Kháng cáo yêu cầu quyền nuôi con và được sở hữu tài sản chung bằng hiện vật sau ly hôn

Liên quan đến vụ án “Ly hôn, tranh chấp nuôi con, chia tài sản chung, kiện đòi tài sản” tại huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thu Ngân (sinh năm 1997; Địa chỉ: 169 tổ 9, ấp 2, xã Phú Ngọc, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai) và bị đơn là ông Trần Văn Thái (sinh năm 1990; Địa chỉ: 169 tổ 9, ấp 2, xã Phú Ngọc, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai), được biết, ngày 12/5/2023, TAND tỉnh Đồng Nai đã ban hành Quyết định số 26/2023/QĐ-PT đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm. Phiên tòa dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 05/6/2023, tại TAND tỉnh Đồng Nai.

Trước đó, ngày 17/11/2022, TAND huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai đã đưa vụ án “Ly hôn, yêu cầu chia tài sản chung vợ chồng, nợ chung” ra xét xử và ban hành Bản án số 121/2022/HNGĐ-ST. Tại Bản án này, TAND huyện Định Quán tuyên buộc ông Trần Văn Thái phải chuyển giao cho bà Nguyễn Thu Ngân (vợ Thái) toàn bộ tại sản là hiện vật, ông Trần Văn Thái chỉ được nhận lại phần tài sản bằng tiền, bao gồm cả số tiền chênh lệch do chia tài sản cho ông Thái.

Cho rằng Bản án số 121/2022/HNGĐ-ST là chưa thỏa đáng và chưa phù hợp với quy định pháp luật nên ngày 23/11/2022, ông Trần Văn Thái đã có đơn kháng cáo gửi đến TAND huyện Định Quán và TAND tỉnh Đồng Nai. Trong đó ông Thái kháng cáo hai nội dung là việc TAND huyện Định Quán giao con chung của ông Thái và bà Ngân cho bà Ngân trực tiếp nuôi dưỡng (lý do là trước đó nhiều lần bà Ngân và gia đình ngăn cản không cho ông Thái được gặp con) và việc TAND huyện Định Quán quyết định giao bà Ngân được sở hữu, sử dụng toàn bộ tài sản bằng hiện vật gồm: Diện tích đất 422,8m² thuộc thửa đất số 63 và diện tích đất 244,9m² thuộc thửa đất số 92, cùng tờ bản đồ số 34, ấp 2, xã Phú Ngọc, huyện Định Quán.

Ông Thái cho rằng Tòa án cấp sơ thẩm không xem xét đến việc từ tháng 3/2020 bà Ngân đã tự ý bỏ mặc quán cơm niêu Việt Hồng (ấp 2, xã Phú Ngọc, huyện Định Quán) để về nhà cha mẹ ruột ở ấp 1, xã Phú Ngọc sinh sống, không đóng góp gì cho hoạt động của quán mặc dù ông Thái nhiều lần đề nghị bà Ngân trở về. Toàn bộ hoạt động của quán cơm này đều do ông Thái bỏ công sức ra hoạt động như tự tạo lập tài sản, đi học nghề nấu ăn và làm chủ quán, đăng ký kinh doanh, phát triển hoạt động... nên đề nghị được sở hữu, sử dụng tài sản bằng hiện vật nói trên cùng tài sản gắn liền với đất để ông có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập sinh sống.

Quán cơm niêu Việt Hồng (ấp 2, xã Phú Ngọc, huyện Định Quán).

Được biết, quán cơm niêu Việt Hồng là tài sản duy nhất của hai vợ chồng ông Thái nằm trên hai thửa đất (Thửa 63, tờ bản đồ số 34 giấy chứng nhận QSDĐ số V813437 có diện tích 422,8m² đứng tên hai vợ chồng và thửa 92, tờ bản đồ số 34 giấy chứng nhận QSDĐ số V813422 có diện tích đất 244,9m² đứng tên ông Thái. Đây là tài sản được tạo dựng trong thời kỳ hôn nhân từ năm 2015. Sau khi kết hôn được 5 năm, tới năm 2020 thì giữa hai vợ chồng phát sinh mâu thuẫn, bà Ngân bế con về nhà mẹ đẻ gần đó ở.

Trước đó, trong một lần cự cãi giữa 2 vợ chồng, ông Thái đã dùng tay đẩy vợ và không may chị N ngã xuống bậc tam cấp, thương tích 23%. Sau đó ông Thái đã bị VKSND huyện Định Quán đã truy tố ra trước TAND huyện Định Quán để xét xử về tội “Cố ý gây thương tích” quy định tại Khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự. Về trách nhiệm dân sự, ông Thái chịu bồi thường thiệt hại cho bà Ngân số tiền 171.443.080 đồng. Sau đó, TAND huyện Định Quán đưa vụ án ra xét xử và tuyên án ông Thái 06 tháng tù giam tại Bản án số 98/2021/HS-ST ngày 29/11/2021.

Cho rằng bản án của TAND huyện Định Quán tuyên phạt 06 tháng tù giam là quá nặng, ông Thái đã làm đơn kháng cáo và đã được TAND tỉnh Đồng Nai thụ lý. Đồng thời bà Ngân cũng kháng cáo đòi tăng hình phạt đối với ông Thái. Tại phiên tòa phúc thẩm, TAND tỉnh Đồng Nai đã ban hành Bản án số: 48/2022/QĐXXPT-HS ngày 16/02/2022 tuyên buộc ông Thái 01 năm 06 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Ông Thái cho rằng Bản án số 121/2022/HNGĐ-ST ngày 17/11/2022 của TAND huyện Định Quán không chỉ tước đi chỗ ở duy nhất, công việc làm ăn của ông Thái mà còn thiếu sót trong việc xác định quyền lợi và nghĩa vụ liên quan của hai vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân. Trong đó có một khoản vay với số tiền 1,5 tỷ của hai vợ chồng vay mượn của bà Thúy (mẹ ruột ông Thái) nhưng không được TAND huyện Định Quán xem xét, đưa vào giải quyết trong vụ án.

Giấy nhận nợ của hai vợ chồng ông Thái và bà Thúy; hiện bà Thúy cũng đã khởi kiện đòi tài sản tại TAND huyện Định Quán.

Trao đổi về vụ việc này, Luật sư Nguyễn Thành Phú – Đoàn Luật sư TP. HCM cho rằng, căn cứ theo  quy định tại khoản 1 Điều 62 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 thì quyền sử dụng đất là tài sản riêng của bên nào thì khi ly hôn vẫn thuộc về bên đó.

Trong vụ án trên, người chồng đã bỏ thời gian, công sức để quản lý, chăm nom cơ sở kinh doanh, làm cho giá trị quyền sử dụng đất tăng lên. Vì vậy, khi vợ chồng ly hôn, nếu người chồng có yêu cầu thì phải tính công sức làm tăng giá trị quyền sử dụng đất cho người chồng, đáng lẽ ra ông Thái phải được phần hơn 60% - 70% giá trị tài sản. Quan điểm này cũng phù hợp với các quy định của pháp luật về việc tính công sức bảo quản, gìn giữ, làm tăng giá trị tài sản cho người quản lý di sản, hướng dẫn của các Án lệ số 02/2016/AL và Án lệ số 05/2016/AL của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao và thực tiễn giải quyết các vụ án đòi nhà cho ở nhờ trong đó có tính toán công sức quản lý, giữ gìn tài sản ….

Khi tính toán công sức cho người chồng, cần phải căn cứ vào mức độ đóng góp của người chồng trong việc làm tăng giá trị quyền sử dụng đất và phần giá trị tài sản được tăng thêm. Thực tế bà Ngân đã bỏ nhà ra riêng gần 3 năm nay, Quán cơm niêu Việt Hồng chỉ mình ông Thái cùng gia đình quán xuyến, quản lý và kinh doanh. Hiện bà Ngân đang ở với cha mẹ bà, gia đình cha mẹ ruột bà Ngân có nhà cửa và cũng có cơ sở kinh doanh lớn, doanh thu tương đương với Quán cơm niêu Việt Hồng. Không hiểu vì lý do gì Tòa lại tuyên tài sản trên giao cho bà Ngân (cá nhân bà Ngân và gia đình sở hữu cả hai quán cơm)… Thậm chí, trong trường hợp ông Trần Văn Thái có khó khăn về chỗ ở và có yêu cầu thì có thể xem xét tính công sức cho người chồng bằng cách chia cho người chồng một phần diện tích đất để ổn định cuộc sống sau khi ly hôn.

Tại phiên tòa sơ thẩm, ông Thái có yêu cầu chia đất ra làm hai và được nhận hiện vật, về diện tích thửa đất mà ông Thái yêu cầu tách thửa để chia, phù hợp với yêu cầu tách thửa theo Quyết định 35/2022/QĐ-UBND do UNBD tỉnh Đồng Nai ban hành. Mặt khác, theo Khoản 3 Điều 59 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014, quy định. “Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch”. Theo quy định hiện hành, tài sản chung phải chia bằng hiện vật, nhà dất trên chia được nhưng TAND  huyện Định Quán tuyên trả bằng tiền cho ông Trần Văn Thái là chưa khách quan, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của ông Thái.