Toàn quốc có 4.211 đường ngang giao cắt đường sắt mở trái phép

Kỷ luật lãnh đạo chính quyền để xảy ra mở đường dân sinh trái phép

Vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm lo ngại nhất chính là an toàn cho đường sắt, nhất là tại những nơi giao cắt có đường dân sinh. Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt vấn đề: Trong 5 năm qua xảy ra bao nhiều vụ tai nạn lớn ở giao cắt đường bộ với đường sắt?, xảy ra ở nốt giao nào?, thuộc trách nhiệm của ai và đã xử lý được tổ chức cá nhân nào? trách nhiệm cơ quan nào?. Có vướng Luật không? do bản thân Luật hay do quản lý Nhà nước?  Nếu do quản lý Nhà nước mở ra nhiều thì trách nhiệm thuộc về ai? Luật này có giải quyết dứt điểm vấn đề này không để tránh tình trạng liên tục tai nạn?

Giải trình, ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết: Hiện có 4.211 lối đi dân sinh, là những đường ngang mở trái phép. Do vậy, các lối đi dân sinh hầu hết không có cảnh báo vì là mở trái phép không nằm trong quy hoạch. “Trong thời gian qua, trước áp lực của việc tai nạn giao thông, Tổng Công ty đường sắt Việt Nam dưới sự chỉ đạo của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia và Bộ Giao thông vận tải đã rà soát cùng với địa phương, cố gắng rà soát những điểm đen, tập trung cho người cảnh báo, gác tạm thời ở đó chứ hiện nay 4.211 lối tự mở chúng ta không thể lắp hệ thống cảnh báo. Do đó đã phối hợp với địa phương, yêu cầu địa phương xóa bỏ đường ngang. Thứ hai là làm đường gom vào các vị trí có đường ngang theo quy định pháp luật để có thể lắm cần chắn tự động”-ông Minh cho hay.

Giải trình thêm, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trương Quang Nghĩa cho rằng, thời gian qua có nhiều vụ tai nạn giao thông thảm khốc. Luật quy định rõ, các tuyến dân sinh do địa phương trực tiếp quản lý, khi có nhu cầu mở đường ngang, Tổng Công ty Đường sắt đều đáp ứng theo đúng quy định chứ không khó khăn gì. Tuy nhiên vừa qua,k mở đường ngang dân sinh rất tuỳ tiện, nhiều địa phương không nắm được. Theo Bộ trưởng Nghĩa, Luật lần này sẽ làm rõ trách nhiệm của địa phương, không thể cứ mở đường ngang dân sinh như thế này nhiều lái tàu rất căng thẳng. Nhiều địa phương đề xuất làm đường gom rất hợp lý, nhưng đường dân sinh còn tuỳ tiện, có khi cứ cửa nhà người ta người ta cứ đi qua.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, hiện nay tai nạn chỉ xảy ra ở nơi mở đường ngang dân sinh trái phép. Nhà nước ban hành Luật phải xử lý bất cập này. Luật phải nghiêm chứ ta cứ nghiêm cấm nhưng có xử được ai đâu. Hơn 4.000 đường ngang trái phép mà không có chế tài nghiêm thì khó xử lý được. Mở đường dân sinh trái phép để gây tai nạn thì phải mất chức chứ không thể chỉ để chung chung. Do đó Luật phải quy định không chỉ gắn với trách nhiệm của ngành giao thông mà của cả địa phương có đường sắt đi qua.

“Dù đường sắt có cố gắng nâng tốc độ đến đâu nhưng mở đường dân sinh thì chỉ là vô nghĩa. Thực tế đã có người lái tàu phải mất cánh tay để cố gắng bảo toàn an toàn cho hàng khách. Đừng để xảy ra các tai nạn đáng tiếc. Đường dân sinh qua đường sắt phải với gắn trách nhiệm của địa phương. Nơi nào mở đường dân sinh trái phép, nếu để xảy ra tai nạn thì phải có chế tài. Mở đường dân sinh không được phép là vi phạm pháp luật, ai phải chịu trách nhiệm thì mới nghiêm minh. Nơi nào để mở đường dân sinh trái phép, tức là vi phạm pháp luật, rồi để xảy ra tai nạn thì phải xem xét trách nhiệm. Luật phải nghiêm, nơi nào mở đường ngang dân sinh trái phép thì kỷ luật ngay Chủ tịch xã, Chủ tịch huyện, Chủ tịch tỉnh chỗ đó. Còn thực sự phải mở thì Nhà nước sẽ đầu tư”- Chủ tịch Quốc hội nói.

Cần một lối thoát cho ngành đường sắt

Chủ nhiệm Uỷ ban khoa học công nghệ và môi trưởng của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho biết, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng Dự thảo Luật cần quy định rõ, đầy đủ hơn và mang tính chất đột phá đối với chính sách phát triển ngành đường sắt, nhất là về đầu tư để đưa đường sắt sớm thoát ra khỏi tình trạng rất lạc hậu, yếu kém như hiện nay.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu, cần miễn giảm thuế suất để khuyến khích cho ngành đường sắt trong những năm đầu chứ như bây giờ thì không ăn thua. Nhưng cũng phải có nguồn ưu đãi dài hạn. Như hồi xưa chúng ta vay ngân hàng thế giới ADB để làm đường sắt cao tốc Bắc-Nam cho nên bây giờ phải có chính sách đột phá, nhất là hiện đang có thuận lợi là Đảng đã xác định hạ tầng cơ sở là 1 trong 3 đột phá chiến lược. “Đồng bằng sông Cửu Long có vai trò chủ đạo, điều hòa hàng hóa cho cả nước nhưng  làm sao để mở đường sắt cho vùng này chứ hiện đường bộ đã mở đến mũi Cà Mau rồi. Phải có chính sách thu hút vì đây là vùng dân đông, sản xuất hàng hóa lớn. Như thế mới có sức cạnh tranh”-ông Giàu bày tỏ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, trong đầu tư trung hạn, đường bộ đầu tư 92,9%, còn đường sắt mới chỉ 1,6-5,6%. Vừa qua chúng ta chủ yếu đầu tư cho đường bộ cho nên đường sắt yếu là có lý do của nó. Trong 70 ngàn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ  làm sao dành 1 phần cho đường sắt để cân đối làm sao cho hài hòa, tạo sự kết nối giữa 4 hệ thống: đường bộ; đường thủy; đường sắt; hàng không. Nếu không cân đối thì hệ thống giao thông của ta là khó khăn.

Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, thị phần đường sắt chưa được 1% trong khi đầu tư 1,6%. Như vậy hiệu quả khai thác chưa tương xứng với mức đầu tư. Mục tiêu đặt ra sau năm 2020 thị phần là 1,5%, vậy bài toán đầu tư thời gian tới là bao nhiêu? để đạt như thị phần là 1,5%. Nguồn vốn bỏ ra trông chờ về kết quả như thế nào thì chưa thấy rõ? cũng như  chưa thấy trách nhiệm người đứng đầu trong vấn đề an sinh xã hội.

Đề cập đến việc làm sao tăng thị phần cho đường sắt, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nói: “10 năm gần đây đường bộ phát triển rất nhanh. Giờ từ Hà Nội về Nghệ An hay Hà Tĩnh có nhiều tuyến xe giường nằm rất hấp dẫn, nằm ngủ đến sáng thì đến nơi. Còn đường sắt thì chưa hấp dẫn, chạy tàu ồn nên khách trung tuổi nằm vật vã trên tàu không ngủ được. Kinh hoàng nhất là nhà vệ sinh, đây là cái nhỏ nhưng lại khiến nhiều người không muốn đi đường sắt. Vậy chính sách nào để phát triển đột phá?, đột phá nghĩa là nhanh và khác thường thì liên quan đến chính sách đầu tư vậy cần rà lại Luật thuế xuất khẩu nhập khẩu, bởi miễn cũng phải theo quy định chứ hiện giờ chưa có sự thống nhất trong miễn xuất nhập khẩu đối với phụ tùng thay thế thiết bị cho đường sắt”.

Sơn Tùng