VKSND thành phố Vĩnh Yên kiến nghị phòng ngừa trong hoạt động "tín dụng đen"

Thông qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử sơ thẩm án hình sự trong thời gian qua, VKSND thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc nhận thấy hoạt động “tín dụng đen” ngày càng gia tăng, trong đó nổi lên là tình trạng cho vay nặng lãi, siết nợ theo kiểu “xã hội đen” đang diễn biến hết sức phức tạp và dẫn đến nhiều hậu quả khó lường, đây là một trong những nguyên nhân phát sinh, gia tăng của hàng loạt các tội phạm khác như cướp tài sản, cưỡng đoạt tài sản, bắt giữ người trái pháp luật… gây tâm lý hoang mang, lo lắng trong quần chúng nhân dân và ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh trật tự tại địa phương. Trong năm 2017, Cơ quan tiến hành tố tụng thành phố Vĩnh Yên đã khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử nghiêm minh đối với 05 vụ án, 22 bị can về các tội “Cướp tài sản”, “Cưỡng đoạt tài sản” và “Bắt giữ người trái phép luật” từ việc đòi nợ.

Nguyên nhân dẫn đến gia tăng các tội cướp tài sản, cưỡng đoạt tài sản và bắt giữ người trái pháp luật từ hoạt động vay nợ “tín dụng đen” là do:

Người đi vay “tín dụng đen” đều là những người làm nghề tự do, không có nghề nghiệp ổn định, không có tài sản thế chấp, không có mục đích vay vốn chính đáng hoặc do sống ở nông thôn, ít giao tiếp nên ngại tiếp xúc với nhân viên ngân hàng nên khó vay vốn ngân hàng trong khi đó các cửa hàng dịch vụ cầm đồ ngày càng nhiều, thủ tục thực hiện vay và cho vay rất đơn giản, thậm chí không cần thế chấp tài sản để đảm bảo, chỉ cần viết tay hoặc đánh máy giấy vay tiền thể hiện nội dung vay mượn giữa bên cho vay và bên vay với các thông tin sơ sài, chủ yếu dựa vào lòng tin; người cho vay ham lãi suất cao;

Do sự thiếu tỉnh táo và thiếu hiểu biết pháp luật của người dân khi tham gia “tín dụng đen”, trong bối cảnh kinh tế suy thoái thì việc vay tiền với lãi suất cao, khả năng vay để đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh và thu được lợi nhuận đủ để trả cho khoản lãi suất cao như vậy là rất thấp, nhiều khả năng dẫn đến nợ nần chồng chất, lãi mẹ đẻ lãi con nên không có khả năng trả được nợ;

Chế tài của pháp luật về nghĩa vụ trả nợ chưa đủ mạnh, nên một số đối tượng đã cố tình lách luật, cố tình không trả nợ; khi có tranh chấp về việc nợ nần dẫn đến khởi kiện tại Tòa án dân sự, thì trình tự, thủ tục giải quyết một vụ kiện dân sự diễn ra khá lâu khiến cho chủ nợ không muốn khởi kiện con nợ ra tòa.

Có vụ kiện đòi nợ kéo dài nhiều năm, phải qua các phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm, rồi giám đốc thẩm, tái thẩm… Ngay cả khi bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng các con nợ vẫn cố tình không chịu trả, trong khi các cơ quan chức năng vẫn không có chế tài đủ mạnh để buộc con nợ trả nợ. Chủ nợ vừa mất tiền án phí, vừa không lấy được nợ, vì vậy để thu hồi nợ nhanh, các chủ nợ đành phải chọn cách thuê các băng nhóm giang hồ để gây áp lực buộc con nợ phải trả.

Một số trường hợp có dấu hiệu của tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” nhưng khó xử lý theo điều luật vì không thỏa mãn các dấu hiệu khách quan của tội phạm trên, làm cho các con nợ mặc dù có đủ điều kiện kinh tế để trả nợ nhưng coi thường pháp luật, lách luật, chây ì, không trả nợ… dẫn đến các chủ nợ phải thuê hoặc nhờ các đối tượng để đòi nợ. Mặt khác, sau thời gian dài không đòi được nợ, chủ nợ thường có tâm lý đòi được chừng nào hay chừng đó nên đã thuê các đối tượng đòi nợ với thù lao cao. Vì lợi nhuận hấp dẫn, nên nhóm tội phạm sẽ đánh đổi bằng mọi cách để đòi được nợ như dùng sức ép, khủng bố tinh thần con nợ …

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn hoạt động tội phạm liên quan đến “tín dụng đen” trên địa bàn trong thời gian tới, VKSND thành phố Vĩnh Yên đã ban hành kiến nghị đối với ông Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Vĩnh Yên chỉ đạo thực hiện một số biện pháp:

1. Có kế hoạch đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ và nhân dân trong việc chấp hành chính sách tài chính, quy định của pháp luật về giao dịch, vay mượn, huy động, sử dụng vốn an toàn, đồng thời hiểu được những hậu quả có thể xảy ra trong việc tham gia vào hoạt động “tín dụng đen” để có kế hoạch cụ thể trong việc vay và trả nợ. Thường xuyên phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, khu dân cư an toàn về an ninh trật tự; không cầm cố tài sản với mục đích không rõ ràng; không trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia hoạt động cho vay lãi nặng, “tín dụng đen”, lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ để vi phạm pháp luật.

2. Chỉ đạo Công an thành phố Vĩnh Yên chủ động nắm chắc tình hình địa bàn, kịp thời phát hiện và tập trung đấu tranh triệt phá các đối tượng, ổ nhóm có hoạt động cho vay lãi nặng, “tín dụng đen”, lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ vi phạm pháp luật, nhất là các băng nhóm tội phạm có biểu hiện hoạt động bảo kê, xiết nợ, đòi nợ thuê hoặc có hoạt động “tín dụng đen”, cho vay lãi nặng. Thường xuyên mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm; triệt xóa các điểm, tụ điểm phức tạp về tệ nạn xã hội trên địa bàn thành phố; Siết chặt quản lý, tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ; Tích cực tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm, nhất là những đối tượng có biểu hiện huy động vốn của nhiều người với số lượng lớn hoặc chuyên cho vay lãi nặng.

3. Chỉ đạo Phòng Tài chính - Kế hoạch thành phố thẩm định chặt chẽ hồ sơ cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đối với các hộ kinh doanh dịch vụ cầm đồ; phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức hậu kiểm và kiên quyết thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đối với những cơ sở vi phạm theo quy định của pháp luật.

4. Chỉ đạo Phòng tư pháp, Phòng giáo dục đào tạo; Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật thành phố và các ban, ngành, đoàn thể, chính quyền các phường, xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến văn bản quy phạm pháp luật về đảm bảo an ninh trật tự, nhất là chế tài xử lý đối với các hành vi cho vay lãi nặng, hoạt động tín dụng đen, lợi dụng lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ vi phạm pháp luật để cán bộ, đảng viên và nhân dân nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, tự phòng ngừa, bảo vệ và tích cực tham gia phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm. Đồng thời yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức chấp hành nghiêm pháp luật về giao dịch, vay mượn, huy động, sử dụng vốn an toàn, nghiêm cấm việc tham gia hoạt động “tín dụng đen”, cho vay lãi nặng, kinh doanh dịch vụ cầm đồ để vi phạm pháp luật; khi có tranh chấp về việc vay nợ nên chọn cách đòi nợ văn minh thông qua cơ quan Tòa án để được giải quyết đúng pháp luật, không nên tự tổ chức đòi nợ theo kiểu xã hội đen; Thông tin rộng rãi, kịp thời về các hoạt động vay vốn ưu đãi, các quỹ hỗ trợ của Nhà nước để nhân dân biết và tiếp cận nguồn vốn vay, quan tâm, sâu sát đoàn viên, hội viên để kịp thời phát hiện và hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn, có nhu cầu vay vốn chính đáng hoặc hướng dẫn họ vay vốn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính hợp pháp.

5. Chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể, chính quyền cơ sở phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an tăng cường quản lý, giáo dục thanh thiếu niên trên địa bàn, yêu cầu cam kết chấp hành nghiêm pháp luật, không vi phạm pháp luật, mắc tệ nạn xã hội, không cầm cố tài sản, vay tiền của các cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, “tín dụng đen”, cho vay lãi nặng, phòng ngừa vi phạm.

Cao Thị Thanh Huyền