Bào chữa viên nhân dân là ai?

Vấn đề bạn hỏi, Kiemsat.vn trả lời như sau:

Hoạt động bào chữa của Bào chữa viên nhân dân không phải chuyên nghiệp mà chỉ mang tính chất nghiệp dư. Cho đến nay, trong hệ thống pháp luật Việt Nam cũng chưa có một văn bản nào quy định về hoạt động bào chữa của Bào chữa viên nhân dân nên vị trí, vai trò của họ cũng mờ nhạt. Việc bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo chủ yếu là Luật sư và người đại diện hợp pháp của những người đó.

Thuật ngữ Bào chữa viên nhân dân xuất hiện lần đầu trong BLTTHS 1988 và được tiếp tục được nhắc đến trong BLTTHS 2015 nhưng không quy định cụ thể thế nào là “Bào chữa viên nhân dân”.

Tuy nhiên, theo khoản 3, Điều 57 BLTTHS năm 2003 thì Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận có quyền cử bào chữa viên nhân dân để bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo là thành viên của tổ chức mình.

Khoản 3 điều 72 BLTTHS năm 2015 (có hiệu lực thi hành từ 01/01/2018) thì quy định rõ hơn: Bào chữa viên nhân dân là công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên, trung thành với Tổ quốc, có phẩm chất đạo đức tốt, có kiến thức pháp lý, đủ sức khỏe bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao, được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc tổ chức thành viên của Mặt trận cử tham gia bào chữa cho người bị buộc tội là thành viên của tổ chức mình.

Bào chữa viên nhân dân tham gia tố tụng để bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo trong 2 trường hợp sau:

Thứ nhất, nếu bị can, bị cáo hoặc người đại diện hợp pháp của họ không mời người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng đề nghị Mặt trận tổ quốc Việt Nam, tổ chức thành viên của Mặt trận cử người bào chữa cho thành viên của tổ chức mình (điểm c khoản 2 điều 76 BLTTHS 2015).

Thứ hai, Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam, tổ chức thành viên của mặt trận tự cử Bào chữa viên nhân dân tham gia TTHS. Theo quy định tại khoản 4 điều 75 BLTTHS năm 2015, Mặt trận tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận có quyền và trách nhiệm tự cử Bào chữa viên nhân dân tham gia TTHS để bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo là thành viên của tổ chức mình.

Lê Thương