VKSND cấp cao tại Đà Nẵng thông báo rút kinh nghiệm vụ án “Khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội”

Hồ sơ vụ án thể hiện, ông T.V.Đ là bộ đội từ năm 1976, xuất ngũ năm 1982. Thời gian công tác trong quân đội là 05 năm 9 tháng. Năm 1995, ông Đ nhận khoán chăm sóc cà phê của Nông trường cà phê 720 (thường gọi là Công ty cà phê 720), là doanh nghiệp Nhà nước theo hợp đồng khoán đất chăm sóc cây lâu năm số 638/HĐK ngày 10/9/1996.

Đến ngày 06/01/2003, ông Đ ký hợp đồng lao động số OW:10.312 với Công ty cà phê 720. Hợp đồng này có nội dung giống hợp đồng nhận khoán, trong đó có xác định ông Đ tham gia bảo hiểm xã hội, mức đóng công nhân bậc 1, hệ số 1,35. Ông Đ không nhận tiền lương mà chỉ hưởng sản lượng cà phê còn dư sau khi nộp sản lượng cho công ty và nộp tiền đóng bảo hiểm xã hội.

Sau khi ký hợp đồng OW:10.312, ông Đ làm đơn đề nghị đóng bảo hiểm bổ sung thời gian từ năm 1995 - 2002 và được Công ty cà phê 720, Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ đồng ý. Công ty cà phê 720 đã lập danh sách điều chỉnh tăng giảm mức nộp bảo hiểm xã hội và nộp số tiền trên cho bảo hiểm xã hội.

Đến năm 2012, ông Đ đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định. Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ căn cứ vào hồ sơ thu bảo hiểm đã xác nhận thời gian ông Đ đóng bảo hiểm xã hội là 23 năm 9 tháng, đồng thời có Quyết định số 1717/QĐ-BHXH ngày 26/12/2012 giải quyết chế độ hưu trí, cấp sổ bảo hiểm cho ông Đ.

Sau khi hưởng lương hưu được 08 năm, năm 2020, Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ đã thanh tra, kết luận việc ông Đ đóng bảo hiểm xã hội từ năm 1995 - 2002 là không đúng quy định. Do vậy, ngày 20/5/2021, Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ đã ban hành Quyết định số 538/QĐ-BHXH chấm dứt hưởng chế độ hưu trí đối và yêu cầu ông Đ nộp lại số tiền đã hưởng trong thời gian trước đó.

Ảnh minh họa

Không đồng ý với nội dung Quyết định số 558/QĐ-BHXH, ông Đ đã làm đơn khiếu nại nhưng không được Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ chấp nhận. Cho rằng quyền lợi bị xâm phạm, ông Đ đã khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh Đ tuyên hủy toàn bộ Quyết định số 558/QĐ-BHXH của Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ về việc chấm dứt hưởng chế độ hưu trí của ông; buộc Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ tiếp tục chi trả tiền lương hưu cho ông theo Quyết định số 1717/QĐ-BHXH ngày 26/12/2012 và chi trả lại toàn bộ số tiền lương hưu bị chấm dứt từ tháng 7/2021 đến nay.

Về phía người bị kiện, Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ cho rằng: Căn cứ theo quy định tại Quyết định số 722/2003/QĐ-BHXH-BT ngày 26/5/2006 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, ngày 27/11/2020 Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ đã ban hành Kết luận số 2532/KL-BHXH về kiểm tra chuyên đề truy thu cộng nối thời gian tham gia bảo hiểm xã hội tại Công ty cà phê 720, theo đó Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ sẽ điều chỉnh giảm thời gian truy bảo hiểm xã hội từ tháng 01/1995 đến tháng 12/2002 không đúng và hoàn trả số tiền đã nộp của ông T.V.Đ theo quy định. Như vậy, sau khi điều chỉnh, thì thời gian công tác và tham gia bảo hiểm xã hội của ông T.V.Đ chỉ còn 15 năm 9 tháng, không đủ điều kiện để hưởng lương hưu nên mới ban hành Quyết định số 558/QĐ-BHXH. Cơ quan này cũng khẳng định việc chấm dứt hưởng lương hưu và thu hồi lương hưu đối với ông T.V.Đ đã được Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ thực hiện đúng theo quy định pháp luật.

Quá trình giải quyết vụ án, tại Bản án hành chính sơ thẩm số 113/2022/HC-ST ngày 22/9/2022, TAND tỉnh Đ quyết định: “Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông T.V.Đ ”.

Không đồng ý phán quyết của Tòa án cấp sơ thẩm, ông T.V.Đ đã làm đơn kháng cáo. Tại Bản án hành chính phúc thẩm số 92/2023/HC-PT ngày 31/3/2023, TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã chấp nhận kháng cáo của ông T.V.Đ, sửa bản án sơ thẩm, chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông T.V.Đ.

Theo nhận định của VKSND cấp cao tại Đà Nẵng, ông T.V.Đ ký Hợp đồng khoán đất chăm sóc cây lâu năm số 638/HĐK ngày 10/9/1996 để nhận khoán chăm sóc cà phê của Công ty cà phê 720. Ngày 06/01/2003, ông Đ ký Hợp đồng lao động số OW:10.312 có xác định ông tham gia bảo hiểm xã hội, mức đóng công nhận bậc 1, hệ số 1,35. Mặc dù Hợp đồng khoán đất chăm sóc cây lâu năm số 638/HĐK ngày 10/9/1996 nêu trên không có tên gọi là hợp đồng lao động nhưng về bản chất vẫn là quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động, có sự ràng buộc trách nhiệm giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm, có trả công, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của các bên theo quy định tại Nghị định số 01/CP ngày 04/01/1995 của Chính phủ quy định về việc giao khoán đất sử dụng vào mục đích sản suất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản trong các doanh nghiệp Nhà nước, phù hợp quy định tại Điều 26 Bộ luật Lao động năm 1994 (nay là Điều 13 Bộ luật Lao động năm 2019).

Căn cứ điểm c khoản 1 Điều 7 Nghị định số 01/NĐ-CP của Chính phủ, nghĩa vụ tham gia bảo hiểm xã hội khi thực hiện phương án khoán đất và vườn cây thuộc về Công ty cà phê 720. Tuy nhiên tại thời điểm này chưa có hướng dẫn cụ thể nên Công ty 720 đã không thực hiện, còn người lao động không biết dẫn đến việc không đóng bảo hiểm xã hội từ năm 1995. Do đó, khi có hướng dẫn, ông Đ đã có đơn xin đóng bổ sung bảo hiểm xã hội đối với thời gian chưa đóng từ năm 1995 và được Công ty 720 cũng như Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ đồng ý.

Việc Bảo hiểm xã hội tỉnh Đ cho rằng việc truy thu, cộng nối bảo hiểm xã hội của ông Đ không đúng nên đã ban hành Quyết định số 558/QĐ-BHXH để chấm dứt hưởng chế độ hưu trí của ông Đ, không giải quyết chế độ, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động. TAND tỉnh Đ đã áp dụng không đúng pháp luật, chưa đánh giá khách quan, toàn diện về những tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, dẫn đến tuyên bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông T.V.Đ là không đúng, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện.

Huê Minh