Tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật
Ngày đăng : 11:50, 10/11/2025
Nghị định 289/2025/NĐ-CP quy định rõ danh mục nhiệm vụ, hoạt động và định mức khoán chi cho từng nhiệm vụ, hoạt động trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, điều ước quốc tế thuộc thẩm quyền Chính phủ; đồng thời quy định cụ thể về định mức khoán chi đối với các nhiệm vụ, hoạt động nghiên cứu chiến lược, chính sách, tổ chức thi hành pháp luật; tổ chức và hoạt động của Quỹ hỗ trợ xây dựng chính sách, pháp luật; cũng như cơ chế thu hút, sử dụng tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện các nhiệm vụ, hoạt động trong lĩnh vực này.
Một trong những điểm nổi bật của Nghị định 289/2025/NĐ-CP là việc quy định định mức khoán chi cụ thể cho từng nhóm nhiệm vụ, hoạt động, bảo đảm tính chủ động, minh bạch và hiệu quả trong sử dụng ngân sách. Các định mức này được thiết kế theo hướng linh hoạt, gắn trách nhiệm với kết quả, thay thế cơ chế cấp phát dàn trải, hình thức trước đây, từ đó khuyến khích sáng kiến, tăng cường trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân được giao thực hiện nhiệm vụ.
Đáng chú ý, Nghị định quy định chi tiết về tổ chức và hoạt động của Quỹ hỗ trợ xây dựng chính sách, pháp luật – một thiết chế tài chính mới, có ý nghĩa đặc biệt trong việc tạo nguồn lực bền vững cho công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật. Quỹ là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, trực thuộc Bộ Tư pháp, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản riêng, chịu trách nhiệm trước pháp luật về toàn bộ hoạt động tài chính và chuyên môn.
Nguồn tài chính của Quỹ được bảo đảm từ ngân sách nhà nước và các nguồn hợp pháp khác, trong đó mức cấp từ ngân sách hằng năm không vượt quá 300 tỷ đồng, trên cơ sở đề xuất của Bộ Tư pháp và khả năng cân đối của ngân sách quốc gia. Bên cạnh đó, Quỹ có thể tiếp nhận các khoản hỗ trợ hợp pháp từ tổ chức, cá nhân trong nước, bao gồm hỗ trợ chuyên đề hoặc không chuyên đề; được hưởng lãi tiền gửi tại ngân hàng thương mại, cùng các nguồn tài chính hợp pháp khác.
Cơ cấu tổ chức của Quỹ cũng được quy định chặt chẽ: Hội đồng quản lý Quỹ do Bộ trưởng Bộ Tư pháp thành lập, có nhiệm kỳ 5 năm, hoạt động kiêm nhiệm, chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược, kế hoạch tài chính, phê duyệt các dự án, nhiệm vụ, hoạt động được hỗ trợ. Cơ quan quản lý Quỹ là bộ phận thường trực, giúp việc Hội đồng trong quản lý điều hành, bảo đảm mọi hoạt động của Quỹ tuân thủ pháp luật, công khai, minh bạch, phục vụ mục tiêu chung là nâng cao chất lượng chính sách, pháp luật, thúc đẩy đổi mới thể chế.
Cùng với đó, Nghị định quy định rõ quyền hạn của Quỹ trong xét duyệt, tài trợ, hỗ trợ các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng chính sách, pháp luật, cũng như trách nhiệm huy động, quản lý, sử dụng nguồn tài chính đúng quy định. Đây là bước tiến quan trọng trong thể chế hóa chủ trương xã hội hóa công tác xây dựng pháp luật, huy động trí tuệ và nguồn lực của toàn xã hội vào công cuộc hoàn thiện hệ thống pháp luật quốc gia.
Một điểm nhấn khác của Nghị định 289/2025/NĐ-CP là các chính sách thu hút, sử dụng tổ chức và cá nhân có trình độ cao tham gia vào hoạt động xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật. Đây là nội dung thể hiện rõ tinh thần “lấy con người làm trung tâm của cải cách thể chế”, coi nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định để nâng tầm tư duy lập pháp, hành pháp và tư pháp trong giai đoạn phát triển mới.
Theo đó, Nghị định quy định cụ thể về cơ chế thu hút, xét tuyển, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm thực tiễn về pháp luật quốc tế, giải quyết tranh chấp quốc tế, cũng như cơ chế đưa chuyên gia Việt Nam vào làm việc tại các tổ chức pháp lý, cơ quan tài phán quốc tế. Đây là bước đi chiến lược nhằm chủ động hội nhập, nâng cao năng lực pháp lý quốc gia trong xử lý các vấn đề quốc tế phức tạp, bảo vệ lợi ích chính đáng của Nhà nước, doanh nghiệp và công dân Việt Nam.
Việc xét tuyển, sử dụng chuyên gia được thực hiện theo chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài của Đảng và Nhà nước, bảo đảm công khai, minh bạch, gắn với yêu cầu công việc và năng lực thực tế. Chính phủ cũng quy định rõ chế độ, chính sách đối với người được cử đi đào tạo, bồi dưỡng – trong thời gian học tập vẫn được giữ nguyên chế độ, hưởng quyền lợi theo quy định; trường hợp học ở địa phương, quốc gia khác được hưởng chế độ như đi công tác, trừ khi đã được tài trợ từ nguồn hợp pháp khác.