Nghệ An lên kế hoạch khẩn cấp bảo tồn đàn voi rừng

Voi châu Á. Ảnh: WWF.

Một kế hoạch bảo tồn khẩn cấp đàn voi rừng Nghệ An đã được xây dựng bởi Vườn Quốc gia Pù Mát và WWF-Việt Nam với sự vào cuộc của chính quyền xã, huyện, tỉnh và các chủ rừng (công ty lâm nghiệp, ban quản lý các rừng phòng hộ, người dân địa phương). Sau khi được tham vấn các cơ quan liên quan của tỉnh và chuyên gia, kế hoạch sẽ trình UBND tỉnh phê duyệt trong tháng 8/2019.

Theo kế hoạch, việc giữ gìn chất lượng rừng và quy hoạch mở rộng sinh cảnh tự nhiên; các giải pháp giảm thiểu xung đột voi - người, tăng cường thực thi pháp luật để chấm dứt nạn săn bắt voi lấy ngà cũng như buôn bán trái phép ngà voi được thực hiện. WWF sẽ tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật cho việc xây dựng và phê duyệt kế hoạch, cùng với việc tăng cường năng lực cho cán bộ bảo tồn voi.

Nghệ An là một trong ba tỉnh của Việt Nam có số lượng voi hoang dã khoảng 13-14 con ngoài tự nhiên (khu vực Vườn Quốc gia Pù Mát với 12 – 13 cá thể và vùng đệm của Khu Bảo tồn Thiên nhiên Pù Huống 1 con). Cũng giống như các đàn voi khác còn sót lại ở Việt Nam, sự sinh tồn của quần thể voi Nghệ An đang gặp nhiều thách thức và bị đe dọa nghiêm trọng vì thu hẹp sinh cảnh. Rừng tự nhiên của hầu hết các đàn voi đều bị suy giảm về diện tích, suy thoái về chất lượng hoặc bị xâm lấn bởi hoạt động của con người.

Mất sinh cảnh, nguồn thức ăn và hành lang di chuyển của voi đã sinh những xung đột nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm giữa voi và con người. Với tập tính di chuyển rộng, voi đi qua các vùng trang trại của người dân, phá hoa màu, phá lán trại gây thiệt hại về kinh tế và ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân. Các công ty lâm nghiệp, Ban Quản lý rừng phòng hộ cũng chịu thiệt hại do voi, theo thói quen, vẫn tiếp tục di chuyển qua những nơi từng là hành lang di chuyển của chúng.

Không chỉ do xung đột với con người, khả năng tự phục hồi của đàn voi của Nghệ An còn gặp vô vàn khó khăn do voi đực bị đe doạ bởi nạn săn bắt để lấy ngà; số lượng cá thể còn ít, cộng thêm hoạt động xâm lấn của con người đã gây căng thẳng và ức chế tới hoạt động sinh sản của đàn voi. 

Trước đó Nghệ An đã có chiến lược bảo tồn voi trong 7 năm (2013 – 2020) với nhiều hoạt động như xây dựng hào ngăn voi không ra phá hoại hoa màu của dân tại một số khu vực, triển khai các tuyến tuần tra, vận động chính sách nâng cao năng lực cho các cán bộ bảo tồn voi. Với chiến lược này, từ năm 2013 tới nay không có vụ giết hại voi nào xảy ra trên địa bàn và đàn voi Cao Vều của Vườn Quốc gia Pù Mát đã sinh thêm hai cá thể.