Bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Viện kiểm sát nhân dân đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng

Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng.

Tại phiên họp, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng cho biết, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã có Báo cáo số 58/BC-VKSTC ngày 28/5/2025 về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.

Trình bày Báo cáo việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng nêu rõ, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm các ngạch Kiểm sát viên, nhiệm kỳ của Kiểm sát viên theo hướng không thi nâng ngạch, chỉ thi một lần vào ngạch Kiểm sát viên sơ cấp hoặc Kiểm sát viên trung cấp hoặc Kiểm sát viên cao cấp, sau đó nếu đủ điều kiện sẽ được xét để bổ nhiệm vào ngạch cao hơn. Không xét bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn đối với trường hợp đang trong thời hạn bị xử lý kỷ luật, trong thời gian bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, trong thời gian thực hiện các quy định liên quan đến kỷ luật theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Việc xét chọn, thi tuyển, bổ nhiệm Kiểm sát viên do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định.

Theo Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng, việc sửa đổi này để bảo đảm phù hợp với việc đổi mới ngạch công chức theo dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi); đồng thời, bảo đảm đồng bộ với quy định về bổ nhiệm ngạch, bậc Thẩm phán - là chức danh tư pháp tương đồng.

Dự thảo luật giữ tên gọi của các ngạch Kiểm sát viên như Luật hiện hành, gồm Kiểm sát viên sơ cấp, Kiểm sát viên trung cấp, Kiểm sát viên cao cấp, Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.

Cho biết thực tiễn có trường hợp hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Viện kiểm sát nhân dân, sau đấy Viện kiểm sát nhân dân phải lập biên bản và chuyển đến cơ quan công an, Tòa án nhân dân để xem xét xử phạt vi phạm, Phó Viện trưởng Nguyễn Duy Giảng nêu rõ, trong sửa luật lần này, dự thảo Luật quy định bổ sung thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở tố tụng của Viện kiểm sát nhân dân là phù hợp, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Về sửa đổi thẩm quyền quyết định tổng biên chế của ngành Kiểm sát nhân dân là để phù hợp với Quy định số 70-QĐ/TW, ngày 18/7/2022 của Bộ Chính trị về quản lý biên chế của hệ thống chính trị. Các nội dung sửa đổi nêu trên cũng phù hợp với Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật tại Thông báo số 1345/TB-VPQH ngày 28/4/2025 của Văn phòng Quốc hội.

Toàn cảnh phiên họp.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường cho biết, ngày 08/5 và 19/5/2025, Quốc hội đã thảo luận tại Tổ và Hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân. Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã phối hợp với Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp ý kiến đại biểu Quốc hội; phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật) nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành với các nội dung Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Luật được nêu tại Báo cáo số 58/BC-VKSTC ngày 28/5/2025 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, theo đó đã: Quy định rõ tại Điều 58 những yêu cầu có tính nguyên tắc đối với việc chuyển đổi giữa các ngạch Kiểm sát viên và các ngạch Điều tra viên làm căn cứ để Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định chi tiết thi hành; quy định rõ tại Điều 74 về nhiệm vụ, quyền hạn khác (ngoài nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp) của người được bổ nhiệm làm Kiểm sát viên để bảo đảm tính chặt chẽ trong việc bổ nhiệm Kiểm sát viên và cũng bảo đảm đồng bộ với quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân; bổ sung Điều 76a quy định cụ thể các điều kiện để bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn; Bỏ điều kiện “đã được đào tạo nghiệp vụ kiểm sát” và “có thời gian làm công tác thực tiễn” đối với trường hợp đặc biệt bổ nhiệm Kiểm sát viên làm lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân theo điều động của cấp có thẩm quyền (quy định tại Điều 81) để phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính thống nhất ngay trong các nội dung của Luật và thống nhất với quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân; giữ nguyên tên gọi các ngạch Kiểm sát viên như quy định của Luật hiện hành (gồm Kiểm sát viên sơ cấp, Kiểm sát viên trung cấp, Kiểm sát viên cao cấp, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao); không bổ sung thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm Giám định viên kỹ thuật hình sự cho Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao để bảo đảm thống nhất với quy định của Luật Giám định tư pháp; giữ nguyên quy định của Luật hiện hành về đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là thành viên Hội đồng thi tuyển Kiểm sát viên.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường, qua quá trình rà soát dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp và Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhận thấy, cần đề xuất sửa đổi thêm Điều 28 của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân về nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân khi kiểm sát thi hành án dân sự, thi hành án hành chính để bảo đảm phù hợp với việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy cơ quan thi hành án dân sự. Hiện nay, 2 cơ quan đang phối hợp với các cơ quan hữu quan để tiếp tục chỉnh lý quy định này.

Bên cạnh đó, tại khoản 10 dự thảo Luật (sửa đổi, bổ sung Điều 49 của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân) đã bổ sung nội dung “Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Viện kiểm sát nhân dân khu vực” theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Hiện nay, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân cũng quy định “Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án nhân dân khu vực” theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. Do đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp chặt chẽ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao để đề xuất đồng bộ về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Viện kiểm sát nhân dân khu vực phù hợp với phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án nhân dân khu vực.

Ngoài các nội dung trên, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục bám sát nội dung dự kiến sửa đổi Hiến pháp, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, các dự án luật có liên quan trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này để kịp thời chỉnh lý, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu kết luận phiên họp.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong việc tiếp thu, giải trình, hoàn chỉnh dự thảo Luật để trình Ủy ban thường vụ xem xét trước quy trình Quốc hội; đồng thời đánh giá cao, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Thường trực Ủy ban đã phối hợp chặt chẽ và khẩn trương với Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp và các cơ quan có liên quan để chỉnh lý dự thảo Luật bảo đảm chất lượng và trình Ủy ban Thường vụ xem xét.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với các nội dung đã được các cơ quan thống nhất tiếp thu, giải trình, trong đó có nhiều nội dung trong báo cáo của hai cơ quan đã đề cập và chú trọng một số vấn đề:

Thứ nhất, nhất trí quy định bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Viện kiểm sát nhân dân đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Giao cho Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp phối hợp chặt chẽ với Viện kiểm sát nhân dân tối cao tiếp thu ý kiến Bộ Tư pháp để rà soát, xử lý bảo đảm thống nhất, đồng bộ giữa dự thảo Luật này với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Thứ hai, thống nhất việc sửa đổi thêm Điều 28 của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân để bảo đảm phù hợp với việc sắp xếp tinh gọn bộ máy cơ quan thi hành án dân sự như là ý kiến của nhiều đại biểu đề xuất. Hai cơ quan phối hợp để biên tập cụ thể và báo cáo lại Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nội dung này trước khi hoàn thiện hồ sơ gửi đại biểu Quốc hội xem xét thông qua.

Thứ ba, thống nhất với việc tăng số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao lên không quá 27 người, tương ứng với số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao khẩn trương phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luật Tư pháp nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, hoàn thiện cả về nội dung và kỹ thuật văn bản, hoàn thiện báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật gửi đại biểu Quốc hội trước ngày 20/6 để chuẩn bị cho Quốc hội biểu quyết thông qua; giao cho Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp phối hợp với Văn phòng Quốc hội ra thông báo phiên họp này để các cơ quan thực hiện.