Quảng Nam: Rút kinh nghiệm trong công tác kiểm sát việc hoãn chấp hành hình phạt tù

• Thời gian qua, VKSND cấp huyện tại tỉnh Quảng Nam đã thực hiện việc kiểm sát chấp hành án phạt tù và báo cáo đến VKSND cấp tỉnh. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, cũng còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục như: Một số Viện kiểm sát cấp huyện chưa thực hiện đúng hướng dẫn công tác năm 2024 của VKSND tỉnh Quảng Nam; nhiều trường hợp Tòa án cấp huyện ra quyết định hoãn không đúng quy định của pháp luật nhưng không kịp thời phát hiện để kháng nghị hoặc báo cáo VKSND cấp tỉnh kháng nghị theo thẩm quyền.

Ví dụ: Qua xem xét hồ sơ đối với A.L.T, bị xử phạt 01 năm tù về tội tổ chức đánh bạc. TAND huyện Y, tỉnh Quảng Nam ra quyết định hoãn thi hành án với lý do là lao động duy nhất, thời hạn được hoãn là 12 tháng, trên thực tế vợ của A.L.T là cán bộ công chức. Trường hợp hồ sơ của V.V.T, bị xử phạt 05 tháng tù về tội đánh bạc. TAND huyện Y, tỉnh Quảng Nam ra quyết định hoãn thi hành án với lý do là lao động duy nhất, thời hạn được hoãn là 04 tháng, trên thực tế ngoài ông V.V.T còn có vợ và 03 người con, con lớn nhất sinh năm 1994, nhỏ nhất sinh năm 2000, tất cả đều trong độ tuổi lao động. Do các trường hợp trên, VKSND cấp huyện không kịp thời phát hiện để kháng nghị hoặc báo cáo VKSND cấp tỉnh nên không kháng nghị được trong thời hạn luật định, VKSND tỉnh Quảng Nam đã báo cáo đề nghị VKSND cấp cao tại Đà Nẵng kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.

Qua xem xét hồ sơ, các tài liệu thu thập được và báo cáo đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm của VKSND tỉnh Quảng Nam, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng cũng đã nhận định A.L.T và V.V.T không phải là lao động duy nhất trong gia đình, nếu bắt các bị án đi chấp hành án thì gia đình sẽ gặp khó khăn nhưng không đến mức khó khăn đặc biệt theo quy định của pháp luật (để hoãn thi hành án với lý do là lao động duy nhất). Tại thời điểm VKSND cấp cao tại Đà Nẵng giải quyết các vụ việc theo thủ tục giám đốc thẩm thì Chánh án TAND huyện Y, tỉnh Quảng Nam đã ra các quyết định hủy các quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù đối với A.L.T và V.V.T nên VKSND cấp cao tại Đà Nẵng không kháng nghị giám đốc thẩm mà chỉ kiến nghị, yêu cầu khắc phục vi phạm đối với Chánh án TAND huyện Y.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát việc hoãn chấp hành hình phạt tù, khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên, VKSND tỉnh Quảng Nam hướng dẫn VKSND các huyện, thị xã, thành phố cần lưu ý thực hiện tốt các nội dung sau:

1. Phải kiểm sát chặt chẽ trình tự, thủ tục, điều kiện, đối tượng, thẩm quyền, thời hạn Tòa án xem xét, giải quyết việc hoãn chấp hành hình phạt tù ngay từ giai đoạn tiếp nhận hồ sơ đề nghị, đảm bảo việc xem xét, quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù của Tòa án đúng quy định tại Điều 67 BLHS, Điều 24 Luật Thi hành án hình sự, các Điều 5,6 và 7 Thông tư liên tịch số 01/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 12/8/2021 của TAND tối cao, VKSND tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng; Nghị quyết số 03/2024/NQ - HĐTP ngày 10/6/2024 của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật hình sự.

2. Ngay sau khi nhận được thông báo của Tòa án cùng cấp về xem xét việc hoãn chấp hành hình phạt tù, Viện kiểm sát phải có văn bản yêu cầu Tòa án cùng cấp sao gửi hồ sơ, tài liệu liên quan đến hoãn chấp hành hình phạt tù theo quy định tại khoản 3 Điều 6 Thông tư liên tịch số 01/2021 (trường hợp hoãn không do VKSND đề nghị). Sau khi nhận được hồ sơ hoãn chấp hành hình phạt tù, Viện kiểm sát phải phân công ngay Kiểm sát viên, Kiểm tra viên lập hồ sơ kiểm sát, kiểm sát nguồn gốc, tính hợp pháp của từng văn bản, tài liệu có trong hồ sơ.Trường hợp phát hiện văn bản, tài liệu về điều kiện hoãn không phản ánh đúng thực tế khách quan thì tiến hành xác minh, yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan giải trình hoặc chuyển những thông tin, tài liệu đó đến cơ quan có thẩm quyền để xác minh, điều tra làm rõ, hoặc hồ sơ còn thiếu tài liệu chứng minh thì tiến hành xác minh để có cơ sở xem xét việc hoãn chấp hành án. Trường hợp không đủ điều kiện để hoãn thì có văn bản đề nghị Tòa án cùng cấp không chấp nhận hoãn, nếu Tòa án không thống nhất thì kháng nghị hoặc báo cáo cấp trên kháng nghị theo thẩm quyền.

3. Chủ động tiến hành rà soát, xác minh điều kiện hoãn chấp hành hình phạt tù, nhất là các đối tượng được hoãn chấp hành án phạt tù với lý do bị bệnh nặng, là lao động duy nhất, có thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi; kịp thời phát hiện những trường hợp điều kiện hoãn chấp hành hình phạt tù không còn để tự mình yêu cầu hoặc yêu cầu Cơ quan Thi hành án hình sự đề nghị Tòa án đã ra quyết định hoãn xem xét hủy quyết định hoãn và ra quyết định thi hành án.

4. Kiểm sát chặt chẽ việc Tòa án gửi quyết định hoãn, việc thi hành quyết định hoãn và việc quản lý, giám sát người được hoãn tại địa phương.