Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Pháp lệnh Chi phí tố tụng

Tại Phiên họp thứ 40, với 100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) có mặt biểu quyết tán thành, UBTVQH đã thông qua Pháp lệnh Chi phí tố tụng. Pháp lệnh gồm có 12 chương, 73 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.

100% Ủy viên UBTVQH có mặt biểu quyết thông qua Pháp lệnh Chi phí tố tụng.

Trước đó, trình bày tóm tắt Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh Chi phí tố tụng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Thường trực Ủy ban Tư pháp (UBTP) đã chủ trì, phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) và Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị bổ sung dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, trong đó, quy định rõ phạm vi điều chỉnh của Pháp lệnh gồm chi phí tố tụng hình sự, chi phí tố tụng dân sự, chi phí tố tụng hành chính và chi phí tố tụng cho Hội thẩm; đồng thời, nghiên cứu, chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh trên cơ sở tiếp thu đầy đủ ý kiến của UBTVQH, tiếp thu tối đa ý kiến của các cơ quan hữu quan. Đến nay, hầu hết các nội dung của dự thảo Pháp lệnh đã đạt sự đồng thuận cao giữa Thường trực UBTP, TANDTC và các cơ quan hữu quan.

Về các loại chi phí tố tụng (Điều 3), đa số ý kiến nhất trí với Điều 3 của dự thảo Pháp lệnh quy định về các loại chi phí tố tụng. Có ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát, vừa tạo điều kiện cho các cơ quan tố tụng thực hiện nhiệm vụ, vừa bảo đảm có căn cứ pháp luật. Chủ nhiệm UBTP Lê Thị Nga cho biết, Thường trực UBTP đã phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng và quy định tại Điều 3 của dự thảo Pháp lệnh về 09 loại chi phí tố tụng trên cơ sở cụ thể hóa Điều 169 của Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS), Điều 370 của Luật Tố tụng hành chính (TTHC), Điều 135 của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS), Điều 130 của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Điều 44 của Luật Giám định Tư pháp.

Liên quan đến trách nhiệm quy định cách tính và nguyên tắc tính chi phí giám định (Điều 40), quá trình chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh có 02 loại ý kiến về vấn đề này. Thường trực Ủy ban Tư pháp tán thành với loại ý kiến thứ nhất, đề nghị chỉ quy định trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ có thẩm quyền quản lý tổ chức giám định tư pháp công lập  trong việc ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật, định mức chi phí làm cơ sở cho tổ chức giám định thu chi phí giám định tư pháp.

Về dự toán, thanh toán kinh phí chi phí tố tụng (Điều 72), có ý kiến đề nghị rà soát để quy định đầy đủ trong Pháp lệnh các nội dung thuộc thẩm quyền của UBTVQH; đối với một số nội dung cụ thể khác, giao thẩm quyền quy định chi tiết cho Chính phủ. Thường trực UBTP và TANDTC thống nhất chỉnh lý khoản 2 Điều 72 dự thảo Pháp lệnh như sau: “Chính phủ quy định chi tiết trình tự, thủ tục lập dự toán, thanh toán chi phí tố tụng”.

Liên quan đến chi phí thù lao cho người tham gia hoạt động tố tụng là người hưởng lương từ ngân sách nhà nước, căn cứ ý kiến của Chính phủ, trên cơ sở ý kiến thống nhất của Ủy ban Tài chính và Ngân sách, TANDTC và các cơ quan có liên quan, Thường trực UBTP đề nghị dự thảo Pháp lệnh tiếp tục quy định về chi phí thù lao khi tham gia hoạt động tố tụng, không phân biệt giữa đối tượng được hưởng lương và đối tượng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Về thẩm quyền quy định Danh mục chi phí tố tụng, tiếp thu ý kiến của Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Ủy ban Tài chính, Ngân sách và các cơ quan hữu quan, Thường trực UBTP thống nhất với TANDTC đề nghị UBTVQH ban hành Danh mục chi phí tố tụng kèm theo Pháp lệnh này.

Qua thảo luận, các thành viên UBTVQH cơ bản thống nhất với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh Chi phí tố tụng của Ủy ban Tư pháp.

Về chi phí thù lao cho người tham gia hoạt động tố tụng là người hưởng lương từ ngân sách nhà nước, các ý kiến cơ bản tán thành với ý kiến của UBTP: Người hưởng lương từ ngân sách nhà nước được trả chi phí thù lao khi tham gia hoạt động tố tụng, đồng thời không phân biệt chi phí thù lao giữa người hưởng lương và người không hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Các ý kiến cũng tán thành về mức chi cụ thể cho Hội thẩm là 900.000 đồng/ngày như đề nghị của TANDTC là phù hợp.

Ngoài ra, các ý kiến cũng góp ý về chi phí vật tư tiêu hao (Điều 23 của dự thảo Pháp lệnh), về chi phí hao mòn, khấu hao máy móc, phương tiện, thiết bị và chi phí vật tư tiêu hao (Điều 35 của dự thảo Pháp lệnh).

Trên cơ sở các ý kiến phát biểu, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga và Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy đã giải trình, làm rõ ý kiến của các thành viên UBTVQH nêu.