ký kết các hiệp định tương trợ tư pháp, phối hợp giải quyết các vụ án xuyên biên giới, các tranh chấp quốc tế, nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản thất thoát, chiếm đoạt và xử lý người phạm tội trốn ra nước ngoài, đáp ứng yêu cầu chính trị, đối ngoại, nghiệp vụ trong tình hình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của đất nước.

Thứ sáu, tiếp tục tổ chức có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước ngành Kiểm sát.

Tôi đề nghị toàn Ngành tiếp tục nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến, những cách làm hiệu quả, sáng tạo, mang lại hiệu quả cao. Phát động các phong trào thi đua theo hướng thiết thực, hiệu quả, gắn thi đua với thực thi pháp quyền, đổi mới sáng tạo và cống hiến không ngừng trong thời kỳ phát triển mới; xây dựng văn hóa ngành Kiểm sát - văn hóa cống hiến, văn hóa công lý và văn hóa vì nhân dân phục vụ.

Thưa các đồng chí!

65 năm qua là một chặng đường vẻ vang của ngành Kiểm sát nhân dân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, ngành Kiểm sát nhân dân đã không ngừng trưởng thành, khẳng định vị trí, vai trò quan trọng trong bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Những thành tựu ngành Kiểm sát nhân dân đạt được là minh chứng sinh động cho bản lĩnh chính trị, trí tuệ, tinh thần đổi mới, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng quang vinh.

Tôi tin tưởng và mong muốn ngành Kiểm sát nhân dân tiếp tục phát huy truyền thống 65 năm vẻ vang, nêu cao tinh thần đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm, đổi mới, sáng tạo, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.

Đảng, Nhà nước và Nhân dân luôn đặt niềm tin vững chắc vào ngành Kiểm sát nhân dân.

Chúc các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, quý vị đại biểu, toàn thể cán bộ, công chức ngành Kiểm sát nhân dân và gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn !