VKSND TP. Hà Nội phối hợp với TAND cùng cấp tổ chức phiên tòa trực tuyến rút kinh nghiệm vụ án dân sự

Ngày 30/11 VKSND TP. Hà Nội đã phối hợp với TAND cùng cấp tổ chức phiên tòa trực tuyến hai cấp rút kinh nghiệm vụ án dân sự "Tranh chấp hợp đồng thuê đất" giữa nguyên đơn là ông Nguyễn Hồng Quân, sinh năm 1974 (khu 9, xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ), bị đơn là bà Đinh Thị Thụ, sinh năm 1954 (thôn Sổ, xã Minh Quang, huyện Ba Vì, TP. Hà Nội). Vụ án được đưa ra xét xử theo thủ tục phúc thẩm, trước đó TAND huyện Ba Vì đã xét xử sơ thẩm.

Phiên toà được xét xử theo hình thức trực tuyến.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2013 ông nguyên đơn ông Nguyễn Hồng Quân và bị đơn bà Đinh Thị Thụ đã ký kết hợp đồng thuê đất, diện tích thuê là 5000 m2 địa chỉ tại thôn Sổ, xã Minh Quang, huyện Ba Vì. Đây là thửa đất được UBND huyện Ba Vì cấp cho bà Đinh Thị Thụ. Nội dung hợp đồng, ông Quân thuê đất của bà Thụ trong thời hạn 10 năm, giá thuê 2 triệu đồng/năm để trồng cây ăn quả. Năm 2016, ông Quân và bà Thụ ký bổ sung hợp đồng, gia hạn thuê đất thêm 5 năm, giá thuê là 4 triệu đồng/năm. Vì vậy, tổng thời gian ông Nguyễn Hồng Quân được thuê quyền sử dụng đất của bà Thụ là 15 năm.

Trong thời gian thuê đất, ông Quân bỏ công sức phát triển đất, xây dựng một số công trình tạm và trồng cây ăn quả. Số cây cối ông Quân đã trồng trên đất thuê gồm 109 cây bưởi có đường kính khoảng 15cm và 245 cây cam có đường kính khoảng 15cm.

Tuy nhiên, sau đó bà Thụ đã chuyển nhượng thửa đất trên cho người khác, không bàn bạc thống nhất thông báo lại cho ông Quân. Điều đó gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông Quân. Ông Quân đề nghị Tòa án buộc bà Thụ phải tiếp tục thực hiện quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng thuê mượn đất đã ký kết với ông Quân đến khi hết hợp đồng thuê đất năm 2029. Trường hợp bà Thụ muốn thanh lý hợp đồng thuê đất thì phải chịu trách nhiệm bồi thường cho ông Quân số tiền 600 triệu đồng.

Theo trình bày của phía bị đơn bà Đinh Thị Thụ nhất trí với lời khai của nguyên đơn ông Nguyễn Hồng Quân về nội dung của hợp đồng thuê đất. Ông Quân đã thanh toán cho bà Thụ số tiền 10 triệu đồng. Tuy nhiên trong quá trình thuê đất, năm 2019 ông Quân tự ý mang hợp đồng thuê mượn đất bản gốc để đi cầm cố vay tiền, từ năm 2019, ông Quân đã bỏ đi không trông vườn để cây cối mọc um tùm, bà Thụ nhiều lần tìm cách liên lạc với ông Quân nhưng không được. Do không có nhu cầu sử dụng và cần tiền vào mục đích gia đình nên bà Thụ đã quyết định chuyển nhượng toàn bộ diện tích đất trên cho người khác.

Theo nội dung tại Bản án dân sự sơ thẩm ngày 28/7/2022 của TAND huyện Ba Vì, HĐXX cấp sơ thẩm tuyên: Không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn ông Nguyễn Hồng Quân đối với bị đơn bà Đinh Thị Thụ về yêu cầu tiếp tục thực hiện hợp đồng thuê, mượn đất đã ký kết. Tuyên bố, xác định các hợp đồng thuê đất đã ký kết ông Nguyễn Hồng Quân và bà Đinh Thị Thụ chấm dứt hiệu lực.

Về hậu quả pháp lý khi chấm dứt hợp đồng, nội dung bản án sơ thẩm xác định, ông Quân và bà Thụ đều có lỗi trong việc thực hiện hợp đồng. Buộc ông Quân phải có nghĩa vụ giao trả lại tài sản đã thuê và phải thanh toán tiền thuê đất từ năm 2019 đến năm 2022 cho bà Đinh Thị Thụ, số tiền 72 triệu đồng và giao cho bà Thụ được sở hữu và sử dụng toàn bộ các tài sản gồm các công trình xây dựng và cây trồng trên đất. Tổng toàn bộ tài sản được giao có giá trị là 162 triệu đồng. Buộc bà Thụ có nghĩa vụ thanh toán giá trị tài sản cho ông  Quân số tiền là 162 triệu đồng. Đối trừ nghĩa vụ thanh toán, bà Thụ phải thanh toán trả cho ông Quân số tiền 84 triệu đồng.

Ông Nguyễn Hồng Quân đã kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm do nhận thấy quyết định của HĐXX chưa phù hợp với sự thật khách quan, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông.

Kiểm sát viên VKSND TP. Hà Nội và Thẩm phán TAND TP. Hà Nội theo dõi phiên toà rút kinh nghiệm trực tuyến.

Tại phiên toà phúc thẩm, ông Quân khai: Ngày 19/11/2022, tôi và gia đình bà Thụ đã kí kết thanh lý hợp đồng và bồi thường số tiền cho ông Quân là 400 triệu đồng với điều kiện bà Thụ phải thanh toán ngay số tiền trên nhưng bà Thụ khất lần, không thanh toán. Do vậy, ông Quân đề nghị Tòa phúc thẩm buộc bà Thụ phải bồi thường cho ông số tiền 600 triệu đồng như đơn khởi kiện của ông.

Đại diện phía bà Thụ cho rằng, về việc bà chuyển nhượng quyền sử dụng đất, giữa các bên mới chỉ ký kết hợp đồng chuyển nhượng tại Phòng Công chứng mà chưa làm thủ tục đăng ký biến động hay kê khai gì tại các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Quan điểm của bị đơn là do ông Quân đã vi phạm hợp đồng, tự ý mang hợp đồng đi cầm cố, không trông coi canh tác trên đất thuê, vì vậy  bị đơn yêu cầu chấm dứt hợp đồng thuê đất ông Quân đã ký kết với bà Thụ.    

Tại phiên tòa phúc thẩm, Kiểm sát viên VKSND TP. Hà Nội đã chỉ rõ một số thiếu sót tại phiên toà sơ thẩm, đồng thời đưa ra quan điểm, chấp nhận một phần kháng cáo của nguyên đơn ông Nguyễn Hồng Quân. Đề nghị sửa bản án sơ thẩm theo hướng: Xác định hợp đồng thuê đất giữa bà Thụ và ông Quân chấm dứt hiệu lực, chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Quân, buộc bà Thụ trả cho ông Quân 219 triệu đồng. Trên cơ sở đề nghị của đại diện Viện kiểm sát, HĐXX cấp phúc thẩm tuyên chấp nhận một phần kháng cáo của ông Quân, buộc bà Thụ trả cho ông Quân số tiền 219 triệu đồng.

Phiên tòa trực tuyến rút kinh nghiệm là hoạt động nhằm thực hiện tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số mạnh mẽ ngành Kiểm sát, ngành Tòa án về thực hiện Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Công tác phối hợp với Tòa án cùng cấp tổ chức các phiên tòa trực tuyến rút kinh nghiệm là một công tác thường xuyên được đưa vào chương trình kế hoạch công tác hàng năm của VKSND TP. Hà Nội.

Thanh Lâm