Ký ức một phiên tòa
Ngày đăng : 08:50, 28/05/2024
Ngày ấy, một ngày nắng cuối thu năm 2004, cách đây vừa đủ 20 năm, tôi có dịp vào dự một cuộc họp tại Trại giam Hoàng Tiến - Bộ Công an. Trại đóng trên địa bàn thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Tôi đang bước trên sân, qua Phân trại giam số I, đi dưới cái nắng thu vàng, từng đợt gió khô ùa qua, lòng tôi tràn bao cảm xúc. Từng nhóm các phạm nhân đi lướt qua tôi. Họ là những người phạm tội, đã bị xét xử, giờ đang chấp hành án tại Trại giam Hoàng Tiến. Họ cất tiếng chào, tôi nhẹ nhàng đáp lại, vừa trả lời họ vừa suy nghĩ miên man. Chợt, có tiếng một người cất lên chào tôi, có lẽ câu chào thật to làm tôi giật mình:
- Con chào ông ạ!
Tôi vội hướng ánh mắt về phía người này, còn chưa kịp nhận ra ai thì người ấy bước nhanh đến, quỳ xuống bên cạnh tôi, cúi lạy và nói liền một mạch:
- Con cảm ơn ông, cảm ơn vì ông đã tham gia phiên tòa xét xử con 2 năm về trước. Ông còn nhớ con không? Con tên Trần Văn P, phạm tội “Trộm cắp tài sản”, bị xử 3 năm tù ạ. Con là người đã trộm cắp cái xe mô tô Lead trong sân bệnh viện đa khoa huyện N.G ạ…
Thực ra, tôi còn chưa nhớ ra được chuyện gì. Nhưng khi thấy người này quỳ xuống, nói liền một mạch, tôi vội bảo:
- Được rồi, có chuyện gì thì anh cứ đứng lên, không phải quỳ thế. Tôi còn chưa nhớ ra anh là ai đâu.
Các phạm nhân khác tròn mắt nhìn anh ta, rồi lại nhìn sang tôi, không hiểu chuyện gì.
Mọi thứ lướt nhanh trong đầu và tôi đã nhớ lại vụ án tôi tham gia thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử tại phiên tòa 3 năm về trước. Vì vụ án này có những tình tiết khó quên, và diễn biến phiên xét xử bị cáo Trần Văn P cũng có nhiều nội dung đáng nhớ.
*****
Đúng 8h, bị cáo Trần Văn P được các cán bộ hỗ trợ tư pháp dẫn giải đến phiên tòa. Ngồi tại bàn Kiểm sát viên thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử vụ án, tôi nhận ra bị cáo có thái độ lỳ lợm khác thường. Ánh mắt sắc nhọn, bị cáo lướt một vòng qua tất cả mọi người, rồi cúi gằm xuống. Bị cáo P bị xét xử lần này thuộc trường hợp tái phạm nguy hiểm.
8h15’, phiên tòa bắt đầu.
Sau phần thủ tục, Kiểm sát viên công bố cáo trạng, đến phần xét hỏi. Tuy nhiên, khi chủ tọa vừa đặt câu hỏi thì bị cáo cãi phăng hành vi của mình. Bị cáo khai rằng, bị cáo không trộm, bị cáo chỉ xê dịch cái xe ra khỏi vị trí cũ thôi, bị cáo chưa lấy mà do đồng bọn lấy. Trước tình huống này, Chủ tọa phiên tòa đã đề nghị Kiểm sát viên xét hỏi.
- Bị cáo cho Hội đồng xét xử biết: Chiếc xe mô tô Lead thuộc quyền sở hữu của ai? Bị cáo có biết vì sao mà 12h đêm, chủ tài sản lại dựng xe dưới sân bệnh viện mà không kịp gửi xe vào nơi trông giữ? Bị cáo có biết người nhà của họ vừa bị tai nạn giao thông và khi họ từ tầng hai bệnh viện xuống tìm xe bị mất thì người nhà của họ đã tắt thở không? Nếu gia đình bị cáo có người phải đi cấp cứu mà kẻ gian cũng lấy mất phương tiện thì bị cáo nghĩ sao?...
Cả hội trường xét xử lặng đi. Đây là những tình tiết nằm ngoài nội dung vụ án mà hôm nay, khi nghe Kiểm sát viên hỏi, cả Hội đồng xét xử, bị cáo và những người tham dự phiên tòa mới biết được.
Nghe Kiểm sát viên hỏi đến đây, bị cáo Trần Văn P bật khóc. Tự dưng bị cáo khai một mạch, rồi cúi gằm xuống. Sau một lúc, bị cáo ngẩng lên, nói rằng bị cáo cũng có mẹ bị mất trong bệnh viện vì không cấp cứu kịp và bị ngưng tim. Câu cuối cùng, bị cáo nói xin lỗi gia đình người bị hại.
Phiên tòa thành công. Sự thành công của phiên tòa không chỉ là xét xử và tuyên án người phạm tội mà ở góc độ giáo dục, phiên tòa đã thành công khi hoàn lương một con người.
*****
Kể đến đây, người Kiểm sát viên già bỗng ngưng lại, ánh mắt nhìn xa xăm. Một lúc, ông chậm rãi nói:
- Tôi tin rằng, sau này khi chấp hành xong bản án và ra trại, Trần Văn P sẽ không phạm tội nữa.
*****
Thời gian thấm thoắt trôi. Sau khi thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử xong vụ án này cũng là lúc ông được bổ nhiệm chức vụ Phó Viện trưởng, rồi Viện trưởng VKSND cấp huyện.
Và hôm nay, khi ông ngồi kể lại câu chuyện này cho lớp trẻ chúng tôi thì cũng vừa ngót 20 năm trôi qua. Hai mươi năm, nhưng ký ức về một phiên tòa, về buổi tham gia xét xử vụ án ngày hôm ấy, có lẽ vẫn là hành trang đẹp theo ông đi suốt cuộc đời.