Họp báo công bố Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015 và 05 đạo luật

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, đồng chí Giang Sơn, Phó Chủ nhiệm thường trực Văn phòng Chủ tịch nước đã công bố các Lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố 06 luật nói trên; trong đó có 03 luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2018 gồm: Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13; Luật Trợ giúp pháp lý; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và có 03 luật có hiệu lực từ ngày 01/7/2018 là: Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước; Luật Cảnh vệ; Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ. Đáng chú ý nhất là những Luật sau:

Đồng chí Giang Sơn Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Chủ tịch nước công bố Lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố 6 luật mới  Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng

Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 (sau đây gọi tắt là Luật số 12/2017/QH14) gồm có 03 điều, sửa đổi, bổ sung những nội dung chính như:

– Quy định liên quan đến người chưa thành niên phạm tội;

– Liên quan đến pháp nhân thương mại phạm tội;

– Mức định lượng tại các khoản của một số điều luật của BLHS năm 2015 liên quan đến mức định lượng về tỷ lệ thương tích, tổn hại cho sức khỏe và các mức định lượng khác thuộc cấu thành một số tội phạm về kinh tế, môi trường, ma túy, xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng và một số tội khác. Đặc biệt, Luật số 12/2017/QH14 đã điều chỉnh mức định lượng về khối lượng, thể tích các chất ma túy tại các khoản của các điều luật để tránh trùng lặp và phù hợp với thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử từ trước đến nay, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy.

– Đối với các tội danh liên quan đến vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự và vật liệu nổ (các Điều 304, 305 của BLHS năm 2015) thì Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi các tình tiết định lượng về số lượng vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự hoặc vật liệu nổ quy định tại các điều này;

– Sửa đổi, bổ sung yếu tố cấu thành của một số tội phạm (các điều 112, 134, 135, 158, 190, 191, 203, 206, 209, 232, 233, 243, 244, 248, 249, 250, 251, 252, 260, 261, 267, 268, 272, 273, 278, 264, 270, 306, 307, 309, 310, 311, 317, 322, 327, 343, 344, 363, 378, 386, 387, 388, 390 và 410 của BLHS năm 2015); ví dụ như: Tội bạo loạn (Điều 112 BLHS năm 2015); quy định riêng về tối tượng hàng cấm là thuốc lá điều nhập lậu hoặc pháo nổ tại Điều 190 (Tội sản xuất, buôn bán hàng cầm) và Điều 191 (Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm); bổ sung chất XLR-11 (được tẩm ướp trong cỏ Mỹ) và lá KHAT (có chứa chất ma túy Cathinone) vào cấu thành các tội phạm về ma túy (Điều 248, 249, 250, 251, 251 BLHS năm 2015)…

– Sửa đổi, bổ sung cấu thành giảm nhẹ của các tội xâm phạm an toàn giao thông (khoản 5 các Điều 260, 261, 268, 273, 278; khoản 4 các Điều 267, 272) và các tội: Vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ (khoản 5 Điều 307); vi phạm quy định về quản lý chất phóng xạ, vật liệu hạt nhân (khoản 5 Điều 310); vi phạm quy định về phòng chát, chữa cháy (khoản 5 Điều 313).

Cùng với những nội dung sửa đổi, bổ sung nêu trên, Luật số 12/2017/QH14 đã bãi bỏ 01 tội danh (Điều 292 BLHS năm 2015) quy định về Tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông; đồng thời, bổ sung một tội danh mới (Điều 217a) về Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp nhằm xử lý nghiêm khắc các vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh theo phương thức đa cấp đang diễn biến hết sức phức tạp trong thời gian vừa qua. Ngoài ra, tại Điều 2 của Luật số 12/2017/QH14 cũng đã có những sửa đổi, bổ sung về kỹ thuật như thay thế, bỏ một số từ, cụm từ, dấu chấm, dấu phẩy, dấu chấm phẩy tại một số điều, khoản, điểm của BLHS năm 2015 nhằm bảo đảm tính chính xác, logic, rõ ràng, tạo thuận lợi cho việc giải thích và áp dụng thống nhất các quy định của BLHS trong thực tiễn.

Dưới đây là danh sách các điều luật được sửa đổi, bổ sung:

Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước số 10/2017/QH14

Luật này có 9 Chương với 78 Điều quy định những nội dung cơ bản như: Những quy định chung; phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước; thiệt hại được bồi thường; cơ quan giải quyết bồi thường; thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thường; kinh phí bồi thường và thủ tục chi trả; trách nhiệm hoàn trả; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong công tác bồi thường nhá nước và điều khoản thi hành. Trong đó, có những quy định đáng chú ý như:

– Luật đã bổ sung 01 điều (Điều 4) quy định về nguyên tắc bồi thường của Nhà nước; mở rộng nguyên tắc giải quyết bồi thường, cho phép người bị thiệt hại có quyền khởi kiện ngay ra Tòa án khi có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, thi hành án hình sự và thi hành án dân sự…;

– Bổ sung 05 điều quy định cụ thể về các văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường trong các hoạt động quản lý hành chính (Điều 8), tố tụng hình sự (Điều 9), tố tụng dân sự, tố tụng hành chính (Điều 10), thi hành án hình sự (Điều 11), thi hành án dân sự (Điều 12);

– Bổ sung phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong các hoạt động cụ thể như: quản lý hành chính (Điều 17); tố tụng hình sự (Điều 18); tố tụng dân sự, tố tụng hành chính (Điều 19); nhất là trong thi hành án hình sự (Điều 20) bổ sung thêm 01 trường hợp được bồi thường là trường hợp không thực hiện quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện của Tòa án đối với người bị kết án phạt tù (điểm d khoản 3 Điều 20); trong thi hành án dân sự (Điều 21) đã bỏ lỗi cố ý đối với trường hợp ra các quy định về thi hành án và trường hợp tổ chức thi hành án các quyết định về thi hành án…

– Quy định cụ thể hơn về cơ quan giải quyết bồi thường trong các hoạt động quản lý hành chính (Điều 33), tố tụng hình sự (Điều 34, 35, 36), tố tụng dân sự, tố tụng hành chính (Điều 37), thi hành án hình sự (Điều 38), thi hành án dân sự (Điều 39) và xác định cơ quan giải quyết bồi thường trong một số trường hợp cụ thể (Điều 40)… Trong đó, trường hợp thuộc trách nhiệm giải quyết bồi thường của Viện kiểm sát được quy định tại khoản 2 Điều 35, đó là trường hợp Viện kiểm sát đã quyết định trả hồ sơ vụ án để điều tra bổ sung nhưng căn cứ kết quả điều tra bổ sung, Cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ điều tra đối với bị can vì không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm hoặc đã hết thời hạn điều tra vụ án mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.

– Sửa đổi toàn diện các quy định về thủ tục giải quyết bồi thường tại cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại; tại Tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự và trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, vụ án hành chính…

Những sửa đổi của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước nhằm phù hợp với Hiến pháp năm 2013, đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành; thiết lập cơ chế pháp lý minh bạch, khả thi để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị thiệt hại và quyền, lợi ích của Nhà nước; từng bước nâng cao trách nhiệm của người thi hành công vụ, hiệu lực, hiệu quả nền công vụ đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và hội nhập quốc tế./.

Bảo Châu