VKSND quận Hoàng Mai kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật trong công tác trợ giúp pháp lý

Trong thời gian qua, Công an quận Hoàng Mai nói chung, Cơ quan Cảnh sát điều tra nói riêng đã triển khai và thực hiện nghiêm túc: Duy trì thường xuyên việc giải thích, hướng dẫn quyền được trợ giúp pháp lý cho các đối tượng được hưởng trợ giúp là người tham gia tố tụng trong quá trình giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền; hối hợp chặt chẽ với cơ quan Viện kiểm sát, Tòa án cũng như trợ giúp viên pháp lý nhằm đảm bảo thực hiện đầy đủ quyền lợi cho các đối tượng được hưởng trợ giúp pháp lý của Nhà nước...

Mặc dù đã triển khai thực hiện các quy định pháp luật về trợ giúp pháp lý trong thời gian tương đối dài nhưng do chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể, cũng như chưa được quan tâm một cách đúng mức nên trong quá trình thực hiện, Công an một số phường trên địa bàn quận Hoàng Mai vẫn còn lúng túng trong quá trình tổ chức, thực hiện dẫn đến để xót đối tượng được trợ giúp pháp lý là người nghiện ma túy bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cai nghiện bắt buộc.

Sau khi dịch Covid-19 được khống chế, một lượng lớn người lao động ngoại tỉnh đổ về Hà Nội, trong đó không ít người là đối tượng nghiện ma túy, lang thang, không có nơi ở cố định. Theo số liệu thống kê của VKSND quận Hoàng Mai, từ ngày 01/12/2021 đến ngày 30/9/2022, đơn vị đã kiểm sát 33 hồ sơ đối với 33 đối tượng được đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Trong đó có 10 hồ sơ/10 đối tượng là người dân tộc thiểu số cư trú ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, chiếm tỷ lệ 30,3% trong tổng số người được đề nghị.

Đây là những đối tượng là người dân tộc thiểu số, trình độ văn hóa, hiểu biết pháp luật còn rất hạn chế, sinh sống tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ, là đối tượng được trợ giúp pháp lý theo quy định tại khoản 4 Điều 7 Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và điểm e khoản 1 Điều 7, điểm b khoản 2 Điều 7 Thông tư liên tịch số 10 ngày 29/6/2018 nêu trên.

Nhưng cơ quan Công an các phường thuộc quận Hoàng Mai là đơn vị được giao trách nhiệm lập hồ sơ đã không thực hiện các trình tự, thủ tục trợ giúp pháp lý đối với họ. Tuy nhiên, chỉ đến khi hồ sơ đề nghị được Phòng Lao động Thương binh và Xã hội quận Hoàng Mai chuyển đến Viện kiểm sát và Tòa án quận thì VKSND quận Hoàng Mai đã phát hiện, kiểm tra, rà soát và yêu cầu TAND quận Hoàng Mai thông báo tới Trung tâm trợ giúp pháp lý cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những đối tượng này trước khi Tòa án mở phiên họp xem xét áp dụng biện pháp xử lý hành chính.

Kết quả 100% các đối tượng này đều được trợ giúp pháp lý từ giai đoạn chuẩn bị mở phiên họp. Tuy nhiên, việc không thực hiện các trình tự, thủ tục tố tụng trợ giúp pháp lý từ giai đoạn lập hồ sơ của Công an các phường đối với các người nghiện ma túy bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thuộc trường hợp này là chưa đầy đủ, chưa đúng quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đối tượng này.

Trước thực trạng nêu trên, VKSND quận Hoàng Mai đã tích lũy, tổng hợp các dạng vi phạm và kịp thời ban hành Kiến nghị phòng ngừa vi phạm pháp luật đối với Công an quận Hoàng Mai với yêu cầu tiếp tục triển khai, quán triệt và tổ chức kiểm tra Công an các phường trên địa bàn trong việc thực hiện các quy định của Luật trợ giúp pháp lý và Thông tư liên tịch số 10 ngày 29/6/2018 về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng đối với người bị đề nghị xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Đồng thời, VKSND quận Hoàng Mai đề nghị Phòng Lao động thương binh và Xã hội quận Hoàng Mai, TAND quận Hoàng Mai trong quá trình xem xét, quyết định áp dụng biện pháp hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cần phối hợp chặt chẽ với Công an quận Hoàng Mai đảm bảo thực hiện đầy đủ quyền được trợ giúp pháp lý cho người bị đề nghị.

Sau khi ban hành Kiến nghị phòng ngừa nêu trên, Công an quận Hoàng Mai đã tiếp thu, chỉ đạo Công an các phường thực hiện nghiêm túc kiến nghị. Do đó, tình hình lập hồ sơ đối với các đối tượng bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đã có những chuyển biến bước đầu tích cực, từ ngày 19/10/2022 đến nay 100% các đối tượng nghiện ma túy đủ điều kiện đều được Công an phường thực hiện đầy đủ các trình tự, thủ tục trợ giúp pháp lý theo đúng quy định của pháp luật. Trung tâm trợ giúp pháp lý số 3 đã cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia ngay từ đầu cũng như các phiên họp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị đề nghị.