Làm rõ giải pháp xử lý tội phạm công nghệ cao và ngăn chặn tin giả, thông tin xấu độc

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn các thành viên Chính phủ về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực thông tin và truyền thông, sáng 4/11. (Ảnh: CTV)

Trong buổi sáng ngày 04/11/2022, các thành viên Chính phủ tiếp tục trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội về nhóm vấn đề thứ 2 thuộc lĩnh vực thông tin và truyền thông, trong đó một trong những nội dung đáng chú ý, đó là về việc xử lý các cá nhân, tổ chức có hành vi đăng tải thông tin xuyên tạc, sai sự thật trên các trang thông tin điện tử, thu thập, mua bán trái phép dữ liệu thông tin cá nhân.

Đặt vấn đề chất vấn tại hội trường, đại biểu Quốc hội Lê Thị Song An (Đoàn Long An) cho biết, gần đây tình hình tội phạm công nghệ cao, lừa đảo chiếm đoạt tài khoản, giả mạo tin nhắn các ngân hàng qua mạng có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp và thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn. Bên cạnh đó, việc ngăn chặn, xử lý tin giả, thông tin xấu độc trên mạng có lúc còn chậm, tạo cơ hội cho tin giả tồn tại và phát tán rộng, gây hoang mang trong xã hội, ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế, an ninh trật tự, quyền lợi và lợi ích của những tổ chức, cá nhân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng làm rõ vai trò và trách nhiệm của mình; đồng thời Bộ trưởng đã có giải pháp gì để giải quyết các vấn đề trên?

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính.

Trả lời câu hỏi của đại biểu về vấn nạn lừa đảo qua mạng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, đây là vấn đề nan giải không chỉ ở Việt Nam, mà ở nhiều nước trên thế giới. Thời gian vừa qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật để định nghĩa rõ các hành vi, quy định rõ quy trình xử lý hành chính, mức phạt để lực lượng công an xử lý.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, để xử lý một cách căn bản, Bộ Thông tin và Truyền thông đã công khai các đầu số điện thoại để tiếp nhận phản ánh của người dân về vi phạm. Bộ cũng tiến hành ứng dụng công nghệ thông tin để rà quét, ngăn chặn các trang web có dấu hiệu lừa đảo; tập trung xử lý sim rác, xóa khỏi hệ thống những số thuê bao không có thông tin đầy đủ, hoặc thông tin không chính xác, đối soát thông tin qua cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia.

Về vấn đề tin giả, Bộ trưởng cho biết, trên không gian mạng, tin giả lan truyền rất nhanh, rất rộng. Hiện nay, cơ quan có thẩm quyền đã ban hành các Nghị định quy định rõ các hành vi, trách nhiệm của các bên liên quan; hạ thời gian mà các nhà mạng phải hạ thông tin sai sự thật, xấu độc từ 48 giờ xuống còn 24 giờ, một số thông tin hạ xuống còn 3 giờ. Về mức phạt đưa thông tin, hiện nay chúng ta tăng lên 3 lần, tuy nhiên so với các nước trên thế giới mức phạt của chúng ta chỉ bằng 1/10. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tham mưu cho Chính phủ xem xét cân nhắc đưa mức xử phạt lên mức răn đe.

Nhấn mạnh việc ngăn chặn thông tin xấu độc thực sự là công việc khó khăn, Bộ trưởng cho rằng, giải pháp căn bản là cần có sự vào cuộc tích cực, chủ động của mọi bộ, ngành, các tổ chức, các gia đình. Khi toàn bộ xã hội vào cuộc thì mới giải quyết được căn cơ vấn đề này trên không gian mạng.

Tranh luận tại hội trường về giải pháp ngăn chặn tác hại thông tin xấu độc trên không gian mạng mà Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra, đại biểu Quốc hội Đỗ Chí Nghĩa (Đoàn Phú Yên) cho rằng, trên mạng xã hội sẽ khác ở ngoài đời về quản lý theo lãnh thổ, địa giới hành chính. Vì vậy, nếu chúng ta chỉ dùng biện pháp ngăn chặn thông tin và xử lý những tài khoản có vi phạm thì chẳng khác gì khi thực hiện phòng COVID-19 mới đeo khẩu trang, cách ly, phong tỏa… Đại biểu Nghĩa cho rằng, giải pháp căn cơ nhất là cần nâng cao sức đề kháng với các thông tin xấu độc.

Bên cạnh đó, đại biểu Nghĩa cho rằng, chúng ta cũng cần cho công chúng có thể đọc được nhiều thông tin đa chiều, thông tin phản biện, nhiều thông tin tích cực nhưng mà phải mang tính thuyết phục cao, phải khuyến khích các tờ báo đi thẳng vào vấn đề nóng với một thái độ trách nhiệm, không né tránh và không phải chỉ khen một chiều mới hay.

Nhất trí với quan điểm của đại biểu Đỗ Chí Nghĩa về nâng cao sức đề kháng trước thông tin xấu độc, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nêu quan điểm, cơ quan, tổ chức, cá nhân nào quản lý lĩnh vực này trong không gian thực, thì cũng quản lý trên không gian mạng. Hiện Bộ đang đề xuất với Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa nội dung đào tạo kỹ năng số cho học sinh, đồng thời cũng tạo lập nền tảng online để học tập, xây dựng kỹ năng cơ bản để học tập, làm việc, sử dụng không gian số. Đây cũng là các bước thực hiện để nâng cao sức đề kháng trước thông tin xấu độc.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nêu rõ, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành và mọi người dân trong việc làm sạch không gian mạng, nâng cao sức đề kháng trước vấn nạn tin giả, thông tin xấu độc.

Về an ninh mạng hiện nay và giải pháp giải quyết; tình trạng mua bán trái phép dữ liệu, thông tin cá nhân trên không gian mạng, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, có 5 nhóm vấn đề liên quan đến tồn tại và hạn chế về quản lý nhà nước về an ninh mạng là: Hành lang pháp lý và hệ thống pháp luật về an ninh mạng chưa hoàn thiện; quan hệ phối hợp giữa các bộ ngành địa phương chưa đi vào thực chất, nặng về hình thức, có tình trạng "khoán trắng" nhiệm vụ về bảo vệ an ninh mạng cho các cơ quan chuyên trách; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm còn chưa hiệu quả; phần lớn các nền tảng mạng xã hội, nhất là mạng xã hội nước ngoài còn thiếu pháp nhân để quản lý; còn nhiều sơ hở với các loại hình dịch vụ tiềm ẩn những nguy cơ tội phạm như tiền ảo, kinh doanh ngoại hối...

Bộ trưởng nêu các giải pháp về quản lý, hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành để giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra một cách linh hoạt, đồng bộ, thống nhất, hiệu quả. Tập trung tham mưu để hoàn thiện hành lang pháp lý cho lĩnh vực an ninh mạng, tăng cường công tác thanh tra kiểm tra, nâng cao trình độ, năng lực thanh tra kiểm tra để theo kịp sự phát triển của khoa học công nghệ và phòng chống tội phạm trong lĩnh vực an ninh mạng, tăng cường hợp tác quốc tế và học hỏi kinh nghiệm trong vấn đề an ninh mạng.

Về tình trạng thu thập, mua bán trái phép dữ liệu và thông tin cá nhân, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, thực trạng này đang diễn ra rất phức tạp. Để góp phần phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng này, Bộ Công an kiến nghị một số giải pháp như: Hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế chính sách đặc thù về bảo vệ an toàn, an ninh mạng; các bộ ngành, địa phương chủ động đầu tư, hiện đại hóa cơ sở hạ tầng bảo đảm an ninh hệ thống, an ninh thông tin quan trọng; xây dựng chiến lược về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này; đẩy mạnh hợp tác quốc tế.

Trịnh Quyết