Lời hứa thưởng Luật gia gần 55 tỷ khi thắng kiện: Sao chưa thành hiện thực?

Ảnh minh họa

Như các báo gần đây đưa tin: Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao chấp nhận kháng nghị của Chánh án TAND tối cao ra quyết định giám đốc thẩm hủy bản án phúc thẩm của TAND cấp cao thành phố Hồ Chí Minh và bản án sơ thẩm của TAND thành phố Hồ Chí Minh buộc mẹ con bà Nguyễn Thị Khanh và con trai là ông Quang, phải trả cho luật gia Đặng Đình Thịnh 55 tỷ đồng hứa thưởng trong vụ việc luật gia Đặng Đình Thịnh tư vấn pháp lý đòi nhà cho bà Khanh.

Với nhận định các bản án trên vi phạm pháp luật tố tụng, bởi vụ án có nhiều quan hệ tranh chấp, cần giải quyết đồng thời trong cùng một vụ án mới đảm quyền lợi của các đương sự; quá trình giải quyết, bà Khanh, anh Quang (con trai bà Khanh và chồng là ông Nguyễn Đắc Kha, chết năm 2004) lập nhiều hợp đồng hứa thưởng cho Luật gia Thịnh 15%, sau nâng lên 35% giá trị căn nhà nếu đòi được. Cam kết này chỉ có bà Khanh, anh Quang ký, các người con khác của bà Khanh không ký; văn bản cam kết được lập tại Mỹ trước cơ quan Công chứng Mỹ nhưng không được hợp pháp hóa lãnh sự và cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam tại Mỹ xác nhận.

Theo quy định của BLTTDS, quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã xét xử hủy bản án phúc thẩm và bản án sơ thẩm để giải quyết lại theo thủ tục chung thì vụ án sẽ được giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

Theo quyết định giám đốc thẩm thì vụ án này có nhiều quan hệ tranh chấp cần giải quyết trong cùng một vụ án mới bảo đảm quyền lợi của các bên; cam kết hứa thưởng chỉ có bà Khanh, anh Quang ký, các người con khác của bà Khanh không ký. Nhận định như trên là gây khó cho Tòa án cấp dưới khi giải quyết lại vụ án. Bởi lẽ, bà Khanh đại diện cho chồng là ông Nguyễn Đắc Kha và các con ký hợp đồng dịch vụ pháp lý với luật gia Đặng Đình Thịnh trong việc thực hiện các thủ tục pháp lý để yêu cầu cơ quan có thẩm quyền trả lại căn nhà tại số 446-448 Nguyễn Thị Minh Khai cho gia đình bà Khanh. Để thực hiện hợp đồng thì bà Khanh phải trả thù lao (tiền công) cho Luật gia Thịnh; đồng thời, nếu đạt được kết quả (đòi được nhà) thì bà Khanh còn phải trả cho Luật gia Thịnh 35% giá trị căn nhà. Khi bà Khanh ký hợp đồng dịch vụ pháp lý với Luật gia Thịnh thì căn nhà trên chưa phải thuộc quyền sở hữu của gia đình bà; như vậy, việc bà cam kết chi 35% giá trị căn nhà nếu đòi được chỉ là lời hứa thưởng, không phải là việc chia giá trị căn nhà. Do đó, không liên quan đến quyền phân chia tài sản của các thành viên gia đình bà Khanh sau khi đòi được căn nhà; trường hợp các con bà Khanh tranh chấp với bà Khanh (nếu có) thì đó là tranh chấp chia giá trị căn nhà sau khi đòi được chứ không tranh chấp về việc bà Khanh hứa trả trả thù lao cho Luật gia Thịnh. Do vậy, các quan hệ tranh chấp này không thể giải quyết trong cùng một vụ án theo quy định tại Điều 38 BLTTDS năm 2011.

Quyết định giám đốc thẩm cho rằng văn bản cam kết trả thù lao được lập tại Mỹ trước cơ quan Công chứng Mỹ nhưng không được hợp pháp hóa lãnh sự và cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam tại Mỹ xác nhận nên không có giá trị pháp lý cũng là chưa chính xác. Bởi lẽ, khi bà Khanh, anh Quang lập cam kết với  Luật gia Thịnh tại Mỹ. Đó là cam kết giữa cá nhân với cá nhân được cơ quan công chứng của Mỹ xác nhận nên có hiệu lực thực hiện đối với các cá nhân có liên quan.

Tuy nhiên, khi Tòa án Việt Nam giải quyết tranh chấp thì có quyền nghi ngờ tính pháp lý của văn bản cam kết này. Nếu có nghi ngờ thì  Tòa án có thể yêu cầu các cá nhân có liên quan chứng minh tính pháp lý bằng cách lấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền của Việt Nám tại Mỹ hoặc Tòa án đề nghị cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam tại Mỹ tiến hành xác minh tính pháp lý của văn bản đó.

Vấn đề cơ bản của vụ án là phía bà Khanh không thực hiện cam kết trả 35% giá trị căn nhà khi các cơ quan có thẩm quyền đã đồng ý trả nhà cho bà Khanh (đòi được nhà). Để giải quyết thỏa đáng quyền lợi của các đương sự, thiết nghĩ, Tòa án cấp dưới được giao hồ sơ giải quyết lại vụ án cần xem xét nội dung cam kết giữa bà Khanh, anh Quang và Luật gia Đặng Đình Thịnh gồm những nội dung gì? Thực tế, Luật gia Thịnh đã thực hiện các cam kết đó như thế nào? Trong trường hợp luật gia Thịnh đã thực hiện đúng cam kết và bà Khanh đã đạt được mục đích nhận được nhà theo yêu cầu thì phải xác định Luật gia Thịnh đã hoàn thành cam kết và được nhận tiền hứa thưởng như bà Khanh đã cam kết.

Tuy nhiên, cũng cần phải đánh giá đúng công sức của Luật gia Thịnh trong quá trình thực hiện dịch vụ pháp lý; mặt khác, phải loại trừ những việc mà Luật gia Thịnh có thể không làm (không tác động) nhưng vẫn đạt kết quả như việc cơ quan có thẩm quyền vận dụng đúng đắn chính sách thừa nhận quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất đối với nhà cho thuê, cho ở nhờ trong quá trình giải quyết nhà đất trong các thời kỳ; hoặc quá trình giải quyết việc đòi nhà của bà Khanh cơ quan chức năng tìm được tài liệu, chứng cứ mới có lợi cho việc đòi nhà của bà Khanh; kết quả giải quyết trường hợp tranh chấp khác của cơ quan có thẩm quyền là điều kiện “cần và đủ” để thực hiện việc trả nhà cho bà Khanh… để từ đó, buộc bà Khanh phải trả số tiền hứa thưởng cho Luật gia Thịnh một cách có căn cứ và hợp lý mà các bên có thể chấp nhận được.

                                                                                      Ls. Bùi Văn Kim