Kháng nghị giám đốc thẩm yêu cầu hủy kết quả đấu giá đất dự án Hòa Lân trước nguy cơ thất thoát ngân sách ngàn tỉ đồng

Dự án Khu dân cư Hòa Lân có vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng.

Hủy kết quả cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm

Vừa qua, TAND cấp cao tại TP. HCM đã mở phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án kinh doanh thương mại về “Yêu cầu hủy kết quả bán đấu giá và tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn là Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Thiên Phú (Công ty Thiên Phú) và bị đơn là Công ty Cổ phần dịch vụ đấu giá Nam Sài Gòn (Công ty Nam Sài Gòn).

Tại Quyết định giám đốc thẩm số 45/2021/KDTM-GĐT ngày 15/11/2021, TAND cấp cao tại TP. HCM đã tuyên chấp thuận toàn bộ Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 174/QĐKNGĐT-VKS-KDTM ngày 22/3/2021 của Viện trưởng VKSND cấp cao tại TP. HCM; hủy toàn bộ Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 264/2021/KDTM-PT của TAND TP. HCM và hủy toàn bộ Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 99/2020/KDTM-ST ngày 12/11/2020 của TAND Quận 7, TP. HCM. Giao hồ sơ vụ án cho TAND Quận 7, TP. HCM giải quyết sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Quyết định giám đốc thẩm số 45/2021/KDTM-GĐT ngày 15/11/2021 của TAND cấp cao tại TP. HCM

Theo hồ sơ vụ án, tại Hợp đồng thế chấp tài sản số 6220-LAV-200300/TC (gọi tắt là HĐ 300/TC) và Hợp đồng số 6220-LAV-200300/TC (gọi tắt là HĐ 301/TC), tài sản Công ty Thiên Phú thế chấp tại Agribank Chợ Lớn (TP. HCM) là toàn bộ 49,07ha đất dự án khu dân cư Hòa Lân, trong đó có 24,39ha đất Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất và 24,68ha đất Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất.

Theo quy định tại điều 109 Luật Đất đai năm 2003, tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất không có quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng cho, cho thuê, thế chấp, bảo lãnh, góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Do đó việc Công ty Thiên Phú và Agribank Chợ Lớn ký hợp đồng thế chấp phần đất Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất (24,68ha) là không đúng pháp luật.

Bên cạnh đó, khi đấu giá đất đai tại dự án Hòa Lân, Agribank Chợ Lớn đã thuê Công ty Công ty Nam Sài Gòn tiến hành các thủ tục định giá, đấu giá toàn bộ 49,07ha đất khu dân cư Hòa Lân, bao gồm cả phần diện tích Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất là không đúng quy định pháp luật về đấu giá tài sản.

Việc thẩm định giá trước khi bán đấu giá tài sản dự án Hòa Lân để thu hồi nợ Công ty Tân Phú đã vay Agribank Chợ Lớn, theo TAND cấp cao tại TP. HCM, cần xem lại để tránh nguy cơ thất thoát tài sản đất đai. Vì vậy, TAND cấp cao tại TP. HCM cho rằng cần xem lại chứng thư thẩm định giá (số 246/CT-THM) đối với giá đất tại dự án Hòa Lân đã đúng giá đất thực tế tại thời điểm đấu giá hay chưa.

Công ty Kim Oanh - đơn vị trúng đấu giá đất dự án Hòa Lân vào năm 2017 nhưng đến giữa năm 2019 mới thanh toán hết tiền trúng đấu giá đất tại dự án Hòa Lân là vi phạm quy định tại Nghị định số 17/2010/NĐ-CP về đấu giá tài sản.

Mặt khác, Công ty Nam Sài Gòn (đơn vị tổ chức đấu giá tài sản dự án Hòa Lân) do ông Nguyễn Việt Hưng làm Chủ tịch Hội đồng quản trị, nhưng đồng thời ông Hưng cũng đảm nhiệm chức vụ Phó phòng Hành chính nhân sự của Agribank (là một trong 7 thành viên của Hội đồng xử lý tài sản Agribank), đã quyết định chọn Công ty Nam Sài Gòn làm đơn vị tổ chức đấu giá tài sản, là vi phạm nguyên tắc khách quan về đấu giá tài sản.

Hơn nữa, sau khi bán đấu giá tài sản tại dự án Hòa Lân, Công ty Thiên Phú vẫn thiếu nợ Agribank Chợ Lớn (doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước) hơn 1.237 tỉ đồng, đến nay Công ty Thiên Phú không còn hoạt động nên Nhà nước có thể bị thất thoát số tiền lớn lên đến hớn ngàn tỉ đồng.

Vì vậy, TAND cấp cao tại TP. HCM đã yêu cầu hủy các bản án đã tuyên để xét xử lại theo đúng quy định pháp luật.

Bản án sơ thẩm và phúc thẩm có nhiều sai phạm nghiêm trọng

Theo Quyết định giám đốc thẩm, từ năm 2001 đến năm 2007, Công ty Thiên Phú vay của Agribank số tiền 305 tỉ đồng và 18.643,3 lượng vàng SJC để thực hiện dự án Hòa Lân với tổng diện tích đất 490.765,1m², trong đó, đất Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất là 243.912m² và không thu tiền sử dụng đất là 246.853,1m².

Để bảo đảm cho khoản vay, Công ty Thiên Phú đã dùng chính dự án Hòa Lân để thế chấp Ngân hàng Agribank. Do Công ty Thiên Phú không trả được nợ và phát sinh nợ xấu nên Công ty Thiên Phú và Agribank ký Biên bản thỏa thuận đồng ý giao dự án Hòa Lân cho Agribank toàn quyền bán đấu giá tài sản thế chấp để thu hồi nợ.

Sau đó, Agribank Chợ Lớn ký hợp đồng bán đấu giá tài sản với Công ty Nam Sài Gòn. Ngày 25/5/2017, tại phiên đấu giá lần thứ 13, Công ty Kim Oanh là người trúng đấu giá với số tiền là 1.353 tỉ đồng. Ngày 01/7/2017, Công ty Nam Sài Gòn ký hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá thành với Công ty Kim Oanh.

Theo Quyết định giám đốc thẩm, Bản án sơ thẩm xác định theo 2 Hợp đồng tín dụng, Công ty Thiên Phú nợ trên 2.059 tỉ đồng; cấn trừ tài sản bán được, Công ty Thiên Phú còn nợ 609 tỉ đồng. Còn Bản án phúc thẩm xác định, đến ngày 9/7/2019, Công ty Thiên Phủ còn nợ đối với 2 Hợp đồng tín dụng trên là 2.561 tỉ đồng, trừ đi tài sản bán được, còn nợ lại 1.111 tỉ đồng.

Sau khi có kháng nghị của VKSND cấp cao tại TP. HCM, Tòa án cấp phúc thẩm đã phát hành văn bản sửa chữa, bổ sung bản án, sửa lại nội dung: Công ty còn nợ theo 02 hợp đồng tín dụng là 2.687 tỉ đồng, đối trừ tài sản bán đấu giá theo quyết định thì Công ty Thiên Phú còn nợ lại số tiền lãi là 1.237 tỉ đồng. Tuy nhiên, trong hồ sơ vụ án không có văn bản chiết tính thể hiện cách tính ra số tiền lãi trên(?).

Bên cạnh đó, Quyết định giám đốc thẩm cũng nhận định, Chứng thư thẩm định giá số 246/CT-THM hết hiệu lực từ ngày 19/10/2016, nhưng Agribank Chợ Lớn và Công ty Nam Sài Gòn vẫn sử dụng Chứng thư này làm cơ sở cho việc giảm giá khởi điểm cho lần đấu giá thành ngày 25/5/2017 là không đúng quy định.

Mặt khác, Chứng thư thẩm định giá số 246/CT-THM đã xác định toàn bộ diện tích của dự án Hòa Lân là “đất ở đô thị”, nhưng lại áp dụng đơn giá 2.506.457đồng/m² là không phù hợp với Bảng giá đất của UBND tỉnh Bình Dương và giá đất phổ biến trên thị trường tại thời điểm định giá.

Trong khi đó, Chứng thư thẩm định giá ngày 14/9/2020 của Công ty thẩm định VTC xác định giá đất của dự án Hòa Lân vào thời điểm tháng 7/2017 là 2.764 tỉ đồng, nên cũng cần xem xét lại kết quả định giá theo Chứng thư thẩm định giá số 246/CT-THM có đúng giá đất thực tế hay chưa?

Kháng nghị của VKSND cấp cao tại TP. HCM cho thấy những sai sót nghiêm trọng từ hai phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm trước đây. Những nội dung thiếu sót của hai cấp tòa trước được nêu trong Quyết định kháng nghị đều rất quan trọng; chỉ ra nguy cơ gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước hàng ngàn tỷ đồng.