VKSND tỉnh Bình Định kháng nghị vụ án "tranh chấp đòi lại quyền sử dụng đất"

Ngày 5/6/2025, TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã ban hành Quyết định số 1713/2025/QĐ-PT, quyết định đưa ra xét xử phúc thẩm công khai bằng hình thức trực tuyến đối với vụ án dân sự số 39/2025/TLPT-DS ngày 5/2/2025 về việc “Tranh chấp đòi lại quyền sử dụng đất và yêu cầu huỷ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là ông Nguyễn Hữu Huân (sinh năm 1958, ngụ quận Tân Bình, TP. HCM) và bị đơn là bà Đinh Thị Hợi (sinh năm 1942; ngụ huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định). Dự kiến, phiên toà xét xử phúc thẩm vụ án này sẽ diễn ra vào lúc 7 giờ 30 phút, ngày 20/6/2025 tại điểm cầu trung tâm là Phòng xét xử 301 thuộc TAND cấp cao tại Đà Nẵng.

Lý do TAND cấp cao tại Đà Nẵng tiến hành xét xử phúc thẩm vụ án này vì có Quyết định kháng nghị của Viện trưởng VKSND tỉnh Bình Định một phần Bản án dân sự sơ thẩm số 17/2024/DS-ST ngày 26/9/2024 của TAND tỉnh Bình Định và kháng cáo của nguyên đơn, bị đơn cùng người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gồm bà Nguyễn Thị Huỳnh Nga, bà Nguyễn Thị Cư Trinh và ông Nguyễn Hữu Cẩm.

Nội dung vụ án:

Theo thông tin Bản án dân sự sơ thẩm số 17/2024/DS-ST, nguồn gốc đất tranh chấp (thửa đất số 138, tờ bản đồ số 42, diện tích 718,4m² tại thôn Lộc Khánh, xã Cát Hưng, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định) là do ông, bà của ông Huân khai hoang để lại. Sau ngày 30/4/1975, cha của ông Huân là ông Nguyễn Hữu Chi về quê tại thôn Lộc Khánh khai vỡ, dọn dẹp và xây nhà để ở trên mảnh vườn của ông bà để lại là thửa đất 192 và 193, tờ bản đồ số 10 xã Cát Hưng (gồm cả thửa đất số 138 nêu trên).

Cùng trong khoảng thời gian từ sau năm 1975 - 1992, chú của ông Huân là ông Nguyễn Hửu Cẩn cũng về xây dựng nhà kế bên nhà cha ông Huân, trong khu vườn mà cha ông Huân đang ở. Đến năm 1992 - 1993, vì già yếu bệnh tật nên ông Chi vào Sài Gòn ở với ông Huân và sống tới năm 2005 thì chết.

Từ năm 1993 - 1996, khi được Nhà nước yêu cầu kê khai đất đai để cấp GCN QSDĐ thổ cư và cân đối giao quyền sử dụng đất nông nghiệp, ông Cẩn (người được ông Chi nhờ quản lý ngôi nhà và mảnh vườn nơi ông từng ở) đã kê khai toàn bộ nhà, đất của ông Chi và đã được Nhà nước cấp GCN QSDĐ cho hộ ông Cẩn. Đến năm 2014, ông Cẩn tách làm 2 thửa gồm: phần nhà, đất của cha ông Huân là thửa đất số 138 và phần đất, nhà của ông Cẩn là thửa đất số 282, cùng tờ bản đồ số 42 xã Cát Hưng, huyện Phù Cát.

Đến năm 2019, theo nguyện vọng của ông Chi lúc còn sống, ông Huân về quê yêu cầu ông Cẩn giao lại phần nhà đất của cha ông, để ông Huân xây nhà từ đường thờ cúng ông bà. Ông Cẩn đồng ý với yêu cầu này, tuy nhiên trong khi chưa làm xong thủ tục chuyển nhượng thì ông Cẩn chết. Sau đó, vợ ông Cẩn (bị đơn trong vụ án này) và các con không chịu chuyển nhượng, không trả lại đất cho ông Huân.

Ông Huân đã khởi kiện yêu cầu Toà án giải quyết các yêu cầu: Huỷ GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liền với đất tại GCN số CH10645 do UBND huyện Phù Cát cấp ngày 5/9/2014 đối với thửa đất số 138, có diện tích 718,4m² cho hộ ông Nguyễn Hữu Cẩn và bà Đinh Thị Hợi; buộc bà Đinh Thị Hợi và những người có liên quan trong gia đình bà trả lại 718,4m² đất thuộc thửa số đất số 138 cho các anh, chị, em trong gia đình ông Huân được quyền sử dụng đất.

Tại Bản án số 17/2024/DS-ST ngày 26/9/2024 của TAND tỉnh Bình Định đã quyết định: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là ông Nguyễn Hữu Huân; Không chấp nhận phản bác của bị đơn và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan phía bị đơn về việc không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.

Căn cứ kháng nghị:

Tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 712/QĐ-VKS-DS ngày 10/10/2024, Viện trưởng VKSND tỉnh Bình Định xét thấy: Theo Công văn số 951/CV-UBND ngày 24/9/2024 cùa UBND xã Cát Hưng, huyện Phù Cát, tinh Bình Định cung cấp: Tại thời điểm cân đối giao quyền sử dụng đất theo Nghị định số 64/ND-CP ngày 29/7/1993 của Chính phủ, hộ ông Nguyễn Hữu Cẩn có 7 nhân khầu, gồm: bà Hợi, ông Cẩn, chị Trinh, chị Kiều, anh Tùng, chị Hiền, chị Vi được UBND huyện Phù Cát cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 1160/QSDĐ/E14 ngày 17/9/1996, trong đó có thửa đất 193, diện tích 970m² (gồm 300m² đất ở và 670m² đất vườn). Năm 2014, theo bản đồ địa chính dự án Vlap thì thửa đất 193 đo đạc lại có số hiệu 138, diện tích 718,4m² (đất ở 180m², đất trồng cây hàng năm khác 538,4m²) được cấp lại GCNQSD đất cho hộ ông Nguyễn Hữu Cẩn và bà Đinh Thị Hợi. Việc cấp đất theo NĐ 64/CP ngày 27/8/1993 của Chính phủ thì nhà nước chỉ cân đối giao quyền sử dụng đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài, vào mục đích sản xuất nông nghiệp. Do đó, phần diện tích 538,4m² đất trồng cây hàng năm đã được nhà nước cân đối giao quyền cho hộ ông Cẩn nên phần diện tích đất nông nghiệp này thuộc quyền sử dụng của hộ ông Cẩn. Tuy nhiên, Tòa án cấp sơ thẩm chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn ông Nguyễn Hữu Huân, buộc gia đình bà Đinh Thị Hợi trả lại toàn bộ thửa đất 138, tờ bản đồ số 42, diện tích 718,4m² (trong đó có 538,4m² đất trồng cây hàng năm) đã được cân đối giao quyền cho hộ gia đình ông Cẩn là không đúng theo quy định của pháp luật, ảnh hưởng quyền lợi của 7 người nêu trên trong hộ gia đình bà Hợi.

Do vậy, Viện trưởng VKSND tỉnh Bình Định quyết định kháng nghị một phần Bản án dân sự sơ thẩm số 17/2024/DS-ST ngày 26/9/2024 của TAND tỉnh Bình Định, đề nghị TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng sửa một phần bán án dân sự sơ thẩm theo nội dung nêu trên.

Thửa đất số 138, tờ bản đồ số 42, diện tích 718,4m2 tại thôn Lộc Khánh, xã Cát Hưng, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định liên quan đến vụ án tranh chấp đất ở Bình Định.

Ngoài ra, liên quan đến vụ án này, trong Đơn kháng cáo (bổ sung và thay đổi) ngày 16/6/2025 gửi đến Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng và HĐXX phúc thẩm TAND cấp cao tại Đà Nẵng, bị đơn và những nguời có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan phía bị đơn cũng đã kháng cáo toàn bộ Bản án dân sự sơ thẩm 17/2024/DS-ST, với lý do: HĐXX cấp sơ thẩm chưa xem xét một cách đầy đủ, toàn diện về nguồn gốc đất tranh chấp; Tòa án cấp sơ thẩm nhận định tại thời điểm kê khai quyền sử dụng đất để được cấp GCN QSDĐ, hộ gia đình ông Cẩn đã không kê khai ngôi nhà của ông Nguyễn Hữu Chi nhằm được cấp GCN nguyên mảnh vườn là không xác thực, sai bản chất hồ sơ vụ án. Trong khi đó, việc kê khai được thực hiện ở cả hai mốc thời gian (là năm 1996 và năm 2014) đều không có căn nhà nào của ông Chi trên đất tồn tại.

Phía bị đơn còn cho rằng, Tòa án cấp sơ thẩm nhận định việc ông Cẩn công nhận đứng tên kê khai hộ cho ông Chi trong suốt quá trình Nhà nước cấp GCN QSDĐ là không có căn cứ, không xem xét đầy đủ tài liệu, nội dung của vụ án.

Do vậy, phía bị đơn đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm xem xét bác bỏ các kết luận của Tòa sơ thẩm. Đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm, HĐXX phúc thẩm cho tiến hành xác minh tài sản trên khu đất, nhằm tránh gây ra hậu quả nghiêm trọng, không đúng sự thật, gây ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các đương sự và đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Hưng Lê