Hà Tĩnh: Xử lý ra sao đối với hành vi tẩu tán tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ?

Đó là sự việc xảy ra tại xã Kỳ Tân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Theo tố cáo của bà Đỗ Thị Hoàn (56 tuổi), trú tại thôn Xuân Thọ, xã Kỳ Tân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh; bà cho rằng đã bị bị ông Phạm Văn Vĩnh (ở cùng thôn) lừa một khoản tiền lớn, gia đình của bà đã khởi kiện ra Tòa án nhân dân (TAND) huyện Kỳ Anh.

Xét thấy có dấu hiệu hình sự, TAND huyện Kỳ Anh đã gửi hồ sơ đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an huyện Kỳ Anh từ cuối năm 2021 để điều tra giải quyết tin báo tội phạm của bà Đỗ Thị Hoàn và thông báo kết quả giải quyết tin báo cho TAND huyện Kỳ Anh biết, tuy nhiên đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự số: 04/2021/QĐST-DS và Công văn số 831/CV-TA/CHS gửi Cơ quan CSĐT Công an huyện Kỳ Anh của TAND huyện Kỳ Anh.

Theo giấy vay tiền ký ngày 28/09/2019, bà Đỗ Thị Hoàn cho ông Phạm Văn Vĩnh vay của bà Hoàn số tiền là 2.550 000.000đ (Hai tỷ năm trăm năm mươi triệu đồng); thời hạn vay là 10 ngày kể từ ngày vay. Như vậy, đến ngày 13/10/2019 ông Phạm Văn Vĩnh có nghĩa vụ trả cho bà toàn bộ tiền gốc và tiền lãi đã vay.

Sau khi nhận tiền vay xong, ông Phạm Văn Vĩnh đã không trả đúng hẹn; trong thời gian dài, ông Vĩnh đã lấy nhiều lý do để không thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Do đó, bà Hoàn đã khởi kiện ra TAND huyện Kỳ Anh yêu cầu ông Phạm Văn Vĩnh trả lại tài sản. Vụ án được TAND huyện Kỳ Anh giải quyết theo Thông báo thụ lý vụ án số 16/TB-TLVA ngày 16/12/2020. Sau khi thụ lý vụ án, TAND huyện Kỳ Anh đã tiến hành trưng cầu giám định đối với giấy vay tiền ngày 28/9/2020; Kết luận giám định khẳng định chữ ký, chữ viết của bên vay trong giấy vay tiền đúng là chữ ký, chữ viết của ông Phạm Văn Vĩnh.

Ngày 29/11/2021, TAND huyện Kỳ Anh đã ban hành Quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự số 04/2021/QĐST-DS vì nhận thấy hành vi của ông Phạm Văn Vĩnh có dấu hiệu của tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”; do vậy, cần phải đợi kết quả giải quyết đơn tố giác tội phạm trước thì Tòa án mới giải quyết được vụ án một cách khách quan, toàn diện. Đồng thời, TAND huyện Kỳ Anh đã ban hành Công văn số 831/CV-TA/CHS ngày 30/11/2021 để gửi đến Cơ quan CSĐT Công an huyện Kỳ Anh để kiến nghị điều tra, giải quyết tin báo tội phạm đối với ông Phạm Văn Vĩnh theo quy định của pháp luật trước khi giải quyết vụ án dân sự.

Nội dung Công văn của TAND huyện Kỳ Anh cho biết “Khi đã quá hạn trả nợ và bà Hoàn đã khởi kiện ông Vĩnh ra TAND huyện Kỳ Anh thì ông Vĩnh còn đang có 04 thửa đất. Trong đó có 03 thửa đất bà Hoàn đang có yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời “phong tỏa tài sản” để đảm bảo cho việc thi hành án nếu ông Vĩnh thua kiện, gồm: (1)Thửa đất số 12 tờ bản đồ số 32, diện tích 750m², tọa lạc tại địa chỉ tổ dân phố Hồng Sơn, phường Kỳ Phương, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, bìa đỏ mang tên Phạm Văn Vĩnh và Nguyễn Thị Hương; (2) thửa đất số 23 tờ bản đồ số 45/371, diện tích 2202m², tọa lạc tại địa chỉ thôn Nhân Thắng, phường Kỳ Phương, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, bìa đỏ mang tên Phạm Văn Vĩnh và Nguyễn Thị Hương; (3) thửa đất số 64 tờ bản đồ số 28, diện tích 1603m², tọa lạc tại địa chỉ tổ dân phố Liên Sơn, phường Kỳ Liên, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên Phạm Văn Vĩnh và Nguyễn Thị Hương).

Tuy nhiên, trong quá trình TAND xét xử vụ án, ông Vĩnh đã tiến hành ký hợp đồng bán cho những người khác. Hiện nay, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được công chứng, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được đăng ký tại Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Tĩnh chi nhánh Kỳ Anh để làm thủ tục sang tên đất. Tuy nhiên, sau khi chuyển nhượng xong 03 thửa đất nêu trên nhưng ông Vĩnh vẫn không thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho bà Hoàn.

Đối với thửa đất còn lại, ngày 24/3/2022, ông Phạm Văn Vĩnh cùng vợ là bà Nguyễn Thị Hương tiếp tục ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho một người khác. Theo đó, vợ chồng ông Vĩnh, bà Hương chuyển nhượng toàn bộ quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 02, tờ bản đồ số 04, diện tích 140m² tọa lạc tại khu vực Bàu Đá, xã Kỳ Hoa, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số: CĐ763646 số cấp vào sổ GCN: CH00130 do Ủy ban nhân dân thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh cấp ngày 13/10/2016 với giá là 770.000.000 đồng. Nhưng cũng như 03 thửa đất trên, sau khi chuyển nhượng ông Vĩnh vẫn tiếp tục trốn tránh không thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho gia đình bà Hoàn.

Bà Đỗ Thị Hoàn cho rằng, đây là hành vi tẩu tán tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ của của ông Phạm Văn Vĩnh; trong lúc Cơ quan CSĐT Công an huyện Kỳ Anh đang xác minh, giải quyết tin báo tội phạm đối với dấu hiệu của tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo đề nghị của TAND huyện Kỳ Anh. Do vậy bà Đỗ Thị Hoàn đã gửi đơn đến các cơ quan chức năng tố giác tội phạm và đề nghị khởi tố vụ án, khởi tố bị can theo đúng quy định của pháp luật.

- Khi có các  tài liệu, chứng cứ mà chứng minh được hành vi tẩu tán tài sản nhằm trốn tránh  thực hiện nghĩa vụ thì có thể khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu Tòa tuyên giao dịch dân sự trên vô hiệu do giả tạo theo quy định tại khoản 2 Điều 124 Bộ Luật Dân sự 2015, cụ thể: “Trường hợp xác lập giao dịch dân sự giả tạo nhằm trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba thì giao dịch dân sự đó vô hiệu.”

-  Ngoài ra, Khoản 2 Điều  75 Luật Thi hành án Dân sự cũng có các quy định liên quan như sau: 

“2. Trường hợp có căn cứ xác định giao dịch liên quan đến tài sản thi hành án nhằm trốn tránh nghĩa vụ thi hành án thì Chấp hành viên thông báo cho người được thi hành án để yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền hủy giấy tờ liên quan đến giao dịch đó.

Hết thời hạn 15 ngày, kể từ ngày được thông báo mà người được thi hành án không yêu cầu thì Chấp hành viên yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền hủy giấy tờ liên quan đến giao dịch đó.”