Hiệp Hòa (Bắc Giang): Cần sớm chuyển vụ án tranh chấp di sản thừa kế để giải quyết theo thẩm quyền

Vụ án kéo dài gần 5 năm vẫn chưa giải quyết xong

Theo bà Nguyễn Thị Dậu (thôn An Hòa, xã Đoan Bái, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang), bà là nguyên đơn trong vụ án dân sự chia tài sản thừa kế là quyền sử dụng 1.072m² do bố, mẹ để lại. Bà Dậu cho biết bố mẹ của bà là cụ Nguyễn Văn Tuy (mất năm 1982) và cụ Nguyễn Thị Tuân (mất năm 2001) có 5 người con chung gồm: các bà Nguyễn Thị Sáu, Nguyễn Thị Thúy, Nguyễn Thị Ba (liệt sỹ hy sinh năm 1973 và không có chồng, con), Nguyễn Thị Dậu và ông Nguyễn Văn Giáp.

Khi mất cả hai cụ đều không để lại di chúc. Tài sản chung của cụ Tuy và cụ Tuân gồm thửa đất 1.072m² và một căn nhà cấp 4 trên đất ở thôn Hòa An, xã Đoan Bái, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.

Vì là con trai duy nhất nên ông Nguyễn Văn Giáp sống chung với bố mẹ cho đến khi hai cụ mất. Ngày 14/12/2000, hộ ông Giáp kê khai, đăng ký quyền sử dụng đất diện tích 1.072m² này mà không hỏi ý kiến của 3 chị em còn lại, là những người có quyền lợi trực tiếp đến thửa đất.

Ngày 05/11/2003, Ông Nguyễn Văn Giáp được UBND huyện Hiệp Hòa cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số W 080195, thửa số 229, tờ bản đồ số 0, diện tích 1.072m², nay là thửa số 188, tờ bản đồ 09, diện tích 995,2 m² (theo bản đồ chính quy xã Đoan Bái năm 2006).

Bà Nguyễn Thị Dậu bức xúc trao đổi với phóng viên.

Năm 2015, sau nhiều năm làm ăn xa nhà, bà Dậu cùng chồng và các con trở về quê, hoàn cảnh khó khăn, không có nơi ở, bà Dậu yêu cầu ông Giáp chia lại một phần tài sản của bố mẹ là cụ Tuân và cụ Tuy để lại để có nơi sinh sống nhưng gia đình ông Giáp không đồng ý và nói đó là tài sản cụ Tuân và cụ Tuy cho ông lúc còn sống mặc dù không có giấy tờ gì chứng minh.

Nhận thấy ông Giáp chiếm giữ toàn bộ di sản là đất đai và công trình xây dựng trên đất của bố, mẹ để lại là không đúng, tháng 4/2017, bà Dậu làm đơn khởi kiện lên Tòa án nhân dân (TAND) huyện Hiệp Hòa yêu cầu hủy GCNQSDĐ của ông Nguyễn Văn Giáp và chia lại toàn bộ thửa đất theo quy định của pháp luật.

Ngày 23/4/2019, TAND huyện Hiệp Hòa mở phiên xét xử sơ thẩm theo Quyết định số 16/2019/DS-ST. Bản án sơ thẩm của TAND huyện Hiệp Hòa đã quyết định: Đình chỉ giải quyết yêu cầu chia thừa kế đối với nhà cấp 4 và yêu cầu hủy GCNQSDĐ số W 080195, thửa số 229, tờ bản đồ số 0, diện tích 1.072m² đã cấp cho hộ ông Giáp ngày 05/11/2003; Xác định thửa đất số 188, tờ bản đồ 09, diện tích 995,2m² trị giá 2.191.760 đồng đã được cấp GCNQSDĐ số W 080195 mang tên hộ ông Nguyễn Văn Giáp là di sản của cụ Tuy và cụ Tuân.

Viện kiểm sát kháng nghị tuyên hủy bản án sơ thẩm

Bản án sơ thẩm giao bà Nguyễn Thị Sáu được phân chia di sản trị giá 273.970.000 đồng nhưng chấp nhận yêu cầu của bà Sáu chia cho ông Giáp và bà Dậu mỗi người một nửa; Giao bà Nguyễn Thị Dậu quyền sử dụng thửa đất diện tích 144,2m² đất theo kết quả thẩm định ngày 27/03/2019 (gồm 60m² đất ở và 84,2m² đất vườn); Giao ông Nguyễn Văn Giáp quyền sử dụng tổng cộng 851m² đất (300 m² đất ở và 551 m² đất vườn ); Giao bà Nguyễn Thị Thúy phần di sản trị giá 273.970.000 đồng do ông Giáp trả.

Thửa đất đang tranh chấp.

Sau khi phiên sơ thẩm kết thúc, bà Dậu, bà Thúy, ông Giáp và những người có lợi ích liên quan đều nộp đơn kháng cáo đối với Bản án dân sự sơ thẩm nói trên.

Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh Bắc Giang sau đó có Quyết định kháng nghị phúc thẩm số: 08/QĐKNPT-VKS-DS ngày 22/5/2019, trong đó đề nghị hủy toàn bộ Bản án sơ thẩm số 16/2019/DS-ST ngày 23/4/2019 của TAND huyện huyện Hiệp Hòa vì lý do Bản án sơ thẩm đã vi phạm nghiêm trọng tố tụng.

Tại phiên xét xử phúc thẩm ngày 27/9/2019, sau khi xét kháng cáo của các đương sự và kháng nghị của VKSND tỉnh Bắc Giang, TAND tỉnh Bắc Giang quyết định hủy Bản án sơ thẩm số 16/2019/DS-ST ngày 23/4/2019 của TAND huyện Hiệp Hòa và giao hồ sơ cho TAND huyện Hiệp Hòa giải quyết lại vụ án.

“Sau khi TAND tỉnh Bắc Giang quyết định hủy bản án sơ thẩm và giao hồ sơ cho TAND huyện Hiệp Hòa giải quyết lại, đến nay đã gần 2 năm, qua nhiều lần trì hoãn, vụ án vẫn chưa được xét xử” – Bà Dậu nói và tâm tư: “Cá nhân tôi và các chị em, gia đình thực sự mệt mỏi và cũng chẳng biết đến bao giờ mới kết thúc vụ việc này”.

Cần chuyển vụ án lên Tòa án cấp trên để xem xét, giải quyết

Trước đề nghị của bà Nguyễn Thị Dậu cho rằng cần phải hủy GCNQSDĐ mang tên hộ gia đình ông Nguyễn Văn Giáp do việc ông Nguyễn Văn Giáp tự ý kê khai và đề nghị UBND huyện Hiệp Hòa cấp GCNQSDĐ mà không có sự đồng ý của những người cùng hàng thừa kế là không đúng quy định của pháp luật, đồng thời bà Dậu đề nghị chuyển hồ sơ vụ án từ TAND huyện Hiệp Hòa lên TAND tỉnh Bắc Giang xem xét, giải quyết, Luật sư Phạm Tuấn Anh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) nhận định:

Đề nghị của bà Dậu về việc chuyển hồ sơ vụ án từ TAND huyện Hiệp Hòa lên TAND tỉnh Bắc Giang xem xét, giải quyết là có cơ sở; căn cứ pháp lý được xác định là tại khoản 4, Điều 34 Bộ luật Tố tụng dân sự; khoản 1, Điều 31; khoản 4 điều 32 Luật Tố tụng hành chính và hướng dẫn tại khoản 2, điều 1 Nghị quyết 104/2015/QH ngày 25/11/2015 của Quốc hội; khoản 2 Điều 1 Nghị quyết số 02/2016 của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao về hướng dẫn thi hành các Nghị quyết số 103/2015/QH13 ngày 25/11/2015 của Quốc hội về việc thi hành tố tụng dân sự.

Luật sư Phạm Tuấn Anh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội).

Luật sư Phạm Tuấn Anh cho rằng: Tại bút lục số 124 thể hiện "UBND huyện Hiệp Hòa có Văn bản số 2742/UBND-TNMT về việc phúc đáp Văn bản số 316/CV-TA ngày 6/11/2018 của TAND huyện Hiệp Hòa ngày 04/12/2018", trong đó khẳng định nguồn gốc thửa đất đang tranh chấp là của cụ Tuy, cụ Tuân và các thành viên trong gia đình sử dụng để ở, làm vườn ổn định từ trước năm 1980. Năm 1982, cụ Tuy mất, cụ Tuân và các thành viên trong hộ tiếp tục sử dụng. Tại Văn bản số 2742/UBND-TNMT, UBND huyện Hiệp Hòa đã trả lời rất rõ là việc cấp GCNQSDĐ cho ông Giáp đã vi phạm pháp luật vì cấp không đúng diện tích, phải thu hồi, nhưng do vụ án đang được Tòa giải quyết theo pháp luật nên UBND huyện chưa thu hồi, chờ bản án hiệu lực của pháp luật.

“Như vậy, sau khi TAND huyện Hiệp Hòa thụ lý đơn khởi kiện, đưa UBND cấp huyện vào tham gia tố tụng với tư cách người có quyền và nghĩa vụ liên quan; thông báo cho UBND huyện để cơ quan này trình bày ý kiến của mình. Căn cứ quy định đã viện dẫn nói trên, thì TAND huyện Hiệp Hòa sẽ chuyển vụ án lên TAND tỉnh Bắc Giang xem xét, giải quyết” – Luật sư Phạm Tuấn Anh nói.

 Ngoài ra, Luật sư Phạm Tuấn Anh còn dẫn chiếu thêm từ hồ sơ vụ án, theo đó, ngày 20/5/2021, VKSND huyện Hiệp Hòa đã có Văn bản số 317/CV-VKS gửi TAND huyện Hiệp Hòa về việc xem xét chuyển vụ án dân sự để giải quyết theo thẩm quyền. Tại văn bản này VKSND huyện Hiệp Hòa nêu rõ: “... để giải quyết yêu cầu chia di sản thừa kế của bà Nguyễn Thị Dậu thì xét thấy cần phải hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên hộ gia đình ông Nguyễn Văn Giáp”. Văn bản này, sau khi dẫn chiếu rất nhiều căn cứ theo quy định của pháp luật, VKSND huyện Hiệp Hòa đề nghị TAND huyện Hiệp Hòa xem xét chuyển vụ án đến TAND tỉnh Bắc Giang để giải quyết theo thẩm quyền.

“Tôi cho rằng, để thực hiện đúng các quy định của pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích của các bên liên quan, TAND Hiệp Hòa cần chuyển hồ sơ vụ án lên TAND tỉnh Bắc Giang để xét xử theo thẩm quyền” – Luật sư Phạm Tuấn Anh đưa ra ý kiến.