VKSND huyện Sông Lô kháng nghị bản án dân sự sơ thẩm có vi phạm pháp luật

Ảnh minh họa

Theo nội dung Bản án, Cụ Đặng Đình Sử SN 1920 kết hôn với cụ Bùi Thị Sâm SN 1923. Hai cụ sinh được 08 người con gồm Đặng Kim Chí, Đặng Kim Hùng, Đặng Kim Oanh, Đặng Thị Xuân, Đặng Thị Biên, Đặng Thị Hoa, Đặng Thị Mai, Đặng Thị Hương và không nhận ai làm con nuôi. Những năm 1960 - 1964, cụ Sử là Chủ tịch xã Hồng Châu, huyện Yên Lạc và được huyện Yên Lạc cử đưa dân đi xây dựng kinh tế mới tại xã Quang Yên, huyện Sông Lô, khai hoang được khoảng 5.000m ² đất (đất ở và đất vườn) tại thôn Đồng Găng, xã Quang Yên. Năm 1993 cụ Sử chết. Năm 2012 cụ Sâm chết. Hai cụ chết không để lại di chúc.  Trước khi cụ Sử chết, theo bà Mai thì cụ Sử đã cho 03 người con trai là ông Chí, ông Hùng, ông Oanh 03 mảnh đất xung quanh diện tích đất cụ Sử và cụ Sâm sinh sống. Hiện nay, mảnh đất cho ông Chí đã chuyển nhượng lại cho vợ chồng bà Đặng Thị Biên và ông Doãn Văn Tuệ có diện tích là 1400m², mảnh đất cho ông Oanh đã chuyển lại cho bà Đặng Thị Mai có diện tích là 1200m², mảnh đất cho ông Hùng đã chuyển nhượng lại cho ông bà Hồng Định có diện tích khoảng 1200m². Sau khi chuyển nhượng, ông Tuệ, bà Mai và ông bà Hồng Định đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng (sau đây viết tắt là GCNQSD) đất.

Phần đất còn lại mà hai cụ đã ở cùng ông Hùng có diện tích khoảng 1.200m², tại thửa số 139, tờ bản đồ số 13 ở thôn Đồng Găng, xã Quang Yên, huyện Sông Lô. Ngày 21/7/1998 diện tích đất này đã được cấp GCNQSD đất mang tên ông Hùng. Năm 2012,  ông Hùng đã chuyển nhượng 710,25 m² cho nhà ông bà Lâm Huệ. Năm 2013 ông Nguyễn Công Lâm đã được cấp GCNQSD  đất diện tích đất trên. Ngày 28/11/2017, UBND huyện Sông Lô ra Quyết định số 2840/QĐ-UBND, quyết định thu hồi lại GCNQSD đất cấp cho ông Đặng Kim Hùng với lý do vi phạm trình tự, thủ tục trong việc cấp GCNQSD đất.

Cũng theo bà Mai, khi còn sống, bố mẹ bà có tuyên bố bằng miệng, không có người làm chứng, không lập thành văn bản về việc tuyên bố cho 05 chị em gái diện tích đất hai cụ đang ở là 1200m² vì các con trai đã được chia riêng.  Nay bà đề nghị TAND huyện Sông Lô chia thừa kế theo pháp luật di sản của cụ Sử và cụ Sâm để lại là 1200m²  đất trong đó có 200 m² đất ở và 1000 m² đất vườn (bao gồm phần đất đã bán cho nhà Lâm Huệ); 05 gian nhà cấp 4; 02 gian bếp; giếng khơi; các cây cối lâm lộc trên đất cho 05 người con gái và để lại một suất thừa kế (phần đất có gian giữa nhà cổ) để các con gái làm nhà thờ tổ tiên. Đồng thời đề nghị Tòa án hủy GCNQSD đất đã cấp cho ông Nguyễn Công Lâm.

HĐXX Quyết định: Căn cứ các Điều 609, 610, 611, 612, 613 và 623 Bộ luật dân sự năm 2015; Căn cứ án lệ số 03/2016/AL được Hội đồng thẩm phán TAND tối cao thông qua ngày 06/4/2016 và được công bố theo Quyết định số 220/QĐ-CA ngày 06/4/2016 của Chánh án TAND tối cao “Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện chia thừa kế theo pháp luật của bà Đặng Thị Mai đối với di sản thừa kế của cụ Đặng Đình Sử và cụ Bùi Thị Sâm là 1200m² đất tại thôn Đồng Găng, xã Quang Yên, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc và đề nghị hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện Sông Lô cấp cho ông Nguyễn Công Lâm.

…Về án phí dân sự sơ thẩm: Bà Đặng Thị Mai phải chịu 2.548.000 đồng án phí dân sự sơ thẩm nhưng được trừ vào khoản tiền tạm ứng án phí đã nộp 2.000.000 đồng. Bà Mai phải nộp tiếp 548.000 đồng”.

Sau khi xem xét các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, VKSND huyện Sông Lô nhận thấy có những sai sót sau: 

Vi phạm về tính án phí dân sự sơ thẩm:

Việc TAND huyện Sông Lô không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là do diện tích đất bà Mai yêu cầu chia di sản thừa kế không phải là di sản thừa kế của cụ Sử và cụ Sâm để lại nhưng vẫn buộc bà Mai phải chịu án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch đối với kỷ phần bà Mai không được hưởng là vi phạm điểm a khoản 7 Điều 27 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý sử dụng án phí, lệ phí Tòa án.

Vi phạm về việc thu thập tài liệu, chứng cứ và đánh giá chứng cứ:

Thứ nhất, văn bản có tên "Luật gia đình" do ông Hùng giao nộp trong quá trình giải quyết vụ án tuy là bản chính nhưng không đảm bảo tính hợp pháp của một di chúc hay một hợp đồng tặng cho tài sản, không thể hiện được việc chia đất cụ thể như thế nào.

Thứ hai, TAND huyện Sông Lô không thu thập các tài liệu, chứng cứ liên quan đến hồ sơ cấp GCNQSD đất cho ông Hùng, hồ sơ cấp GCNQSD đất cho ông Chí, các giấy tờ, tài liệu liên quan đến việc quản lý đất đai để xác định diện tích đất của cụ Sử, cụ Sâm khai hoang được bao nhiêu, biến động về diện tích đất như thế nào. Không xác định công sức của ông Hùng, ông Chí và những người khác trong việc tu bổ, san lấp ao, xây dựng tường rào, đo đạc hoặc xem xét thẩm định tại chỗ những vị trí được san lấp ra sao, kè đá phân chia ranh giới được thể hiện như thế nào… để làm căn cứ giải quyết vụ án.

Thứ ba, TAND huyện Sông Lô không tiến hành triệu tập lấy lời khai của ông bà Hồng Định, không thu thập các giấy tờ, tài liệu liên quan đến việc cấp GCNQSD đất cho gia đình ông bà Hồng Định, không lấy lời khai của những hộ giáp ranh liền kề liên quan điện diện tích đất cụ Sử, cụ Sâm khai hoang như thế nào. Không lấy lời khai của những nhân chứng lịch sử (các cụ già trong làng, cán bộ địa chính, trưởng thôn qua các thời kỳ)… để xác định nguồn gốc đất của gia đình bà Hồng, có việc chuyển nhượng đất giữa ông Hùng và ông bà Hồng Định không, diện tích đất, hiện trạng sử dụng đất… để làm căn cứ giải quyết vụ án.

Do đó vi phạm quy định tại Điều 108 BLTTDS về đánh giá chứng cứ.

Vi phạm về việc áp dụng án lệ: 

Ông Hùng được cho phần diện tích nào chưa được xác định rõ ràng, ông Hùng không xây dựng nhà kiên cố trên đất, không ở trên diện tích đất này công khai, liên tục, GCNQSD đất cho ông Hùng cũng đã bị thu hồi theo đúng quy định do có nhiều vi phạm trong trình tự, thủ tục trong việc cấp GCNQSD đất. Vì vậy việc áp dụng Án lệ số 03/2016/AL được Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 06/4/2016 để giải quyết vụ án này là không chính xác.

Những vi phạm của Tòa án như nêu trên làm cho pháp luật không được chấp hành nghiêm chỉnh, việc giải quyết vụ án không đúng quy định của pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự được pháp luật bảo vệ.

VKSND huyện Sông Lô Kháng nghị toàn bộ Bản án sơ thẩm số 01/2020/DS-ST ngày 19/02/2020 của TAND huyện Sông Lô theo thủ tục phúc thẩm và đề nghị TAND tỉnh Vĩnh Phúc xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng hủy bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án.

Trịnh Hoàng Miên (VKSND huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc)