Audio: Đổi mới tổ chức và hoạt động của viện kiểm sát quân sự đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong quân đội

Viện kiểm sát quân sự được thành lập ngày 12/5/1961, tiền thân từ một bộ phận thuộc biên chế Cục quân pháp, Tòa án binh, Tòa án quân sự với nhiệm vụ chủ yếu là hoạt động công tố tại phiên tòa. Đến nay, trải qua hơn 64 năm xây dựng và trưởng thành với một hệ thống hoàn chỉnh được tổ chức ở ba cấp (Viện kiểm sát quân sự trung ương, Viện kiểm sát quân sự quân khu và tương đương, Viện kiểm sát quân sự khu vực), thực hiện chức năng Hiến định là thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong Quân đội. Trong giai đoạn mới, Viện kiểm sát quân sự chú trọng hoàn thiện tổ chức bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả; không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, Kiểm sát viên đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong Quân đội.

1. Quá trình xây dựng, phát triển, đổi mới tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát quân sự

Viện kiểm sát quân sự (VKSQS) với tiền thân từ một bộ phận thuộc biên chế Cục quân pháp, Tòa án binh, Tòa án quân sự trước đây với nhiệm vụ chủ yếu là hoạt động công tố tại phiên tòa. Hệ thống tổ chức và hoạt động của VKSQS các cấp dần được khẳng định ở những văn bản có tính pháp lý cao hơn, từ Thông tri số 06/TT-H ngày 12/5/1961 của Tổng cục Chính trị đến Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 1986 (sửa đổi, bổ sung năm 1990, năm 1993), Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 2002.

Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 1986, quy định: (1) Về tổ chức, các VKSQS là những cơ quan kiểm sát việc tuân theo pháp luật thuộc hệ thống Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, được tổ chức trong Quân đội nhân dân. Hệ thống VKSQS được tổ chức ở 03 cấp, gồm có: Viện kiểm sát quân sự trung ương; các VKSQS quân khu, quân chủng, Tổng cục và cấp tương đương; các VKSQS quân đoàn, tỉnh và khu vực; (2) Về hoạt động, các VKSQS là cơ quan kiểm sát tuân theo pháp luật thuộc hệ thống VKSND và được tổ chức trong Quân đội nhân dân Việt Nam; thực hiện kiểm sát chung việc tuân theo pháp luật trong Quân đội; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc điều tra của các cơ quan điều tra đối với các vụ án thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc xét xử của các Tòa án quân sự; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc chấp hành các bản án và quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án quân sự; kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các cơ quan, đơn vị trong Quân đội có trách nhiệm trong việc giam giữ, cải tạo ở đơn vị kỷ luật của Quân đội và phạt giam kỷ luật quân nhân; điều tra các vụ án hình sự thuộc thẩm quyền của VKSQS⁽¹⁾.

Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 2002 đã có những sửa đổi, bổ sung cụ thể hơn về mặt tổ chức, hoạt động của VKSQS, trong đó quy định: (1) Về tổ chức, các VKSQS thuộc hệ thống VKSND được tổ chức trong Quân đội nhân dân Việt Nam để thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp trong Quân đội. Các VKSQS gồm có: Viện kiểm sát quân sự trung ương, các VKSQS quân khu và tương đương, các VKSQS khu vực (không còn VKSQS cấp tỉnh; đồng thời các VKSQS quân đoàn, tổng cục được quy định là các VKSQS tương đương VKSQS quân khu); (2) Về chức năng, nhiệm vụ, các VKSQS thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc điều tra các vụ án hình sự đối với các vụ án thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự; điều tra một số loại tội xâm phạm hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ thuộc các cơ quan tư pháp trong Quân đội; thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc xét xử các vụ án hình sự của Tòa án quân sự; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc thi hành bản án, quyết định của Tòa án quân sự; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù do các cơ quan tư pháp trong Quân đội đảm nhiệm…⁽²⁾.

Có thể thấy, các văn bản, Pháp lệnh tổ chức VKSQS được ban hành đã từng bước cụ thể hóa quy định pháp luật của Nhà nước về tổ chức và hoạt động của VKSQS, đồng thời thể hiện đặc thù hoạt động kiểm sát trong Quân đội, là căn cứ pháp lý cho việc tổ chức và hoạt động của VKSQS các cấp, góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật trong Quân đội trong từng giai đoạn lịch sử cách mạng, xây dựng và phát triển đất nước. Tuy nhiên, trước những thách thức của tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội… và diễn biến phức tạp của tình hình tội phạm nói chung, trong Quân đội nói riêng, đòi hỏi tổ chức và hoạt động của VKSQS cần phải được tiếp tục đổi mới nhằm đáp ứng yêu cầu của cải cách tư pháp. Viện kiểm sát quân sự trung ương đã tổ chức nghiên cứu, tổng kết thi hành Luật tổ chức VKSND năm 2002, Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 2002, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 và những văn bản trong lĩnh vực tư pháp có liên quan, kiến nghị hoàn thiện, nhằm khắc phục những bất cập, vướng mắc từ thực tiễn thi hành và bảo đảm thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tiến hành tố tụng trong Quân đội, trong đó có VKSQS các cấp. Theo đó, tổ chức, bộ máy, chức năng nhiệm vụ của VKSQS đã được quy định, lần đầu tiên được pháp điển hóa trong Luật tổ chức VKSND năm 2014 (thay vì quy định bằng các Pháp lệnh tổ chức VKSQS).

Luật tổ chức VKSND năm 2014 quy định: (1) Về tổ chức, các VKSQS thuộc hệ thống VKSND được tổ chức trong Quân đội nhân dân Việt Nam để thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp trong Quân đội; hệ thống VKSQS được tổ chức ở 03 cấp, gồm: Viện kiểm sát quân sự trung ương, VKSQS quân khu và tương đương, VKSQS khu vực; (2) Về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, VKSQS thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Viện kiểm sát quân sự có nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất; bảo vệ an ninh, quốc phòng, kỷ luật và sức mạnh chiến đấu của Quân đội; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của quân nhân, công chức, viên chức và người lao động khác trong Quân đội; bảo đảm mọi hành vi phạm tội và vi phạm pháp luật phải được xử lý nghiêm minh⁽³⁾.

Sau khi Luật tổ chức VKSND năm 1960 được ban hành, theo Quyết định số 26/QP ngày 22/8/1962 của Bộ Quốc phòng, hệ thống VKSQS đã được tổ chức tương đối hoàn chỉnh với 02 cấp, gồm 18 Viện, trong đó VKSQS trung ương (cấp 1), 17 VKSQS quân khu và tương đương (cấp 2). Bên cạnh thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm sát, các VKSQS còn thực hiện các nhiệm vụ chính trị, quân sự theo quy định của Quân đội. Để các hoạt động của VKSQS các cấp đi vào nền nếp, bảo đảm việc lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, xuyên suốt trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ chuyên môn, cũng như thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Quân đội, ngay sau khi các VKSND được thành lập, trong đó có các VKSQS, Bộ Chính trị Ban chấp hành trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 68/NQ-TW ngày 01/02/1963 về công tác kiểm sát, trong đó đối với VKSQS, Nghị quyết nêu rõ: “Công tác Kiểm sát trong Quân đội do cơ quan kiểm sát quân sự các cấp đảm nhiệm dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Quân ủy trung ương. Về chuyên môn, hệ thống kiểm sát quân sự chịu sự lãnh đạo về nghiệp vụ của Viện trưởng VKSND tối cao”. Trong quá trình xây dựng, phát triển về tổ chức và hoạt động, VKSQS đã trải qua các giai đoạn sắp xếp, cơ cấu lại tổ chức bộ máy làm việc, bảo đảm việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ phù hợp với tình hình thực tiễn trong mỗi giai đoạn, hướng tới tinh gọn tổ chức bộ máy, hoạt động chuyên nghiệp, đấu tranh có hiệu quả trong phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật, góp phần xây dựng kỷ cương, kỷ luật, nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020; Nghị quyết số 67/NQ-ĐUQSTW ngày 08/3/2007 của Đảng ủy quân sự trung ương (nay là Quân ủy trung ương) lãnh đạo thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp trong Quân đội đến năm 2020, đến nay, VKSQS các cấp đã có những bước đổi mới mạnh mẽ, tích cực về nhận thức và trách nhiệm trong tổ chức và hoạt động của VKSQS các cấp, đặc biệt là đẩy mạnh nghiên cứu và thực hiện đồng bộ các giải pháp kiện toàn tổ chức bộ máy, tổ chức biên chế, hoàn thiện pháp luật, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Kiểm sát, tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện... từng bước đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ.

Trên cơ sở quy định của Luật tổ chức VKSND năm 2014, thực hiện Nghị quyết số 954/NQ-UBTVQH13 ngày 28/5/2015 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc thành lập, giải thể các VKSQS quân khu và tương đương, các VKSQS khu vực (Nghị quyết số 954/NQ-UBTVQH13). Theo đó, thành lập 11 VKSQS quân khu và tương đương, 28 VKSQS khu vực; giải thể 04 VKSQS quân đoàn và 04 VKSQS khu vực trực thuộc quân đoàn. Như vậy, đến năm 2014, hệ thống VKSQS có tổng số 40 Viện, ở 3 cấp, gồm: 01 VKSQS trung ương, 11 VKSQS quân khu và tương đương, 28 VKSQS khu vực.

Tiếp tục quán triệt thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa XII về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 05-NQ/TW ngày 17/01/2022 của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2030 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 230-NQ/QUTW ngày 02/4/2022 của Quân ủy trung ương về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030, đã đặt ra một số nhiệm vụ quan trọng đối với các quan tư pháp trong Quân đội nói chung, trong đó có các VKSQS về việc sắp xếp, hoàn thiện tổ chức bộ máy đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội trong tình hình mới. Theo đó, Bộ Quốc phòng đã triển khai xây dựng Đề án số 3375/ĐA-BQP ngày 19/8/2024 “Nghiên cứu hoàn thiện hệ thống cơ quan tư pháp, thanh tra, pháp chế, phòng chống tội phạm trong Quân đội đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”. Đề án này đã được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phê duyệt tại Quyết định số 3643/QĐ-BQP ngày 19/8/2024. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu xây dựng đề án, VKSQS trung ương đã báo cáo Ban cán sự đảng VKSND tối cao và Thường vụ Quân ủy trung ương đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập mới một số đơn vị thuộc VKSQS.

Ngày 10/7/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành các văn bản gồm: Nghị quyết số 1096/NQ-UBTVQH15 phê chuẩn đề nghị của Viện trưởng VKSND tối cao về việc thành lập đơn vị cấp phòng tại VKSQS trung ương “Phòng Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra án xâm phạm hoạt động tư pháp, tham nhũng, chức vụ trong hoạt động tư pháp”; Nghị quyết số 1097/NQ-UBTVQH15 thành lập VKSQS Quân đoàn 12 và VKSQS khu vực Quân đoàn 12; Nghị quyết số 1098/NQ-UBTVQH15 giao bổ sung số lượng Kiểm sát viên của VKSQS cho các đơn vị mới được thành lập. Tiếp đến, ngày 23/4/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1611/NQ-UBTVQH15 thành lập VKSQS Quân đoàn 34 và VKSQS khu vực Quân đoàn 43 và Nghị quyết số 1610/NQ-UBTVQH15 giao bổ sung số lượng Kiểm sát viên của VKSQS Quân đoàn 34 và VKSQS khu vực Quân đoàn 34.

Thực hiện Kết luận số 50-KL/TW ngày 28/02/2023 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW; Kết luận số 09-KL/TW ngày 24/11/2024 của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW; Kết luận số 126-KL/TW ngày 14/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025; Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; Kết luận số 136-KL/TW về ngày 28/3/2025 Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án: “Tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy VKSND theo định hướng không tổ chức cấp huyện” của Đảng ủy VKSND tối cao, trong đó Bộ Chính trị, Ban Bí thư đồng ý với chủ trương trong Đề án của Đảng ủy VKSND tối cao, trong đề án có nội dung xác định hệ thống VKSQS giữ nguyên về tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn như hiện nay.

Như vậy, đến thời điểm hiện tại, hệ thống VKSQS tăng thêm 04 đơn vị so với 40 đơn vị trước năm 2025, với 44 VKSQS là: 01 VKSQS trung ương, 13 VKSQS quân khu và tương đương, 30 VKSQS khu vực. Có thể thấy, việc tổ chức VKSQS như hiện nay là quá trình được thực hiện từng bước, đi đến hoàn thiện tổ chức bộ máy theo chiến lược cải cách tư pháp trong Quân đội, phù hợp với thực tiễn thực hiện chức năng, nhiệm vụ cũng như bảo đảm phù hợp với tổ chức của Tòa án quân sự. Về biên chế cũng có những bước điều chỉnh về số lượng cho phù hợp với đầu mối các VKSQS, đồng thời chú ý đến nâng cao chất lượng cán bộ.

Trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, nhất là trong những năm vừa qua và trong giai đoạn hiện nay, VKSQS các cấp đã chú trọng tăng cường các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả các khâu công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; kiểm sát điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Hằng năm, triển khai Chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân, Chương trình công tác của VKSQS trung ương, các VKSQS xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện, xác định các khâu đột phá, nhiệm vụ trọng tâm như: “Kiểm sát 100% các tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố phải được thụ lý, xử lý, giải quyết theo quy định của pháp luật”; “Tăng cường trách nhiệm công tố, gắn công tố với hoạt động điều tra”; “Nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa”; “Tăng cường công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án”… Qua đó, chất lượng thực hiện các mặt công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp của VKSQS các cấp ngày càng được nâng lên.

2. Một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong tổ chức và hoạt động của VKSQS. Tiếp tục quán triệt thực hiện nghiêm các chủ trương, quan điểm lãnh đạo trong các nghị quyết của Đảng, chỉ thị, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; về thực hiện cải cách tư pháp trong tình hình mới; về thực hiện đẩy mạnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của VKSQS đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong các cơ quan nhà nước nói chung và trong Quân đội nói riêng. Viện kiểm sát quân sự các cấp cần quán triệt, thực hiện đúng đắn các quan điểm: Công tác kiểm sát phải lấy pháp luật làm căn cứ, đồng thời phải quán triệt đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước để vận dụng một cách sắc bén và kịp thời, sát đúng vào tổ chức và hoạt động của VKSQS. Hơn 64 năm qua, kết quả công tác của VKSQS đã chứng minh và khẳng định trong các điều kiện, hoàn cảnh khác nhau, trong từng giai đoạn xây dựng và phát triển đất nước, VKSQS đã quán triệt, thực hiện và vận dụng đúng đắn, sáng tạo đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước vào quá trình tổ chức và hoạt động của VKSQS.

Hai là, tăng cường công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo, điều hành. Trong tổ chức và hoạt động của VKSQS các cấp, trọng tâm là nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Đây là nhiệm vụ quan trọng, quyết định đến chất lượng, hiệu quả và thực chất trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của VKSQS các cấp. Viện kiểm sát quân sự các cấp cần bám sát Chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân và Chương trình công tác kiểm sát quân sự hằng năm của Viện trưởng VKSQS trung ương để quán triệt, nghiên cứu xây dựng kế hoạch công tác của cơ quan, đơn vị mình phù hợp thực tiễn thực hiện chức năng, nhiệm vụ trên địa bàn. Trên cơ sở đó, chủ động triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp để tăng cường công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo, điều hành và hướng dẫn trong VKSQS cấp mình và VKSQS cấp dưới, thông qua việc ban hành chương trình, kế hoạch, nội dung thông tin, báo cáo công tác kiểm sát quân sự hằng năm. Đồng thời, thực hiện nghiêm túc báo cáo thỉnh thị và nghiên cứu trả lời thỉnh thị về nghiệp vụ kiểm sát, bảo đảm rõ việc, rõ nội dung, có căn cứ thực hiện; phục vụ hiệu quả cho công tác hướng dẫn nghiệp vụ. Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra toàn diện và kiểm tra chuyên đề các khâu nghiệp vụ kiểm sát như tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; kiểm sát điều tra; kiểm sát xét xử; kiểm sát thi hành án. Kiểm tra đột xuất khi phát hiện vi phạm trong hoạt động tố tụng, kịp thời chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm trong từng khâu công tác kiểm sát để cán bộ, Kiểm sát viên các VKSQS khắc phục, rút kinh nghiệm học tập, nâng cao năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được phân công.

Ba là, tăng cường trang thiết bị về công nghệ thông tin, chuyển đổi số thích ứng kịp thời với xu thế và yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Viện kiểm sát quân sự các cấp cần phải phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, VKSND tối cao và chỉ huy đơn vị Quân đội trên địa bàn để triển khai các giải pháp nhằm tăng cường đầu tư mua sắm, trang bị các trang thiết bị về công nghệ thông tin, chuyển đổi số cho VKSQS các cấp. Việc trang bị cần bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp tính chất và nhiệm vụ của công tác kiểm sát quân sự, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay. Đồng thời, cần đẩy mạnh việc nghiên cứu, trang bị các phần mềm trợ lý ảo sử dụng trong phân tích, đánh giá hồ sơ vụ việc, vụ án hình sự; xây dựng phần mềm số hóa hồ sơ nghiệp vụ kiểm sát; chủ động phối hợp xây dựng hệ thống dữ liệu về thống kê tội phạm, thống kê hình sự liên thông để khai thác sử dụng chung, trước hết giữa các VKSQS tiến tới kết nối với các cơ quan tư pháp trong Quân đội. Việc xây dựng môi trường số hiện đại sẽ tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ, Kiểm sát viên cập nhật thường xuyên thông tin pháp luật, cũng như kiến thức chuyên môn sâu về nghiệp vụ để khai thác, sử dụng, vận dụng vào thực hiện nhiệm vụ, qua đó góp phần nâng cao năng lực thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp của VKSQS các cấp.

Bốn là, chú trọng kiện toàn về tổ chức biên chế; nâng cao chất lượng cán bộ, Kiểm sát viên VKSQS các cấp. Phối hợp tốt với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, VKSND tối cao, cấp ủy, chỉ huy đơn vị quân đội cùng cấp làm tốt công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, tạo nguồn cán bộ có chất lượng, đủ điều kiện, tiêu chí, tiêu chuẩn của Quân đội và của ngành Kiểm sát nhân dân, phục vụ tốt cho việc bố trí, sử dụng cán bộ, Kiểm sát viên, bổ nhiệm chức danh, chức vụ của VKSQS các cấp.

Viện kiểm sát quân sự các cấp cần chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng và VKSND tối cao trong việc cử cán bộ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ kiểm sát; ngoại ngữ, công nghệ thông tin, chuyển đổi số, lý luận chính trị, đạo đức công vụ. Thực hiện các biện pháp đồng bộ để nâng cao hơn nữa tỉ lệ cán bộ có trình độ sau đại học, trong đó chú trọng đào tạo, bồi dưỡng phát triển một số cán bộ theo hướng có chuyên môn cao trong lĩnh vực kiểm sát quân sự, có nhiều cán bộ sử dụng thành thạo ít nhất một ngoại ngữ (trong các ngôn ngữ được sử dụng ở Liên hợp quốc) để có thể chủ động, độc lập tham gia vào các vụ án, vụ việc có yếu tố nước ngoài hoặc tham gia vào hoạt động quốc tế khi được Bộ Quốc phòng, VKSND tối cao yêu cầu.

Thường xuyên tổ chức khảo sát, đánh giá nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ về chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị của cán bộ Kiểm sát; tiến hành đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, chuyên môn cho cán bộ Kiểm sát, bảo đảm phù hợp với nhu cầu thực hiện nhiệm vụ trong giai đoạn mới, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp. Bên cạnh đó, phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, VKSND tối cao trong việc cử cán bộ Kiểm sát đi đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về các lĩnh vực như: Tài chính, ngân hàng, đất đai, chứng khoán, đầu tư, ứng dụng công thông tin và sử dụng công nghệ cao… để phục vụ kịp thời việc xử lý, giải quyết các vụ việc, vụ án có liên quan đến những lĩnh vực này. Bởi đây là những lĩnh vực trong những năm gần đây xuất hiện tội phạm và có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp, một số vụ việc có tính chất rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.

Năm là, tiếp tục rà soát, nghiên cứu đề xuất hoàn thiện pháp luật có liên quan đến tổ chức và hoạt động của VKSQS các cấp. Trên cơ sở kết quả thực tiễn thực hiện chức năng, nhiệm vụ và kết quả rà soát văn bản quy phạm pháp luật trong quá trình thi hành pháp luật của VKSQS các cấp, kiến nghị đề xuất hoàn thiện quy định của pháp luật nhằm bảo đảm phù hợp với tổ chức và hoạt động của VKSQS các cấp sau khi thực hiện tổ chức sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, thẩm quyền của VKSND nói chung, trong đó có VKSQS các cấp. Đồng thời, cần kịp thời kiến nghị cấp có thẩm quyền nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan đến tổ chức và hoạt động của VKSQS các cấp, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ, thống nhất để thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao.

Sáu là, làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan tư pháp cùng cấp, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị Quân đội trên địa bàn; tăng cường phối hợp với các cơ quan tư pháp trong Quân đội cùng cấp và VKSND trên địa bàn tổ chức ký quy chế phối hợp trong việc phát hiện, tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm thuộc thẩm quyền. Trên cơ sở quy chế phối hợp đã được ký kết, hằng năm, VKSQS và các cơ quan tư pháp cùng cấp trong Quân đội và VKSND trên địa bàn tổ chức sơ kết, tổng kết công tác phối hợp, rút kinh nghiệm để các cơ quan, đơn vị cùng thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ, quyền hạn thuộc thẩm quyền của mình, đặc biệt sẽ giúp cho VKSQS các cấp làm tốt hơn công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong Quân đội. Bên cạnh đó, cần thường xuyên trao đổi, phối hợp cung cấp thông tin đối với những vụ án, vụ việc thuộc thẩm quyền của các cơ quan tiến hành tố tụng trong và ngoài Quân đội; đồng thời, trao đổi những hạn chế, thiếu sót, vướng mắc trong việc xử lý nguồn tin về tội phạm; kiểm sát điều tra, thu thập chứng cứ, thực hiện thủ tục tố tụng, không để kéo dài làm ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ việc, vụ án hình sự.

Tăng cường quan hệ với cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị các cấp trong Quân đội trên địa bàn, các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan tư pháp ngoài Quân đội trong triển khai thực hiện việc phát hiện, phòng ngừa, đấu tranh kịp thời và có hiệu quả với tội phạm, vi phạm pháp luật. Cùng với tăng cường quan hệ trong công tác, VKSQS các cấp cần phải bảo đảm giữ vững vị trí, vai trò, thực hiện đúng nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của mình trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Qua việc xây dựng và tăng cường mối quan hệ công tác dựa trên sự phối hợp của các cơ quan, đơn vị sẽ góp phần giúp nâng cao năng lực thực hiện chức năng, nhiệm vụ hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp của VKSQS trong tình hình mới.

-----------------------------------------------------

(1) Xem: Điều 1, Điều 2, Điều 4 Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 1986.

(2) Xem: Điều 1, Điều 2, Điều 27 Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 2002.