Rút kinh nghiệm vụ án hành chính liên quan đến lĩnh vực quản lý đất đai

Nội dung vụ án:

Năm 2020, UBND huyện P và UBND xã M thực hiện tổ chức bán đấu giá đất tại khu dân cư thôn V, xã M thông qua Công ty đấu giá hợp danh B, ông Lê Chí T tham gia đấu giá và trúng đấu giá thửa đất số hiệu 708, tờ bản đồ số 33 (tọa lạc tại thôn V, xã M), diện tích 179,1m², với giá 141.735.000 đồng, ông T đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính.

Tuy nhiên, sau hơn 2 năm trúng đấu giá ông T vẫn chưa được bàn giao thửa đất trúng đấu giá nêu trên theo đúng quy định của pháp luật vì thửa đất này đang còn tranh chấp, khiếu nại, khiếu kiện của hộ ông Nguyễn T2 đối với UBND xã M và UBND huyện P. Đến ngày 19/12/2022, UBND tỉnh B mới ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại lần 02 đối với khiếu nại của hộ ông T2.

Theo đó, Ông T cho rằng việc UBND huyện P không bàn giao thửa đất số 708 nêu trên cho ông đã trực tiếp gây thiệt hại về kinh tế của gia đình ông T, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình ông T nên ông T đã khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết:

- Tuyên hành vi không thực hiện việc giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33, tại thôn V, xã M cho ông Lê Chí T theo quy định sau khi ông T đã trúng đấu giá và thực hiện xong các nghĩa vụ tài chính của UBND huyện P là trái pháp luật.

- Buộc UBND huyện P thực hiện việc giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33,tại thôn V, xã M, huyện P cho ông Lê Chí T theo đúng quy định của pháp luật.

- Buộc UBND huyện P có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do hành vi không thực hiện việc giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33, tại thôn V, xã M, huyện P cho ông Lê Chí T theo quy định.

Quá trình giải quyết vụ án:

Bản án hành chính sơ thẩm số 58/2023/HC-ST ngày 18/12/2023 của TAND tỉnh B tuyên xử: Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Lê Chí T về việc: Tuyên hành vi không thực hiện việc giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33, tại thôn V, xã M cho ông Lê Chí T theo quy định sau khi ông T đã trúng đấu giá và thực hiện xong các nghĩa vụ tài chính của UBND huyện P là trái pháp luật; buộc UBND huyện P thực hiện việc giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33, tại thôn V, xã M, huyện P cho ông Lê Chí T theo đúng quy định của pháp luật; buộc UBND huyện P có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do hành vi không thực hiện việc giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33, tại thôn V, xã M, huyện P cho ông Lê Chí T theo quy định.

Sau khi xét xử sơ thẩm, ông Lê Chí T kháng cáo đối với Bản án hành chính sơ thẩm nêu trên.

Bản án hành chính phúc thẩm số 198/2024/HC-PT ngày 27/5/2024 của TAND cấp cao tuyên chấp nhận kháng cáo của ông Lê Chí T: Sửa Bản án hành chính sơ thẩm số 58/2023/HC-ST ngày 18/12/2023 của TAND tỉnh B, xử: “Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Lê Chí T về yêu cầu Tòa án buộc UBND huyện P, tỉnh B thực hiện việc giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33, tại thôn V, xã M, huyện P, tỉnh B cho ông Lê Chí T theo quy định sau khi ông Lê Chí T đã trúng đấu giá và thực hiện xong các nghĩa vụ tài chính, theo đúng quy định của pháp luật. Buộc UBND huyện P, tỉnh B thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định pháp luật”.

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Tòa án cấp sơ thẩm chưa xem xét, đánh giá đầy đủ, khách quan, toàn diện về giá trị pháp lý của tài liệu, chứng cứ trong vụ án dẫn đến việc nhận định và tuyên án không đúng quy định của pháp luật, cụ thể: Ngày 15/9/2020, Ban Quản lý Dự án đầu tư và phát triển quỹ đất huyện P phối hợp với Công ty đấu giá hợp danh B tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất đối với 07 lô đất được phân ra từ 03 thửa đất số 308, 309, 310, tờ bản đồ số 33, diện tích 1.298,6m. Ông Lê Chí T trúng đấu giá lô đất số 01, diện tích 171,9m² (nay thuộc thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33). Ông T đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước và đủ điều kiện để được công nhận trúng đấu giá, cấp GCNQSDĐ và bàn giao mặt bằng theo quy định tại khoản 3 Điều 28 Quy định về đấu giá quyền sử dụng đất để Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trên địa bàn tỉnh B ban hành kèm theo Quyết định số 43/2018/QĐ-UBND ngày 17/8/2018 của UBND tỉnh B.

Ngày 14/7/2022, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện P phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành bàn giao thửa đất số 708, tờ bản đồ số 33 cho ông T nhưng ông T chưa nhận bàn giao vì quá trình bàn giao có đơn khiếu nại của ông Nguyễn T2 cho rằng UBND huyện P chưa tiến hành thu hồi, bồi thường, hỗ trợ các thửa đất trước khi đem đi đấu giá, trong đó có thửa đất của ông T trúng đấu giá.

Ngày 05/7/2022, Chủ tịch UBND huyện P đã ban hành Quyết định số 4683/QĐ-UBND trả lời không công nhận khiếu nại của ông Nguyễn T2. Ông T2 tiếp tục khiếu nại và được Chủ tịch UBND tỉnh B trả lời không công nhận khiếu nại của ông T2 bằng Quyết định số 4270/QĐ-UBND ngày 19/12/2022. Như vậy, việc giải quyết khiếu nại đối với ông T2 của các cơ quan có thẩm quyền kéo dài đến 19/12/2022 nên việc ông T chưa nhận bàn giao thửa đất nói trên vào ngày 14/7/2022 là có cơ sở. Trong trường hợp này, sau khi có quyết định giải quyết khiếu nại lần 2, UBND huyện P phải tiến hành các thủ tục cần thiết để bàn giao đất mà ông Lê Chí T đã trúng đấu giá theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, Tòa án cấp sơ thẩm cho rằng các cơ quan có thẩm quyền đã tổ chức cắm mốc giao đất ngoài thực địa cho hộ ông T đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật, việc ông T không ký vào biên bản, không nhận bàn giao đất với lý do ông T cho rằng ông T2 còn khiếu nại và cản trở việc sử dụng đất của ông là  không chính đáng, không phù hợp nên đã bác yêu cầu khởi kiện của ông.

Việc Tòa án cấp sơ thẩm nhận định và bác yêu cầu khởi kiện của ông Lê Chí T như trên là không có căn cứ, không đúng pháp luật nên Tòa án cấp phúc thẩm đã sửa bản án hành chính sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu khởi kiện này của ông T.

Trên đây là những vi phạm của TAND tỉnh B trong việc giải quyết vụ án hành chính nêu trên mà VKSND tỉnh B không phát hiện kịp thời để thực hiện quyền kháng nghị hoặc báo cáo đề nghị VKSND cấp cao tại khu vực kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng thông báo đến Viện kiểm sát các tỉnh, thành phố trong khu vực cùng tham khảo và rút kinh nghiệm khi Kiểm sát viên giải quyết vụ án hành chính tương tự.