Kiên quyết khắc phục tâm lý nể nang, ngại va chạm, dẫn đến bỏ lọt vi phạm

Ngày 26/12/2024, VKSND tối cao (Vụ 10) ban hành hướng dẫn số 28/HD-VKSTC về công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật năm 2025. Theo hướng dẫn này, công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động được xác định là nhiệm vụ trọng tâm đột phá năm 2025; trong đó, tập trung nâng cao tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm án hành chính được Tòa án chấp nhận, giảm tỷ lệ án hủy, sửa có trách nhiệm của Viện kiểm sát. Thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác, tạo chuyển biến tích cực, phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong thực thi nhiệm vụ; đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành, công tác chuyên môn, nghiệp vụ trong lĩnh vực này.

Kiên quyết khắc phục tâm lý nề nang, ngại va chạm, dẫn đến bỏ lọt vi phạm

Viện trưởng VKSND cấp cao, cấp tỉnh, cấp huyện quán triệt đầy đủ, kịp thời về vị trí, vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, ý thức trách nhiệm, phẩm chất, đạo đức trong thực thi nhiệm vụ khâu công tác này; các quy định của pháp luật, án lệ, các chỉ thị, quy chế, quy định, hướng dẫn của ngành Kiểm sát nhân dân liên quan đến công tác.

Đồng thời, tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo của Viện trưởng VKSND tối cao yêu cầu Viện trưởng VKSND các cấp trực tiếp chịu trách nhiệm trong lĩnh vực công tác này; tổ chức chỉ đạo, đổi mới phương pháp quản lý, phân công nhiệm vụ hợp lý, phù hợp với năng lực, sở trường của từng Kiểm sát viên, công chức, thường xuyên sâu sát, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện, bảo đảm đạt và vượt các chỉ tiêu công tác của Quốc hội và của Ngành. Kiên quyết khắc phục tâm lý nể nang, ngại va chạm, dẫn đến bỏ lọt vi phạm; tăng cường kiến nghị khắc phục và phòng ngừa vi phạm; không chạy theo số lượng, nâng cao chất lượng kháng nghị, nhất là kháng nghị phúc thẩm ngang cấp.

VKSND các cấp phải đánh giá, phân tích nguyên nhân, lý do đối với từng trường hợp kháng nghị của Viện kiểm sát không được Tòa án chấp nhận; những trường hợp do áp dụng pháp luật thiếu chính xác dẫn đến quyết định kháng nghị không đủ căn cứ hoặc không cần thiết; những trường hợp do nhận thức của Tòa án trong việc áp dụng pháp luật để làm căn cứ xem xét trách nhiệm, đánh giá, xếp loại đối với tập thể, cá nhân trong năm. Đối với kháng nghị được Tòa án xét xử chấp nhận, cần tổng hợp thông báo cho Viện kiểm sát cấp dưới tham khảo, rút kinh nghiệm.

Có kế hoạch xây dựng đội ngũ công chức, Kiểm sát viên bảo đảm đáp ứng được yêu cầu công việc, ổn định, có tính kế thừa. Chỉ luân chuyển, điều động Kiểm sát viên giỏi của khâu công tác này khi đã có nhân sự có năng lực tương đương thay thế; có chính sách khích lệ, động viên thông qua việc quy hoạch, tạo điều kiện học tập, bổ nhiệm, bố trí chức vụ lãnh đạo quản lý đối với đội ngũ công chức, Kiểm sát viên làm trong lĩnh vực công tác này.

Đặc biệt, VKSND các cấp chủ động triển khai thực hiện nhiệm vụ về khởi kiện công ích để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng và của những người yếu thế theo các Đề án của VKSND tối cao khi được giao.

Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát

Kiểm sát viên, công chức phải thường xuyên, chủ động nghiên cứu, nắm chắc, cập nhật quy định của pháp luật, của Ngành liên quan trực tiếp đến nội dung công tác về lĩnh vực kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật; tích lũy kinh nghiệm, kỹ năng nghiệp vụ, nâng cao chất lượng nghiên cứu hồ sơ vụ việc, lập hồ sơ kiểm sát, xây dựng báo cáo đề xuất, bài phát biểu; chủ động báo cáo, đề xuất xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ để thực hiện quyền kháng nghị; nâng cao kỹ năng hỏi tại phiên tòa, kỹ năng phát biểu quan điểm giải quyết vụ án, vụ việc, bảo vệ kháng nghị của Viện kiểm sát; kịp thời phát hiện các vi phạm của Tòa án và các cơ quan liên quan để thực hiện quyền kiến nghị. Theo dõi chặt chẽ những vụ việc Tòa án tạm đình chỉ, đôn đốc Tòa án kịp thời giải quyết đối với những vụ việc mà lý do tạm đình chỉ không còn.

Đối với những vụ việc có báo cáo đề xuất kháng nghị, vụ việc phức tạp, vụ việc có nhiều quan điểm khác nhau, vụ việc được dư luận xã hội quan tâm, vụ việc liên quan đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích của người yếu thế... đơn vị phải tổ chức họp, thảo luận hoặc lấy ý kiến của Ủy ban kiểm sát. Viện trưởng nghe báo cáo trực tiếp và cho ý kiến đối với những vụ việc trên, quyết định việc kháng nghị, kiến nghị. Phân công vụ việc phức tạp cho Kiểm sát viên có năng lực, kinh nghiệm; tổ chức làm việc nhóm, lãnh đạo đơn vị thường xuyên theo dõi, đôn đốc tiến độ, kết quả thực hiện nhiệm vụ.

Nâng cao chất lượng thực hiện quyền yêu cầu, kiến nghị

VKSND các cấp nâng cao hiệu quả phát hiện vi phạm để thực hiện quyền yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị. Nghiên cứu kỹ hồ sơ, lựa chọn quyết định kháng nghị những bản án, quyết định có vi phạm nghiêm trọng, rõ ràng; việc kháng nghị có căn cứ, tính thuyết phục cao, bảo đảm chất lượng kháng nghị, không chạy theo số lượng; chú trọng kiến nghị phòng ngừa, kiến nghị tổng hợp vi phạm pháp luật, yêu cầu chấn chỉnh, khắc phục thiếu sót, vi phạm.

Nâng cao kỹ năng xây dựng quyết định kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm đảm bảo quy định về hình thức theo biểu mẫu tố tụng của Ngành; nội dung kháng nghị có căn cứ, đúng quy định pháp luật, lập luận chặt chẽ, sắc bén, có tính thuyết phục cao, nhằm nâng cao tỷ lệ kháng nghị được chấp nhận và giảm tỷ lệ bản án, quyết định bị Tòa án cấp trên hủy, sửa mà không có kháng nghị của Viện kiểm sát. Tăng cường kháng nghị phúc thẩm, đặc biệt là kháng nghị phúc thẩm án hành chính; trường hợp khi phát hiện bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật có vi phạm pháp luật, nếu không còn đủ thời gian để kháng nghị phúc thẩm thì thông báo bản án, quyết định có vi phạm ngay cho Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp để xem xét kháng nghị phúc thẩm; trường hợp bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, nếu phát hiện vi phạm thì thông báo đề nghị VKSND có thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.

Khi tham gia phiên tòa, phiên họp, Kiểm sát viên phải nghiên cứu, nắm chắc hồ sơ vụ việc, chuẩn bị đủ các tài liệu, chứng cứ và văn bản pháp luật có liên quan để thuận lợi cho việc phát biểu quan điểm tại phiên tòa, phiên họp; bảo vệ quan điểm kháng nghị của Viện kiểm sát và chủ động xử lý linh hoạt tình huống liên quan đến việc thay đổi, bổ sung, rút kháng nghị theo quy định.

Tiếp nhận, phân loại, xử lý và thụ lý giải quyết kịp thời, đúng tiến độ đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm theo đúng quy định của pháp luật và của Ngành. Đối với những đơn do cơ quan Đảng, Nhà nước kiến nghị, yêu cầu xem xét; đơn sắp hết thời hạn kháng nghị; đơn bức xúc, kéo dài thì phải khẩn trương nghiên cứu, báo cáo, đề xuất ngay với lãnh đạo đơn vị để chỉ đạo tập trung xem xét, giải quyết kịp thời. Tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; đảm bảo tỷ lệ giải quyết đơn đạt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội và của Ngành.

Tăng cường công tác phối hợp

VKSND các cấp tăng cường phối hợp trao đổi, nghiên cứu cho ý kiến trước khi quyết định kháng nghị; trao đổi trước khi rút kháng nghị hoặc không chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát cấp dưới; tổ chức rút kinh nghiệm giữa Viện kiểm sát các cấp; chủ động xây dựng quan hệ phối hợp công tác với Tòa án và các cơ quan liên quan nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình giải quyết vụ việc; tăng cường trao đổi với Tòa án theo hướng linh hoạt, chủ động nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong đánh giá chứng cứ, áp dụng pháp luật để thống nhất quan điểm áp dụng pháp luật trong giải quyết vụ việc; phối hợp với Tòa án về việc chuyển các văn bản tố tụng, các tài liệu phát sinh trước khi mở phiên tòa và trong việc tổ chức các phiên tòa để hạn chế việc hoãn phiên tòa nhiều lần, lần, kéo dài gây khó khăn cho người dân và các cơ quan, tổ chức khác khi tham gia tố tụng.

Ngoài ra, VKSND các cấp chủ động tham mưu cho Cấp ủy, phối hợp với chính quyền địa phương trong việc ban hành và tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách trong quản lý hành chính Nhà nước để hạn chế đến mức tối đa khiếu kiện, nhằm đảm bảo trật tự quản lý hành chính, lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Trịnh Quyết