Khó khăn, vướng mắc khi áp dụng Điều 23, 24 Bộ luật Dân sự năm 2015

Hồ sơ vụ việc thể hiện, biên bản giám định số 57/GĐYK-SK ngày 14/12/2016 của Hội đồng giám định Y khoa tỉnh K, kết quả giám định hiện tại bà LMC: Chậm phát triển tâm thần mức độ vừa; hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Qua kết quả giám định kết luận bà LMC hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 23 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

1. Người thành niên do tình trạng thể chất hoặc tinh thần mà không đủ khả năng nhận thức, làm chủ hành vi nhưng chưa đến mức mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của người này, người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi và chỉ định người giám hộ, xác định quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.

Trong khi đó tại khoản 1 Điều 24 Bộ luật Dân sự năm 2015 lại quy định:

“Người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án có thể ra quyết định tuyên bố người này là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự”.

Qua quá trình xác minh, thu thập chứng cứ xác định bà L.M.C không nghiện ma túy, không nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình. Như vậy, đối chiếu với Điều 24 Bộ luật Dân sự thì bà L.M.C không thuộc trường hợp người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự nhưng theo biên bản giám định của Hội đồng giám định Y khoa kết luận bà L.M.C hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.

Tòa án nhân dân huyện Châu Thành có công văn yêu cầu Hội đồng giám định Y khoa giải thích rõ trường hợp trên.

Ngày 19/01/2017, Hội đồng giám định Y khoa tỉnh Kiên Giang ban hành công văn trả lời với nội dung: Theo bảng tỷ lệ tổn thương do bệnh lý rối loạn tâm thần và hành vi trong Thông tư 28/2013/TTLT-BYT-BLĐTBXH ngày 29/9/2016 của liên Bộ Y tế – Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, thì chậm phát triển tâm thần có bốn mức độ (nhẹ, vừa, nặng, trầm trọng), bà L.M.C nằm ở mức độ chậm phát triển tầm thần mức độ vừa; hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Cụm từ “hạn chế” khả năng nhận thức và điều khiển hành vi” ở đây ý nói tương tự cụm từ “có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi”.

Vấn đề mà chúng tôi muốn đặt ra là; với kết luận và công văn trả lời của Hội đồng giám định Y khoa tỉnh K như trên thì trong những trường hợp xảy ra tương tự có được áp dụng như công văn trả lời này của Hội đồng giám định Y khoa hay không? Hay từng trường hợp cụ thể Tòa án phải làm công văn yêu cầu Hội đồng giám định Y khoa giải thích rõ.

Đây là những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Bộ luật Dân sự năm 2015. Thiết nghĩ, để Bộ luật Dân sự năm 2015 được áp dụng thống nhất đề nghị VKSND  tối cao, TAND tối cao và các ngành liên quan cần có văn bản hướng dẫn để thống nhất thi hành.

Quỳnh Trâm
VKSND huyện Châu Thành