Công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp

Toàn cảnh buổi họp báo.

Dự và chủ trì Họp báo có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng; Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà.

Cùng dự và chủ trì họp báo có ông Phạm Thanh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước; ông Nguyễn Văn Hiển, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; ông Trương Hải Long, Thứ trưởng Bộ Nội vụ; Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm 2 điều. Trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5 điều, khoản của Hiến pháp hiện hành (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp.

Nghị quyết nêu rõ: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài... Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì. Nghị quyết cũng nêu rõ: Kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 1/7/2025.

Bà Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội thông tin: Nghị quyết sửa đổi, bổ sung quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội để làm rõ vai trò của Mặt trận tổ quốc Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân, tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp tinh gọn các tổ chức chính trị xã hội, hội quần chúng, do Đảng Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận tổ quốc Việt Nam theo chỉ đạo kết luận của Ban chấp hành Trung ương Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Đồng thời, bổ sung làm rõ nguyên tắc hoạt động của cá tổ chức chính trị xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác của mặt trận là hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì. Nghị quyết sửa đổi, bổ sung về quyền trình dự án Luật, dự án pháp lệnh của các tổ chức chính trị xã hội; sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức đơn vị hành chính (điều 110); sửa đổi, bổ sung quy định về chính quyền địa phương; về hiệu lực thi hành các điều khoản chuyển tiếp (điều 2 của Nghị quyết).

Bà Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội nêu rõ: "Sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức đơn vị hành chính (điều 110 của Hiến pháp) phù hợp với chỉ đạo tại Nghị quyết số 60 của Ban chấp hành Trung ương đảng về tổ chức đơn vị hành chính.

Theo đó, các đơn vị hành chính chính quyền địa phương của nước nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành 2 cấp gồm: Tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do Luật định. Sửa đổi, bổ sung quy định về chính quyền địa phương theo hướng bổ sung quy định về chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt để có cơ sở rõ ràng cho việc tổ chức các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội trong thời gian tới".

Thông tin về Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), ông Trương Hải Long, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết: Luật đã thể hiện tư duy đổi mới nhằm hướng đến quản trị địa phương hiện đại, kiến tạo phát triển, tháo gỡ “điểm nghẽn”, khơi thông nguồn lực đáp ứng mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của các địa phương nói riêng và cả nước nói chung.

Theo đó, Luật sửa đổi, bổ sung về phân định đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính; phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền; nhiệm vụ quyền hạn của chính quyền địa phương; về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương. Việc chuyển đổi từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp là bước cải cách quan trọng và có tính chất lịch sử. Để đảm bảo sự liên tục, thông suốt và ổn định trong quá trình chuyển đổi này, luật đã quy định đầy đủ, bao quát và có tính đến các vấn đề có thể phát sinh trong thực tiễn, từ việc tổ chức bộ máy, nhân sự cho đến quy trình xử lý hành chính và cơ hế hoạt động.

Thứ trưởng Trương Hải Long cho biết: Luật đã thiết kế lại toàn diện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được tổ chức theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Cấp tỉnh tập trung vào việc ban hành cơ chế, chính sách chiến lược, quy hoạch quản lý vĩ mô, các vấn đề có tính chất liên vùng, liên xã và vượt quá năng lực giải quyết của cấp xã, đòi hỏi chuyên môn sâu và bảo đảm tính thống nhất trên toàn địa bàn cấp tỉnh.

Cấp xã là cấp tổ chức thực hiện chính sách tập trung vào các nhiệm vụ phục vụ người dân và trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn và các nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động sáng tạo của chính quyền cấp xã. Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) gồm 7 chương, 54 điều; có hiệu lực thi hành từ ngày được thông qua (16/6/2025).

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long nhấn mạnh: "Luật cũng trao quyền cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong trường hợp cần thiết được trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc cấp mình và của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch UBND cấp xã, không để việc giải quyết công việc thủ tục hành chính đối với người dân, doanh nghiệp bị đình trệ ùn tắc và kém hiệu quả".

Luật tổ chức Chính quyền địa phương (sửa đổi) đã quy định chuyển tiếp đối với các phường thuộc TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và TP Đà Nẵng thực hiện mô hình chính quyền đô thị (hiện nay đang chỉ tổ chức UBND, không tổ chức HĐND) sang mô hình tổ chức cấp chính quyền địa phương (có đầy đủ HĐND và UBND) được vận hành thông suốt, hiệu quả kể từ ngày 1/7/2025.

Thông tin về Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết: Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung về quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Theo đó, quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng. Bảo vệ sức khỏe, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các biện pháp khác liên quan đến chăm sóc sức khỏe sinh sản. Pháp lệnh này có hiệu lực thi hành từ ngày 3/6/2025.