Cần bổ sung quyền ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn

Theo BLTTHS năm 2003, Viện kiểm sát là chủ thể duy nhất có quyền quyết định việc có áp dụng thủ tục rút trên cơ sở đề nghị của Cơ quan điều tra hoặc khi xét thấy vụ án có đủ các điều kiện áp dụng thủ tục này (Điều 318, 319).

Ảnh minh họa

Điều 457 BLTTHS năm 2015 quy định theo hướng mở rộng diện chủ thể ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn, không chỉ Viện kiểm sát mà còn có Cơ quan điều tra và Tòa án. Đồng thời, việc áp dụng thủ tục này là bắt buộc khi vụ án có đủ các điều kiện sau: Người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang hoặc người đó tự thú; sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng; tội phạm đã thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng; người phạm tội có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng.

Như vậy, sẽ giải quyết như thế nào trong trường hợp các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, sau đó phát hiện vụ án có đủ các điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn? Với quy định của BLTTHS 2003 thì các cơ quan này có thể tiến hành điều tra theo thủ tục chung vì luật không bắt buộc phải áp dụng thủ tục rút gọn; còn với quy định của BLTTHS 2015 thì thực tiễn áp dụng pháp luật có thể gặp phải vướng mắc vì thiếu vắng quy phạm giải quyết đối với trường hợp trên.

Ví dụ: Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra khởi tố, điều tra thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều 164 BLTTHS năm 2015. Trường hợp này, vụ án đáp ứng điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn nên theo Điều 457 BLTTHS 2015, vụ án phải được điều tra theo thủ tục rút gọn. trong khi đó, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra không có thẩm quyền ra quyết định cũng như đề nghị cơ quan có thẩm quyền áp dụng thủ tục này.  

Để khắc phục hạn chế trên, theo chúng tôi cần nghiên cứu sửa đổi theo hướng: Bổ sung quyền ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn cho cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hoặc bổ sung quy định: khi xét thấy vụ án có đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn thì cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có văn bản đề nghị Viện kiểm sát ra quyết định áp dụng thủ tục rút gọn.